[1601-1650] - 1648

Balise Pascal (1623-62), francuski matematyk, fizyk i filozof wyjaśnia funkcjonowanie barometru jako wynik oddziaływania ciśnienia atmosferycznego.

[1601-1650] - 1647

Gdański astronom Jan Heweliusz (1611-87) wydaje dzieło pt. "Selenografia, czyli opisanie Księżyca", które zawiera m.in. dokładne mapy Księżyca. Powstały one w wyniku szkicowania obrazu z lunety zrzutowanego na ekran.

[1601-1650] - 1645

Tytus Liwiusz Burattini, Tytus Boratyni (1617-82) z pochodzenia Włoch, mechanik, metrolog, podróżnik i wynalazca, przedstawił opis wagi hydrostatycznej. W latach 1837-41 Boratyni brał udział w pomiarach topograficznych wzdłuż Nilu (w Egipcie). W 1665 r. otworzył w Ujazdowie własne obserwatorium astronomiczne.

[1601-1650] - ok. 1645

Lekarz z Kieżmarku - Jan Peterson Hain zaprezentował po raz pierwszy w Polsce stolik mierniczy.

[1601-1650] - 1643

Rejestr Jana Otrębusza, miernika ziemi warszawskiej - pierwszy wykaz gruntów w Warszawie; obok powierzchni gruntów wymienieni są także ich aktualni i wcześniejsi właściciele.

[1601-1650] - 1641

Po trzech latach studiów Blaise Pascal (1623-62), francuski matematyk, fizyk i filozof konstruuje mechaniczną maszynę sumującą "Arithmetique", opartą na działaniu skomplikowanego zestawu kół zębatych. Mosiężna skrzynka z ośmioma tarczami z przodu potrafiła dodawać i odejmować. Pascal zbudował maszynę, aby ułatwić pracę swemu ojcu, poborcy podatkowemu. W sumie wykonał 50 egzemplarzy urządzenia.

[1601-1650] - 1640

Anglik William Gascoigne (1612-44) konstruuje krzyż nitek (krzyż nici umieszczony w płaszczyźnie ogniskowej, umożliwiający precyzyjne określenie punktu obserwacji). Koncepcja zrodziła się przypadkowo podczas obserwacji sieci utkanej przez pająka. Gascoigne skonstruował również mikrometr - urządzenie montowane w lunecie i pozwalające na pomiar niewielkich odległości kątowych pomiędzy obserwowanymi obiektami.

[1601-1650] - 1639

Gerard Desargues (1593-1661), francuski matematyk i architekt, publikuje dzieło znane jako "Brulion", w którym przedstawia wyniki badań nad geometrią rzutową.

[1601-1650] - 1638

Sztygar Marcin German wykonuje mapy podziemnych wyrobisk kopalni soli w Wieliczce; pierwsze tego typu mapy w Polsce (wygrawerowane przez znanego ówczesnego sztycharza Wilhelma Hondiusa z Hagi).

[1601-1650] - 1637

René Descartes, Kartezjusz (1596-1650), francuski filozof i matematyk, publikuje "La Géométrie", w której opisuje układ współrzędnych (układ kartezjański) i zastosowania algebry w geometrii. Wprowadził osie współrzędnych, a dzięki nim liczbowy opis figur geometrycznych - płaszczyzna kartezjańska. Dzieło przyczyniło się do rozwoju geometrii analitycznej oraz powstania rachunku różniczkowego i całkowego. Kartezjusz wprowadził pojęcie funkcji i zmiennej oraz oznaczenia x, y, z dla wielkości niewiadomych i a, b, c dla danych oraz stałych.

[1601-1650] - 1637

Wojskowy inżynier, topograf Fryderyk Getkant (ok. 1600-66), wykonał dokładną mapę ujścia Wisły, Półwyspu Helskiego i Zatoki Puckiej - "Tabula topographica demonstrans situm Sinus Pucensis a Porta Weisselmunde usque ad Peninsulam Hel". Była to pierwsza polska mapa morska. Getkant był m.in. autorem atlasu obejmującego rejon Pomorza i Prus oraz planów Lwowa i Malborka.

[1601-1650] - 1636

Ukazuje się pierwsza polska publikacja o deklinacji magnetycznej napisana przez Jana Brożka (1585-1652) z Kurzelowa, profesora matematyki i astronomii.

