Ciekawe Tematyarchiwum Geodetywiadomościnewsletterkontaktreklama
Najnowsze wydarzenia z dziedziny geodezji, nawigacji satelitarnej, GIS, katastru, teledetekcji, kartografii. Nowości rynkowe, technologiczne, prawne, wydawnicze. Konferencje, targi, administracja.
facebook twitter linkedIn Instagram RSS
publikacje

Geoludzie

ABCDFGHIJKLMNOPRSŚTWZŻ

Jan Śniadecki (1756-1830)


Ilustracja: Urodził się w 29 sierpnia 1756 roku w Żninie k. Poznania w rodzinie piwowara i burmistrza tego miasta. Jego pierwszym nauczycielem był wikary kościoła farnego, w 1764 roku rozpoczął naukę w teologicznej szkole Lubrańskiego w Poznaniu. W latach 1775-78 studiował na Akademii Krakowskiej. Tam uzyskał tytuł magistra z nauk wyzwolonych i doktora z filozofii. W okresie 1778-81 odbył matematyczne studia zagraniczne, na które wysłała go Komisja Edukacji Narodowej. Przebywał wówczas na uniwersytetach w Getyndze, Leidzie, Utrechcie, Hadze i Paryżu. W tym czasie zetknął się ze sławami w dziedzinie matematyki i astronomii (Lalande, Laplace, d’Alambert, Messiere). Po powrocie do kraju objął katedrę matematyki na Akademii Krakowskiej (wówczas Szkole Głównej Koronnej), był jej profesorem w latach 1781-1803. Wraz z Hugonem Kołłątajem (rektorem uczelni do 1786 r.) zajmował się reformą Akademii.

W latach 1792-93 podczas rządów Targowicy i zagrożenia bytu uczelni Śniadecki został oddelegowany do Warszawy, by walczyć o sprawy uczelni. W 1788 roku wyjechał o Francji, Anglii i Niemiec w celu skompletowania wyposażenia do krakowskiego obserwatorium i zapoznania się z organizacją tego typu placówek za granicą (otwarcie obserwatorium nastąpiło w 1792 roku). W 1803 roku podczas kolejnego pobytu w Paryżu nawiązał kontakty z tamtejszym środowiskiem naukowym. W 1807 roku został rektorem Uniwersytetu Wileńskiego oraz kierownikiem tamtejszego obserwatorium astronomicznego. Kontynuował reformowanie uczelni zapoczątkowane przez Marcina Poczobutta-Odlanickiego. Stanowisko rektora uniwersytetu piastował do 1815 roku, szefem obserwatorium był do 1824 roku. Sprowadził na uczelnię uznanych wykładowców, a język polski został podstawowym językiem wykładowym. Autor licznych prac z zakresu matematyki i geografii. Do fundamentalnych dzieł z dziedziny matematyki należą „Rachunek algebraiczny teorya przystosowana do geometryi linji krzywych”, wydany w 1783 roku w Krakowie, oraz „Trygonometria kulista analitycznie wyłożona z przystosowaniem do rozmiaru ziemi i do zadań astronomicznych” opublikowana w 1817 roku. „Rachunek...” był jednym z pierwszych akademickich podręczników do nauki matematyki w języku polskim. Najważniejszą pracą Śniadeckiego w dziedzinie geografii była wydana w 1804 roku „Jeografia, czyli opisanie matematyczne i fizyczne Ziemi”. W liczącym prawie 500 stron dziele zawarł opis poszczególnych działów nauki o Ziemi (od astronomii, meteorologii, pomiarów globu, hydrografii po kartografię). Śniadecki jest też autorem prac: „O obserwacjach astronomicznych”, 1802; „O Koperniku”, 1802; „Meteorologia”, 1814; „O rozumowania rachunkowym”, 1818. Był jednym z pierwszych uniwersyteckich nauczycieli matematyki prowadzących wykłady w języku polskim; twórca wielu polskich terminów matematycznych (iloczyn, iloraz, cięciwa, ognisko, różnica, rachunek różnicowy, funkcja pochodna). Propagator najnowocześniejszych europejskich rozwiązań matematycznych oraz inicjator studiów nad rachunkiem prawdopodobieństwa. Przez całe swe życie czynił nieustanne starania, by zapewnić Polakom możliwość zdobycia wykształcenia i prowadzenia pracy naukowej. Na jego wykłady w Towarzystwie Przyjaciół Nauk przychodziły tłumy słuchaczy. Znaczne zasługi Śniadecki położył dla rozwoju polskiej geodezji i kartografii.

W 1790 roku opracował (niezrealizowany) projekt pt.: „O mapie krajowej”, w którym dowodził konieczności wykonania mapy Polski i jej korzystnego wpływu na rozwój społeczny, gospodarczy i militarny kraju. W 1788 roku wyznaczył długość geograficzną Krakowa, a w 1793 – Grodna (w czasie wspólnych obserwacji z Marcinem Poczobuttem-Odlanickim). Pomierzył także jej wielkość dla Wilna. Zajmował się obserwacjami planetoid. Rezultaty obserwacji astronomicznych Śniadeckiego były publikowane zarówno w polskich, jak i zagranicznych czasopismach naukowych (Roczniki Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, Efemerydy Wiedeńskie, Nowe Pamiętniki Akademii Nauk w Petersburgu). Jego imieniem nazwano jeden z kraterów na niewidzialnej stronie Księżyca i planetoidę. Był prekursorem meteorologii. W obserwatorium krakowskim zainicjował prowadzenie systematycznych pomiarów temperatury i ciśnienia. Stosunek Śniadeckiego do spraw Polski charakteryzuje nieprzyjęcie atrakcyjnej propozycji d’Alemberta objęcia funkcji kierownika obserwatorium astronomicznego w Madrycie. Odmowę motywował tym, że „będąc Polakiem, winienem moje usługi ojczyźnie i gotów jestem dzielić z nią los, jaki ją czekać może”. Podobnie postąpił kilka lat później z ofertą objęcia obserwatorium w Bolonii. Od 1811 roku Śniadecki był członkiem-korespondentem Akademii Nauk w Petersburgu. Jego brat Jędrzej był wybitnym chemikiem, lekarzem i przyrodnikiem. Jan Śniadecki był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej nauki w okresie oświecenia. Zmarł 20 listopada 1830 roku w Jaszunach k. Wilna. Oprac. JP
ogłoszenia
sklepy

