|
Eugeniusz Sobczyński
Uczestnikami wielu polskich wypraw polarnych organizowanych przez Polską Akademię Nauk w latach 1957-1959, 1982 i 1983, byli specjaliści Służby Topograficznej WP. W wyprawach na Spitsbergen najczęściej brał udział ppłk Cezary Lipert. Były to wyprawy letnie, podczas których wykonano mapy lodowca Werenskioldbreen (strefa czołowa i środkowa) w skali 1:5000 oraz mapa lodowca Pencka (morena czołowa) w skali 1:2000. W wyprawie w 1958 roku uczestniczył kpt. Andrzej Marcinkiewicz; opracował on mapy geologiczne południowego wybrzeża Spitsbergenu w skali 1:25 000 i 1:50 000.
W 1968 r. mjr Tadeusz Konysz uczestniczył w wyprawie letniej na Islandię, podczas której wykonał mapę przedpola lodowca Skeidararjökulla w skali 1:7500.
 Ppłk Szymon Barna i ppłk Zygmunt Warchoł podczas wyprawy na Spitsbergen w latach 1983-1984 opracowali 10 arkuszy mapy w skali 1:25 000 oraz mapę rejonu Polskiej Stacji Polarnej w Hornsundzie w skali 1:5000. Ppłk Barna dodatkowo udokumentował pobyt na Spitsbergenie wspaniałymi fotografiami, które były eksponowane na wystawie fotograficznej „Spojrzenie na Spitsbergen” zorganizowanej w 1996 r. Komisarz wystawy dostrzegł w nich wartości nie tylko dokumentalne, lecz także artystyczne, które wyraził słowami:
pokazuje przeogromne bogactwo form i nastrojów białej krainy lodów i śniegów. Patrząc na jego przepojone gorącym umiłowaniem przyrody zdjęcia, miałoby się ochotę natychmiast wejść w tą pustą, chłodną przestrzeń i zostać.
W wyprawie na Antarktydę w latach 1978-1979 uczestniczył ppłk Zbigniew Battke; wówczas stacja badawcza im. A. Dobrowolskiego znajdowała się w Oazie Bungera. W latach 1987-1989 był on członkiem wyprawy zimującej na stacji im. H. Arctowskiego na wyspie King George. Podczas tych wypraw opracował trzy mapy: Zatoka Admiralicji w skali 1:50 000, Cape Lions Rump w skali 1:5000 i Antarktyczna Stacja im. H. Arctowskiego w skali 1:2500.
 W 1984 r. ppłk Mirosław Kupczyk brał udział w wyprawie letniej do Polskiej Stacji Polarnej w rejonie Fiordu Hornsund na Spitsbergenie. Również podczas tej wyprawy powstało wiele map i zebrano bogatą dokumentację pomiarową.
Ponadto oficerowie opublikowali wiele artykułów w wydawnictwach popularnych i popularno-naukowych oraz brali udział w sympozjach i konferencjach naukowych poświęconych badaniom polarnym.
W latach 1966-1970 kilku oficerów służby, między innymi kpt. H. Bełkowski, kpt. J. Dąbrowski, kpt. E. Wnukowski zostało oddelegowanych do Ministerstwa Górnictwa i Energetyki. Na zlecenie tego resortu wykonywali pomiary geodezyjne i topograficzne dla przedsiębiorstw geofizycznych prowadzących badania związane z poszukiwaniem ropy naftowej i gazu ziemnego na terenie Polski.
Topografowie wojskowi podejmowali wyzwania naukowe także w Azji i Afryce. Na przykład ppłk Zygmunt Fleks w latach 1982-1985 wykonywał pomiary grawimetryczne i niwelację precyzyjną w Libii. W ciągu niespełna trzech lat przejechał po bezdrożach Sahary ponad 200 tys. km. Płk Stanisław Wójcik, płk Marian Walerowicz, ppłk Remigiusz Szczepaniak, ppłk Mirosław Kupczyk z firmami Polservice i Geokart wykonywali wiele różnorodnych prac pomiarowych w Iraku.
