Ciekawe Tematyarchiwum Geodetywiadomościnewsletterkontaktreklama
Najnowsze wydarzenia z dziedziny geodezji, nawigacji satelitarnej, GIS, katastru, teledetekcji, kartografii. Nowości rynkowe, technologiczne, prawne, wydawnicze. Konferencje, targi, administracja.
blog

Zaopatrywanie wojsk


Eugeniusz Sobczyński

W okresie międzywojennym obowiązywały dwa niezależne systemy zaopatrywania wojsk w mapy, bieżący – do zaspokojenia potrzeb szkoleniowych, ćwiczeń sztabowych i poligonowych oraz wojenny – uwzględniający zadania mobilizacyjne i operacyjne na czas wojny.

Pierwszy opierał się na systemie kontyngensu pieniężnego polegającego na przydzielaniu instytucjom i jednostkom wojskowym na każdy rok środków finansowych, w ramach których szef instytucji decydował, jakie mapy i w jakich ilościach mają być kupione. Ewidencja i wydawanie map odbywało się w składnicy WIG w Warszawie. W sytuacji wyczerpania przyznanych środków finansowych każdy dowódca mógł zakupić dodatkowe mapy ze środków funduszu gospodarczego.

Wielkość kontyngensu pieniężnego zależała od wielkości instytucji (jednostki) i liczby prowadzonych ćwiczeń, zajęć szkoleniowych, i wynosiła np. w 1934 r. dla Sztabu Głównego WP – 2500 zł, dowództwa dywizji piechoty – 50 zł, pułku kawalerii – 200 zł, pułku artylerii – 370 zł, szkoły podchorążych piechoty – 3000 zł, baonu saperów – 75 zł.

System wojennego zaopatrywania wojsk w mapy po wielu zmianach ostatecznie ukształtował się w 1937 r. W jego skład wchodziły: Centralna Składnica Map w Warszawie, rejonowe składnice map przy każdym dowództwie okręgu korpusu oraz Składnica Marynarki Wojennej.
Centralna Składnica Map mieściła się w wybudowanym w tym celu pięciopiętrowym budynku, w którym były bardzo dobre warunki do przechowywania map. Mapy ułożone były na regałach (według godeł), część natomiast składowana w skrzyniach i przygotowana do szybkiej ewakuacji.

Rejonowe składnice znajdowały się w: Warszawie, Kowlu, Wilnie, Lidzie, Wołkowysku, Łodzi, Kutnie, Krakowie, Lwowie, Toruniu, Inowrocławiu, Brześciu nad Bugiem i Przemyślu (zlikwidowana w 1938 r.). Etat pokojowy składnic to: oficer, 2 podoficerów i 2 szeregowych. Na okres wojny stan ten wzrastał do 2 oficerów, 3 podoficerów, 6 szeregowych i 2 kierowców. Zadaniem każdej składnicy było wydzielenie na okres wojny polowego (mobilnego) składu map. Składnice wyposażane były w mapy przez WIG, podlegały natomiast operacyjnie szefowi Oddziału III Sztabu Głównego WP. Pomieszczenia, obsadę personalną i środki transportowe były wydzielane przez okręgi korpusów.



Zapasy materiału kartograficznego w składnicach były zdeponowane zestawami oraz tzw. luźnymi kompletami map. Zestawy map przysługiwały między innymi dowództwom związków operacyjnych (zestaw A), dywizji piechoty (D), brygady kawalerii (B), pułków piechoty (P), kawalerii (K), artylerii lekkiej (L). W skład zestawów, w zależności od ich rodzaju, wchodziły mapy przeglądowe (mapa świata w skali 1:1 000 000; mapa Polski i krajów ościennych w skali 1:500 000), mapy operacyjne w skali 1:300 000 oraz komplety map taktycznych i szczegółowych. Komplet map taktycznych liczył 16 arkuszy mapy w skali 1:100 000. Jego zawartość terenowa odpowiadała zasięgowi jednego arkusza mapy w skali 1:300 000. Natomiast komplet map szczegółowych składał się z 9 arkuszy mapy w skali 1:25 000, co odpowiadało obszarowi jednego arkusza mapy w skali 1:100 000. Wobec niewielkich zapasów mobilizacyjnych map w skali 1:25 000 tylko niektóre zestawy posiadały ich komplety.

Zapewnienie odpowiednich zestawów map jednostkom polowym należało do Oddziału III Sztabu Głównego WP.