Maxnet Lech Wereszczyński
WARSZAWA

Przedstawiciel firm GINTEC, SANDING, FJDynamics oraz HEMISPHERE GNSS. Firma MAXNET Lech Wereszczyński oferuje szeroką gamę profesjonalnych urządzeń/systemów pozycjonowania GNSS firm GINTEC, SANDING, FJDynamics oraz HEMISPHERE GNSS. W naszej ofercie...
serwisy

GEOPRYZMAT
RASZYN

Serwis gwarancyjny i pogwarancyjny instrumentów firmy Pentax, Kolida i innych.
kalendarium imprez
 
2025
      poprzedni miesiąc
    marzec
      następny miesiąc
      ponwtśroczwpiąsobnie
      12
      3456789
      10111213141516
      17181920212223
      24252627282930
      31
      strzałka w dółnadchodzące wydarzenia
      2025-04-02 | WARSZAWA
      Wyższy wymiar bezpieczeństwa - GIS w ochronie ludności
      Celem konferencji jest stworzenie przestrzeni do merytorycznych dyskusji, wymiany doświadczeń oraz...
      więcej
      2025-04-03 | OSTRÓW WIELKOPOLSKI
      25 KALISKA KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA
      Tegoroczna konferencja „25 Kaliska Konferencja Katastralna – od analogu przez...
      więcej
      2025-04-14 | WARSZAWA oraz ONLINE
      Wykorzystanie wieloźródłowych danych przestrzennych oraz metod wizualizacji wyników pomiarów
      „Wykorzystanie wieloźródłowych danych przestrzennych oraz metod wizualizacji wyników pomiarów...
      więcej
      2025-04-25 | POZNAŃ
      Geograficzne aspekty badań nad krajobrazem, turystyką i rekreacją oraz planowaniem przestrzennym
      Konferencja naukowa pt. Geograficzne aspekty badań nad krajobrazem, turystyką, rekreacją oraz...
      więcej
      2025-04-28 | KRAKÓW
      XIX Ogólnopolska Konferencja Studentów Geodezji 2025
      W dniach 28–29 kwietnia 2025 r. na Uniwersytecie Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie...
      więcej
      2025-05-12 | WARSZAWA oraz ONLINE
      Automatyczne generowanie map z BDOT10k; w porównaniu do generowania z OpenStreetMap
      „Automatyczne generowanie map z BDOT10k; w porównaniu do generowania z OpenStreetMap”...
      więcej
      strzałka w dół zobacz pozostałe
      filmy
      Plan na las - czyli o kartowaniu lasu
      play thumbnail
      czy wiesz, że...
      strzałka w dół Czy wiesz, że
      Neptun potrzebuje prawie 165 lat na obiegnięcie Słońca, a Merkury niespełna 88 dni?
      następny
      strzałka w dółGeoludzie
      Henryk Arctowski (1871-1958)

      Henryk Arctowski (1871-1958)
      Naukowiec, badacz terenów podbiegunowych. Urodził się 25 lipca 1871 roku w Warszawie w rodzinie Artztów pochodzącej z Wirtembergii (potem spolszczył nazwisko). Uczył się w Inowrocławiu; ale w sytuacji rozwijającego się Kulturkampfu...
      więcej

      strzałka w dółGeodaty
      1909
      Amerykański geodeta John Fillmore Hayford (1868-1925) określil wymiary elipsoidy ziemskiej na podstawie pomiarów przeprowadzonych na terenie USA. W 1924 r. elipsoidę Hayforda zaaprobowała Międzynarodowa Unia Geodezji i Geofizyki (elipsoida...
      następny

      © 2023 - 2025 Geo-System Sp. z o.o.

      O nas

      Geoforum.pl jest portalem internetowym i obszernym kompendium wiedzy na tematy związane z geodezją, kartografią, katastrem, GIS-em, fotogrametrią i teledetekcją, nawigacją satelitarną itp.

      Historia

      Portal Geoforum.pl został uruchomiony przez redakcję miesięcznika GEODETA w 2005 r. i był prowadzony do 2023 r. przez Geodeta Sp. z o.o.
      Od 2 maja 2023 roku serwis prowadzony jest przez Geo-System Sp. z o.o.

      Reklama

      Zapraszamy do kontaktu na adres
      redakcji: geoforum@geoforum.pl

      Kontakt

      Redaktor prowadzący:
      Damian Czekaj
      Sekretarz redakcji:
      Oliwia Horbaczewska
      geoforum@geoforum.pl
      prześlij newsa

      facebook twitter linkedIn Instagram RSS

      RODO
      polityka prywatności
      mapa strony
      kontakt
      reklama