Eugeniusz Sobczyński
Początkowo (1920-1927) mapa ta stanowiła reprodukcję mapy niemieckiej, tzw. mapy przeglądowej Europy Środkowej (Übersichtskarte von M. Europa). Wprowadzono na niej polskie nazewnictwo oraz częściowo zmiany w sytuacji terenowej. Arkusze drukowano w czterech lub pięciu barwach. Dopiero na przełomie 1927 i 1928 r. rozpoczęto wydawanie arkuszy redagowanych na podstawie poprawionych w terenie map w skali 1:100 000 i 1:25 000. Arkusz obejmował obszar 2° (długości) x 1° (szerokości geograficznej) i zawierał 16 arkuszy w skali 1:100 000. Mapy w nowym wydaniu drukowano w sześciu kolorach (od 1934 r. mapy terenów atrakcyjnych turystycznie drukowano w siedmiu lub ośmiu kolorach). Mapy charakteryzowały się delikatnym rysunkiem sytuacji i rzeźby terenu.
Warstwice zasadnicze na arkuszach wydawanych w latach 1927-1930 prowadzone były co 10 m, w latach następnych – co 5 m. Obszar Polski pokrywały 43 arkusze. W czerwcu 1939 r. wydano ostatni z nich. Równolegle opracowywano mapy w tej skali dla obszarów państw sąsiadujących z Polską, do września 1939 r. wydano 20 arkuszy (głównie terenów położonych za zachodnią granicą).
Opracowanie redakcyjne rysunku sytuacji i rzeźby jednego arkusza mapy wymagało 12-20 miesięcy pracy kartografa. W latach 30. wiele arkuszy tej mapy wznawiano, niektóre po wprowadzeniu zmian, inne bez uzupełnienia. Większość tych arkuszy drukowano w prywatnych zakładach graficznych. Od 1933 r. na arkuszach zaznaczano odległości w kilometrach między skrzyżowaniami dróg bitych (tzw. kilometraż). Na podstawie mapy operacyjnej WIG wydawał mapy pochodne, między innymi mapę samochodową Rzeczypospolitej w skali 1:300 000 (pierwszy arkusz „Warszawa” ukazał się w 1923 r.), mapę administracyjną Rzeczypospolitej Polskiej na zlecenie Głównego Urzędu Statystycznego (43 arkusze), mapę przeglądową powiatu kowelskiego, sześciokolorową jako załącznik do „Rocznika Wołyńskiego", mapy opisowe w skali 1:300 000, jako główne załączniki do „Opisów przeszkód komunikacyjnych”, mapę dróg wodnych dorzecza Prypeci w skali 1:300 000, jako główny załącznik do „Opisu dróg wodnych – dorzecza Prypeci”.
Mapa operacyjna w skali 1:300 000 odznaczała się dużą szczegółowością, bardzo wiernie przedstawiała sieć osadniczą, komunikacyjną oraz zalesienie. W opisie pozaramkowym umieszczono objaśnienia znaków topograficznych i szkiców podziału administracyjnego. Mapa ta była wykorzystywana na wszystkich
poziomach dowodzenia. Na szczeblu operacyjnym służyła do planowania przegrupowania oraz zaopatrzenia, na szczeblu taktycznym – do ogólnej orientacji i planowania marszów, a w lotnictwie – do planowania przelotów. Należy odnotować, że była to pierwsza mapa wydana w II Rzeczypospolitej przedstawiająca aktualny podział administracyjny na województwa i powiaty. Dlatego była niezwykle przydatna dla administracji terenowej.
© E. Sobczyński
|