W latach 1977-1980 ppłk Stanisław Mozolewski był ekspertem ONZ do spraw kartografii w Afganistanie. Płk Juliusz Milewski po odejściu do rezerwy kierował pracami geodezyjnymi z ramienia ONZ w Afganistanie w latach 1979-1983, a od 1983 do 1984 roku był pracownikiem naukowo-badawczym na politechnice w Tajlandii i Laosie. Płk Czesław Głazek uczestniczył w 1977 r. w obradach Rady Afrykańskiej Asocjacji Kartograficznej, a w 1985 r. wygłosił cykl wykładów z dziedziny aktualizacji map topograficznych dla pracowników naukowych w Instytucie Kartograficznym w Algierii.
Na zlecenie Ministerstwa Robót Publicznych Afganistanu mjr Jan Kasowicz w latach 1964-1966 wykonywał prace studialne mające na celu ustalenie rozbudowy urbanistycznej stolic poszczególnych prowincji, następnie przebywał w Libii (1973-1982), gdzie na zlecenie Ministerstwa Planowania prowadził badania naukowe związane z rozwojem geodezji i kartografii.
Bardzo barwną postacią jest mjr Romuald Zapolski, który po odejściu do rezerwy ze stanowiska wykładowcy geodezji w Wyższej Szkole Oficerskiej Wojsk Rakietowych i Artylerii w Toruniu wykładał kartografię i topografię dla studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Uczestniczył także w dwóch ekspedycjach naukowo-badawczych do Mongolii (1974 r.) i na Spitsbergen (1975 r.). W latach 1977-1981 w ramach PEGiK Geokart kierował wykonywaniem map topograficznych wielkoskalowych (1:1000) na terenie Nigerii, obejmujących powierzchnię 240 km2. Następnie wraz z płk Czesławem Głazkiem i grupą ośmiu polskich inżynierów realizował bardzo trudny kontrakt na opracowanie osnów geodezyjnych i map wielkoskalowych dla obszaru przewidzianego pod budowę nowej stolicy Nigerii w miejscowości Abuja. W latach 1982-1987 był starszym wykładowcą geodezji w Kaduna Polytechnic w Nigerii.
Oficerowie i pracownicy służby biorą udział w pracach kilku komitetów i rad naukowych instytutów PAN, Komitetu ds. Kartografii Ogólnej przy prezesie GUGiK, Państwowej Rady Geodezyjnej i Kartograficznej, Komisji Ustalania Nazw i Obiektów Fizjograficznych Polski oraz Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych Świata, a także współpracują z czasopismami fachowymi: Przeglądem Geodezyjnym i Polskim Przeglądem Kartograficznym. W tych pracach szczególnie zasłużyli się pułkownicy: Stanisław Pachuta, Cezary Lipert, Stefan Jóźwicki, Zenon Biesaga, Czesław Głazek, Czesław Sworowski, Andrzej Marcinkiewicz, Zdzisław Ślusarczyk, Andrzej Trysła, Henryk Skotarczyk. Najbardziej aktywny był płk Stanisław Pachuta; od 1969 r. nieprzerwanie był członkiem Komitetu Geodezji PAN, w latach 1972-1981 – członkiem Komitetu Geofizyki PAN i przez wiele lat członkiem Rady Naukowej Instytutu Geodezji i Kartografii oraz Centrum Badań Kosmicznych.