[1601-1650] - 1636

Andreas Hindenberg wykonał wielkoskalową mapę ziemi pszczyńskiej (skala 1:16 200 do 17 850, wymiary 2,5x3 m) "Ichnoortographia Plesniaca" - jest to najstarsza mapa gospodarcza obejmującą rejon Polski.

[1601-1650] - 1635

Jonas Scultetus (1603-64), jurysta ze Szprotawy, wydaje Mapę Śląska. Jest autorem m.in. map księstw: głogowskiego, wrocławskiego, legnickiego, nysko-grodkowskiego.

[1601-1650] - 1635

Angielski matematyk Henry Gellibrand (1597-1636) udowadnia, że bieguny magnetyczne Ziemi zmieniają swe położenie.

[1601-1650] - 1634

Peter Krüger (1580-1639), profesor matematyki, geodeta miasta Gdańska, publikuje tablice logarytmiczne dla liczb od 1 do 10 000, logarytmy funkcji trygonometrycznych i opisuje prace J. Napiera oraz H. Briggsa.

[1601-1650] - 1634

Ludwik XIII wydaje dekret, w którym wskazuje, że południk "0" przebiega przez wyspę Ferro leżącą w archipelagu wysp Kanaryjskich.

[1601-1650] - 1633-1635

Brytyjski matematyk Richard Norwood przemierzył dystans 208 mil (Londyn-York) w ramach pomiaru stopnia. Długość mierzył za pomocą łańcuchów. Długość łuku stopnia wyniosła 110,72 km; według Norwooda wynik obarczony był błędem +/- 600 m.

[1601-1650] - 1632

Włoski astronom i filozof Galileusz, Galileo Galilei (1564-1642) wydaje dzieło "Dialog o dwóch najważniejszych układach świata: ptolemeuszowym i kopernikowym", w którym uzasadnia teorię heliocentryczną.

[1601-1650] - 1631

Francuski matematyk i naukowiec wynalazca Pierre Vernier (1584-1638) w dziele "La Construction, lusage, et les priprietes du quadrant nouveau de mathematiques" prezentuje koncepcję noniusza.

[1601-1650] - 1631

Na Akademii Krakowskiej powstaje pierwsza w historii nauk technicznych w Polsce katedra Geometrii Praktycznej ufundowana przez Adama Strzałkę (1585-1652). Katedra działała przez ok. 150 lat do czasu reformy uczelni przeprowadzonej przez Hugona Kołłątaja.

[1601-1650] - 1630

Włoch Francesco Generini proponuje zastosowanie lunety jako celownika w przyrządach pomiarowych.

[1601-1650] - 1630

Kapitan Wilhelm le Vasseur de Beuplan (1600-73), inżynier wojskowy i kartograf, zostaje przyjęty na służbę do króla Zygmunta III Wazy. Beauplan kierował pracami pomiarowymi na Ukrainie, Podolu i Wołyniu; ich wynikiem była wydana w 1662 r. mapa specjalna Ukrainy. Brał udział w wytyczaniu granicy polsko-moskiewskiej. Wykonał precyzyjne pomiary położenia geograficznego ujścia Dniepru, co pozwoliło skorygować błędny zasięg Morza Śródziemnego pokazywany na mapach od czasów Ptolemeusza.

[1601-1650] - 1630

Claude Mydorge (1585-1647), francuski matematyk i fizyk, podaje precyzyjnie szerokość geograficzną Paryża.

[1601-1650] - 1630

Powstaje pierwszy rejestr katastralny w Szwecji (Jondebocker), będący spisem nieruchomości do celów podatkowych. Oprócz spisu wykonano także mapy (ok. 600), które były graficznym "opisem" ksiąg katastralnych. Prace zakończono w 1650 r.

[1601-1650] - 1629

Krzysztof Arciszewski (1592-1656) kapitan w holenderskiej Kompanii Zachodnio-Indyjskiej, prowadzi w Brazylii pomiary kartograficzne i badania etnograficzne. Po powrocie do Polski (1646) został generałem artylerii koronnej i zajmował się budową fortyfikacji i przepraw mostowych.

