W siłach Francji i Wlk. Brytanii

- część 1 z 3 » »»

Eugeniusz Sobczyński

Oficerowie i pracownicy WIG po opuszczeniu kraju zostali internowani na Węgrzech. Podejmowali próby przedostania się do tworzonego we Francji Wojska Polskiego i w związku z tym organizowali wiele ucieczek. Kpt. Zwierzyński tak relacjonuje sytuację: W obozie internowanych oficerów w Eger pozostawałem od 21 września do 4 grudnia. Otrzymawszy zawiadomienie, że jestem zapotrzebowany przez MSWojsk. w Paryżu, wyjechałem z obozu bez wymeldowania się. Wymeldować się nie mogłem, gdyż władze obozowe przeciwne są temu i odbierały nawet paszporty tym, którzy je posiadali. Granicę węgiersko-jugosłowiańską przekroczyłem koło miejscowości Bares, następnie udałem się do Zagrzebia, a stamtąd do Splitu.

Jednym z pierwszych oficerów, który znalazł się w Paryżu, był ppłk Stefan Gąsiewicz, wieloletni szef Wydziału Topograficznego WIG. Został on wyznaczony na kierownika Referatu Służby Geograficznej w Ministerstwie Spraw Wojskowych i przystąpił do tworzenia Służby Geograficznej WP we Francji. Początkowo w referacie tym pracowało tylko trzech oficerów geografów, oprócz ppłk. Stefana Gąsiewicza byli to kpt. Wacław Loga i kpt. Józef Słomczyński. W czerwcu 1940 r. skład referatu powiększył się do kilkunastu osób. W tym okresie głównym zadaniem instytutu była ewidencja oficerów geografów, obsadzenie stanowisk instruktorów i wykładowców w obozach szkoleniowych (m.in. do obozu Coëtquidan oddelegowano pięciu oficerów), kierowanie wytypowanych oficerów na staż do francuskich oddziałów topograficznych oraz zbieranie materiałów topograficznych dotyczących obszaru Polski. Na potrzeby szkolenia, w czasie którego posługiwano się mapami francuskimi, wydano instrukcję-podręcznik Topografia. Przy organizowanych we Francji polskich dywizjach utworzono również plutony topograficzne (w 1. Dywizji Grenadierów – dowódca kpt. Jan Kraczkiewicz, następnie kpt. Stefan Fuss, w 2 Dywizji Strzelców Pieszych – dowódca kpt. Piotr Zwierzyński, w 3. Dywizji Piechoty – dowódca kpt. Stanisław Wondraczyk), których głównym zadaniem – oprócz zaopatrywania wojsk w mapy – było wykonywanie prac pomiarowych i szkiców z sytuacją bojową. Plutony te pod względem służbowym podlegały dowódcy dywizji, w której skład wchodziły, a pod względem specjalistycznym – odpowiednim armijnym francuskim komórkom topograficznym.

Plutony skupiały w swoich szeregach topografów i kartografów, którzy odbyli trzytygodniowe przeszkolenie na nowym sprzęcie we francuskim Centrum Szkolenia Służby Geograficznej w Fort de Demont pod Paryżem. Stan plutonu wynosił 14 żołnierzy, w tym dwóch oficerów.
W obliczu niebezpieczeństwa klęski Francji rozpoczęła się ewakuacja Polskich Sił Zbrojnych do Wielkiej Brytanii. Oficerowie służby geograficznej zostali ewakuowani 16 czerwca 1940 r. do Liverpoolu, część oficerów, zwłaszcza z plutonów topograficznych, pozostała we Francji, a następnie brała czynny udział w ruchu oporu.

Z inicjatywy oficerów geografów, którzy znaleźli się w Wielkiej Brytanii już pod koniec lipca 1940 r. zostało odtworzone Szefostwo Służby Geograficznej i Sekcja Wojskowego Instytutu Geograficznego. Siedziba instytutu i sekcji mieściła się początkowo w Racham, następnie w Perth, a potem w Edynburgu przy ulicy Learmonda Gardens. Szefem służby został ppłk Stefan Gąsiewicz, a szefem sekcji ppłk inż. Wiktor Plesner.
Pod koniec 1942 r. skład osobowy sekcji WIG przedstawiał się następująco:

-ppłk Wiktor Plesner – szef sekcji;
-ppłk Stanisław Lechner – zastępca szefa sekcji;
-ppłk Wiktor Brenneisen – kierownik biura redakcji map;
-mjr Tadeusz Sambor – kierownik administracyjny;
-mjr Czesław Salach – kierownik składnicy map.

Główną komórką, w której wykonywano mapy, było biuro redakcji map, skupiające średnio 35 oficerów geografów, wywodzących się z przedwojennego WIG. Pracowali w nim m.in. majorowie: Józef Borysewski, Stanisław Babiński, Franciszek Biernacki, Władysław Benoit, Józef Chełchowski, Tadeusz Dobrzański, Paweł Dulian, Romuald Adam Lipko; kapitanowie: Czesław Bobrowicz, Kazimierz Leytner, Tadeusz Patek, Józef Słomczyński, Władysław Wawrzecki, Marian Wondraczek; porucznicy: Eugeniusz Janiec, Walerian Kupczuk, Aleksander Stocki.

część 1 z 3

1 2 3 » »»