Służba Topograficzna WP utrzymuje liczne kontakty z uczelniami cywilnymi: Politechniką Warszawską, Uniwersytetem Warszawskim, Uniwersytetem Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetem Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz robocze kontakty z cywilną służbą geodezyjną kraju, w tym z Głównym Urzędem Geodezji i Kartografii oraz Instytutem Geodezji i Kartografii w Warszawie. Wiele korzyści przynoszą ścisłe robocze związki z Państwowym Instytutem Geologicznym, Instytutem Gospodarki Wodnej i Meteorologii, Głównym Urzędem Statystycznym, Polskimi Kolejami Państwowymi, Polskimi Sieciami Energetycznymi, Dyrekcją Generalną Dróg Publicznych, Dyrekcją Generalną Lasów Państwowych. Wojsko zaopatruje je w mapy topograficzne, a w zamian otrzymuje specjalistyczne informacje do tworzonej przez siebie bazy danych o terenie. Bardzo ścisła współpraca prowadzona jest również ze Strażą Graniczną.
W październiku 1994 r. w Garnizonie Komorowo wspólnym wysiłkiem służby topograficznej, Katedry Kartografii UW i Polskiego Towarzystwa Geograficznego przeprowadzono cykl zajęć w ramach szkoły kartograficznej pt. „Polska Kartografia Map Topograficznych”. W 1995 r. Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego WP wraz z Uniwersytetem Mikołaja Kopernika i Wyższą Szkołą Oficerską w Toruniu zorganizował międzynarodową konferencję naukową nt. „Kartografia wojskowa państw strefy nadbałtyckiej”. Oprócz referatów oficerowie przygotowali wystawę okolicznościową ukazującą historię służby topograficznej WP.
Osiągnięcia naukowe zawsze były cenione przez polską służbę topograficzną, czego dowodem był udział jej przedstawicieli w licznych konferencjach krajowych i zagranicznych poświęconych mapom numerycznym, GIS oraz nawigacji satelitarnej. Uczestniczący w nich oficerowie: płk Grzegorz Kurzeja, ppłk Wiesław Graszka, ppłk Jerzy Wiśniowski, mjr Piotr Przybyliński nie tylko dzielili się swą wiedzą i doświadczeniem ze współpracownikami, ale także wnieśli trwały wkład w rozwój geodezji, kartografii i informatyki.
Wielu oficerów służby topograficznej biegle władających językiem angielskim mogło uczestniczyć w misjach pokojowych; można tu przypomnieć: ppłk. Grzegorza Wiśniewskiego (Afryka, Bliski Wschód), mjr. Czesława Stróżyka, mjr. Krzysztofa Ziemkiewicza (Bliski Wschód), mjr. Jerzego Wiatrowskiego (Bliski Wschód, Bośnia, Hercegowina, Kosowo, Gruzja).
Kilku oficerów topografów znanych jest także ze swej działalności artystycznej. Płk Szymon Barna – artysta fotografik – jest autorem pięknych fotografii krajobrazu polskiego. W swym dorobku ma trzy wystawy indywidualne. Jego prace prezentowane były na ponad trzydziestu ekspozycjach w kraju i za granicą, i kilkakrotnie wyróżniane. Również płk rez. Jerzy Miszalski, absolwent WAT, jest znanym artystą plastykiem, twórcą licznych obrazów olejnych, głównie pejzaży, a także akwarel, rysunków i prac z dziedziny grafiki użytkowej. Prace swe prezentował na 38 wystawach zbiorowych i 40 indywidualnych w kraju i za granicą, m.in. we Francji, Kanadzie, RFN i Szwajcarii. Został wyróżniony nagrodami ministra kultury i sztuki oraz I nagrodą „Złota Paleta” na XIV Międzynarodowym Salonie Sztuki Współczesnej we Francji. Duży wkład w nadanie artystycznego wyrazu wydawnictwom kartograficznym wniósł płk Zdzisław Bogaczewicz – absolwent Akademii Sztuk Pięknych (uczeń prof. Maciąga); spod jego ręki wyszły projekty okładek wszystkich wydawnictw zwartych oraz medali pamiątkowych służby topograficznej WP. Na szczególne uznanie zasługuje jego praca podczas konserwacji fresków Cybisa, znajdujących się w holu budynku – siedziby kierownictwa służby.
© E. Sobczyński
|