[1601-1650] - 1628

Angielski matematyk Henry Briggs (1561-1630) publikuje tablice logarytmiczne (dla liczb 1-100 000) z dokładnością do 14 miejsc po przecinku. Briggs rozwinął teorię Napiera i uzgodnił z nim, że podstawą logarytmów będzie liczba 10.

[1601-1650] - 1628

W Szwecji powstaje pierwsza mapa wielkoskalowa "Geometriska Jordebocker" obejmująca dobra królewskie.

[1601-1650] - 1627

Johannes Kepler (1571-1630), niemiecki astronom i fizyk, ukończył tablice Rudolfińskie - tablice ruchu planet.

[1601-1650] - 1626

Albert Girard (1595-1632), francuski matematyk, publikuje traktat o trygonometrii, w którym po raz pierwszy używa skrótów "sin", "cos" i "tan". Ponadto podaje wzór na pole trójkąta sferycznego.

[1601-1650] - 1624

Król Władysław IV sprowadza do Polski sztycharza Willema de Hondta Hondiusa (1597-1658).

[1601-1650] - 1623

Niemiecki pastor Wilhelm Schickard (1592-1635), matematyk i konstruktor, w liście do Johanna Keplera załącza rysunek "zegara", który może wykonać 4 operacje arytmetyczne i obliczyć pierwiastek kwadratowy. Rok później powstaje pierwszy mechaniczny kalkulator.

[1601-1650] - 1621

Holender Willebrod Snell van Royen, Snellius (1580-1626) profesor matematyki, sformułował prawo załamania światła.

[1601-1650] - 1621

Angielski matematyk William Oughtred (1574-1660) wynalazł suwak logarytmiczny.

[1601-1650] - 1620

Walijczyk Edmunt Gunter (1581-1626), profesor astronomii i wynalazca, publikuje "Canon Triangulorum" tablice funkcji sinus i tangens. Gunter jest uważany za wynalazcę łańcucha mierniczego (ok. 1617).

[1601-1650] - 1620

Wilhelm Schickard (1592-1635), niemiecki pastor matematyk i konstruktor, proponuje zastosowanie triangulacji w pomiarach kraju.

[1601-1650] - 1619

Johannes Kepler (1571-1630) niemiecki astronom i fizyk, w dziele "Harmonia świata" ogłasza trzecie prawo ruchu planet.

[1601-1650] - 1617

Ukazuje się drugi tom "Geometriae practicae novae", w którym Daniel Schwenter (1585-1636), niemiecki profesor hebraistyki i matematyki, opisuje techniki pomiarów geodezyjnych. W tomie trzecim (1618) prezentuje instrumenty pomiarowe wraz ze "stolikiem pomiarowym" skonstruowanym przez Johanna Richtera (Praetorius). Schwenter opisał również ruchomy dwusoczewkowy obiektyw w kamerze obscura i dał podstawy do budowy obiektywu szerokokątnego (1636).

[1601-1650] - 1616

W Anglii używane są do pomiaru długości łańcuchy. Mają 16,5 stopy długości i składają się z 10 ogniw.

[1601-1650] - 1615

Johannes Kepler (1571-1630), niemiecki astronom i fizyk, wydaje pracę "Nova stereometria doliorum vinarorum", w której zajmuje się pojemnością beczek, polem powierzchni i objętością brył. W obliczeniach stosuje rachunek różniczkowy.

[1601-1650] - 1614-1616

Holender Willebrord Snell van Royen, Snellius (1580-1626), profesor matematyki, wykonuje pomiary triangulacyjne do określenia odległości między miastami Aalkmar i Bergen op Zoom w Holandii. Na tej podstawie oblicza długość jednego stopnia szerokości geograficznej, dzięki czemu jest w stanie określić obwód Ziemi (38 500 km). Do pomiarów używał mosiężnego kwadrantu o promieniu 60 cm, a baza początkowa miała długość 328 m.

[1601-1650] - 1614

John Napier, Naper (1550-1617), szkocki matematyk, w dziele "Mirifici logarithmorum canonis descriptio" (Opis cudownej zasady logarytmów) publikuje tablice odkrytych przez siebie logarytmów. W 1617 r. w pracy "Rabdologiae" objaśnia zasady stosowania tzw. kości Napiera, ponumerowanych pałeczek z kości słoniowej, używanych jako pierwotny mechaniczny kalkulator. Za pomocą "kości" przedstawia dzielenie poprzez odejmowanie, a mnożenie przez dodawanie.