Przyjęty na czas wojny system zaopatrzenia był bardzo skomplikowany. Było to powodem utrzymywania w ścisłej tajemnicy zadań poszczególnych jednostek, które z tego względu, poza mapami operacyjnymi i przeglądowymi, nie otrzymywały wcześniej map szczegółowych planowanych rejonów działań. Zakładano, że mapy na okres wojny będą wydawane podczas mobilizacji zarówno jednostkom mobilizującym, jak i mobilizowanym. Wyjątkiem były jednostki lotnicze, osłony granic, KOP i Straży Granicznej, wcześniej wyposażone w zestawy map (według wojennych tabel należności) i przechowujące je we własnych magazynach mobilizacyjnych.

Jednostki, których użycie przewidywano w zasięgu terenowym rejonowej składnicy map położonej w granicach OK, odbierały zasadniczy zestaw map rejonu od razu podczas mobilizacji. Inaczej miało być z jednostkami kierowanymi do rejonu koncentracji; otrzymywały one tylko mapy rejonu wyładowania i rozmieszczenia, w chwili przybycia do tego rejonu za pośrednictwem oficerów kwaterunkowych lub oficerów wyładowczych (zestaw ten był niewielki, dla dywizji piechoty wynosił 75 arkuszy mapy w skali 1:100 000 i 7 arkuszy mapy w skali 1:300 000). Zestawy te były zawczasu przygotowane przez Oddział III Sztabu Głównego WP i w toku koncentracji miały być rozsyłane przez kurierów, przy czym jednostki transportowane koleją miały otrzymać je za pośrednictwem oficerów wyładowczych.

Dopiero później każda z nich miała odebrać z rejonowej składnicy map (za pośrednictwem dowództwa armii) zasadniczy zestaw map terenu, na którym przewidywano jej użycie (zestaw ten wynosił dla dywizji piechoty 600 arkuszy mapy w skali 1:100 000, 60 arkuszy mapy w skali 1:300 000 i 15 arkuszy mapy w skali 1:500 000).

Zasięg map, zwłaszcza przechowywanych w zachodnich rejonowych składnicach, był bardzo ograniczony i obejmował tylko niewielki obszar poza tzw. ostateczną pozycją obronną. Ewentualne braki miały być uzupełnione z zasobów Centralnej Składnicy Map w Warszawie lub przez oddziały pomiarów wojennych. System ten, opracowany przez Oddział III Sztabu Głównego WP, na co WIG nie miał większego wpływu, okazał się mało elastyczny i w działaniach wojennych o dużej dynamice nie sprawdził się.

© E. Sobczyński



dodaj komentarz

KOMENTARZE Komentarze są wyłącznie opiniami osób je zamieszczających i nie odzwierciedlają stanowiska redakcji Geoforum. Zabrania się zamieszczania linków i adresów stron internetowych, reklam oraz tekstów wulgarnych, oszczerczych, rasistowskich, szerzących nienawiść, zawierających groźby i innych, które mogą być sprzeczne z prawem. W przypadku niezachowania powyższych reguł oraz elementarnych zasad kultury wypowiedzi administrator zastrzega sobie prawo do kasowania całych wpisów. Użytkownik portalu Geoforum.pl ponosi wyłączną odpowiedzialność za zamieszczane przez siebie komentarze, w szczególności jest odpowiedzialny za ewentualne naruszenie praw lub dóbr osób trzecich oraz szkody wynikłe z tego tytułu.

ładowanie komentarzy

World Trade Center w obiektywie Stanisława Nazalewicza
czy wiesz, że...
© 2023 - 2024 Geo-System Sp. z o.o.

O nas

Geoforum.pl jest portalem internetowym i obszernym kompendium wiedzy na tematy związane z geodezją, kartografią, katastrem, GIS-em, fotogrametrią i teledetekcją, nawigacją satelitarną itp.

Historia

Portal Geoforum.pl został uruchomiony przez redakcję miesięcznika GEODETA w 2005 r. i był prowadzony do 2023 r. przez Geodeta Sp. z o.o.
Od 2 maja 2023 roku serwis prowadzony jest przez Geo-System Sp. z o.o.

Reklama

Zapraszamy do kontaktu na adres
redakcji:

Kontakt

Redaktor prowadzący:
Damian Czekaj
Sekretarz redakcji:
Oliwia Horbaczewska
prześlij newsa

facebook twitter linkedIn Instagram RSS