Wacław Grodecki (Grodziecki) był kartografem i duchownym katolickim. Urodził się około 1535 roku w Grodźcu Śląskim, jego ojciec był starostą cieszyńskim. Studiował matematykę i filozofię na Akademii Krakowskiej, uzyskując tytuł bakałarza. W tym okresie zapoznał się z mapą Sarmacji Bernarda Wapowskiego, uważaną za pierwszą mapę Polski, i zainteresował się kartografią. Naukę kontynuował za granicą m.in. w ówczesnym centrum reformacji Wittenberdze, dokąd udał się ze swoim wychowankiem – synem kasztelana oświęcimskiego. W czasie pobytu w Niemczech w 1557 roku przedstawił sporządzoną przez siebie mapę Polski profesorowi Filipowi Melachontowi, który napisał list polecający jej wydanie.
Po powrocie z zagranicy Grodecki ponownie studiował w Krakowie; w 1564 roku uzyskał dyplom magistra sztuk wyzwolonych. Następnie został kanonikiem wrocławskim, potem ołomunieckim i brneńskim. Z Brnem na stałe związał się przez ostatnie kilkanaście lat życia. Zmarł w 1591 r.
Mapa Grodeckiego w skali 1:1 680 000 zatytułowana „Poloniae finitimarumque locorum descriptio. Auctore Wencesiao Godrecdo. Polono” została wydana ok. 1562 r. w Bazylei. Zawiera indeks 724 nazw geograficznych, dedykację dla króla Zygmunta Augusta i list polecający Melachonta. Jest wzorowana na opracowaniu Wapowskiego, którego nakład w większości spłonął, dlatego też to dzieło Grodeckiego stało się w tym czasie podstawową mapą ziem polskich. Abraham Ortelius umieścił ją w wydanym w 1570 roku atlasie „Theatrum Orbis Terrarium”. Mapa została wykonana nowoczesną – jak na tamte czasy – techniką rzutu prostopadłego.
Dzieło Grodeckiego znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie.
Oprac. BS, lipiec 2011 r.
|