[1601-1650] - 1613

W Amsterdamie ukazuje się II wydanie mapy Wielkiego Księstwa Litewskiego (Magni Ducatus Lithuaniae...) wykonane w skali ok. 1:1,3 mln przez kartografa i rytownika Tomasza Makowskiego na polecenie księcia Mikołaja Radziwiłła Sierotki. Mapa obejmuje teren Wielkiego Księstwa po 1569 r. oraz przyległe obszary, a wykonana została dla rozstrzygnięcia sporów granicznych pomiędzy Litwą i Koroną.

[1601-1650] - 1613

W kolegium jezuickim w Kaliszu jezuita Karol Malapert z Mons (1581-1630) po raz pierwszy w Polsce wykorzystał lunetę do obserwacji astronomicznych.

[1601-1650] - 1612

Ukazuje się "Krótki komentarz do nawigacji" gdańszczanina Bartholomaeusa Keckermanna (1571-1609), pierwsza tego typu publikacja w Polsce.

[1601-1650] - 1611

Johannes Kepler (1571-1630), niemiecki astronom i fizyk, konstruuje lunetę astronomiczną zbudowaną z dwóch soczewek skupiających (luneta Keplera); opisuje zjawisko załamania światła i podstawy przestrzennego widzenia.

[1601-1650] - 1610

Holender Willebrord Snell van Royen, Snellius (1580-1626), profesor matematyki, zakłada pierwszą sieć triangulacyjną z bazą pomiarową.

[1601-1650] - 1610

Powstaje rozprawka "Geodesia distantiarum sine instrumenta" (Geodezja odległości bez przyrządów) Jana Brożka, Ioannes Broscius (1585-1652) z Kurzelowa, teologa, profesora matematyki i astronomii, rektora Akademii Krakowskiej.

[1601-1650] - 1609

Thomas Harriot (1560-1621), angielski matematyk i astronom, dokonuje pierwszych w Anglii obserwacji Księżyca za pomocą teleskopu. Na ich podstawie szkicuje obraz jego powierzchni.

[1601-1650] - 1609

Johannes Kepler (1571-1630), niemiecki astronom i fizyk, w dziele "Astronomia Nova" opublikował dwa pierwsze prawa ruchu planet, w 1619 r. - trzecie. Prawa te ugruntowały teorię Kopernika.

[1601-1650] - 1609

Włoski astronom i filozof Galileusz, Galileo Galilei (1564-1642), buduje lunetę o trzykrotnym (a wkrótce o ośmiokrotnym powiększeniu), którą prezentuje weneckim senatorom. Instrument stale ulepsza i wykorzystuje w obserwacjach astronomicznych. Teleskop o 20-krotnym powiększeniu posłużył Galileuszowi do odkrycia w 1610 r. gór na Księżycu i satelitów Jowisza.

[1601-1650] - 1608

Hans Lippershey (ok.1570-1619), pochodzący z Niemiec holenderski optyk, projektuje lunetę optyczną i uzyskuje patent rządu holenderskiego na swój wynalazek. Wkrótce luneta/teleskop dociera do innych krajów europejskich. W kwietniu 1609 r. pojawia się w jednym ze sklepów optycznych w Paryżu, kilka miesięcy później we Włoszech. Na podstawie pomysłu Lippersheya Galileusz konstruuje własną lunetę. Równolegle nad lunetą pracowali także Zacharias Janssen i James Metius.

[1601-1650] - 1608

W rejestrze właścicieli domów w Kaliszu wymienione są nazwy ulic.

[1601-1650] - 1606

Holender Willebrord Snell van Royen, Snellius (1580-1626) profesor matematyki, podejmuje pierwszą próbę pomiaru stopnia łuku południka.

[1601-1650] - 1603

Christopher Scheiner (1575-1650) wynalazł pantograf - urządzenie służące do mechanicznego kopiowania i zmniejszania lub powiększania rysunków.

[1601-1650] - 1602

Włoski astronom i uczony Galileusz, Galileo Galilei (1564-1642), mierzy wielkość przyśpieszenia ziemskiego.