Uprawnienia geodezyjne

Po co mi uprawnienia zawodowe?

Uprawnienia zawodowe wcale nie są niezbędne, by wykonywać obowiązki geodety czy kartografa. Sporo wykonawców w kraju z powodzeniem funkcjonuje bez nich. Posiadanie uprawnień wiąże się jednak z konkretnymi korzyściami. Przede wszystkim dokument ten pozwala na większą samodzielność, tj. wykonywanie określonych prac bez nadzoru geodety/kartografa z uprawnieniami, a to przekłada się chociażby na wyższe zarobki.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami posiadanie uprawnień zawodowych jest niezbędne do wykonywania „samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii”. Rozumie się przez to:
1) kierowanie pracami geodezyjnymi i kartograficznymi podlegającymi zgłoszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz sprawowanie nad nimi bezpośredniego nadzoru;
2) wykonywanie czynności rzeczoznawcy z zakresu prac geodezyjnych i kartograficznych, podlegających zgłoszeniu do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego;
3) pełnienie funkcji inspektora nadzoru z zakresu geodezji i kartografii;
4) wykonywanie czynności technicznych i administracyjnych związanych z rozgraniczaniem nieruchomości;
5) wykonywanie prac geodezyjnych i kartograficznych niezbędnych do dokonywania wpisów w księgach wieczystych oraz prac, w wyniku których mogłoby nastąpić zagrożenie dla zdrowia lub życia ludzkiego.

Podstawy prawne

Bodaj pierwszym krajowym aktem prawnym regulującym uprawnienia do pomiaru granic były wydane przez króla Kazimierza Wielkiego statuty wiślickie – określały one tryb powoływania tzw. komorników granicznych. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości ustawa z 1925 roku o mierniczych przysięgłych wprowadziła wymieniony w tytule zawód mierniczego, którego wykonywanie wymagało zdobycia państwowych uprawnień. Instytucja mierniczego przysięgłego została formalnie zlikwidowana niedługo po wojnie, w 1952 roku. Uprawnienia zawodowe w kształcie zbliżonym do dzisiejszego wprowadził ujednolicony tekst ustawy o wykonywaniu niektórych rodzajów działalności przez jednostki gospodarki nieuspołecznionej z 21 lipca 1983 r. Przewidywał on, że uprawnienia będą nadawane przez specjalnie powołaną komisję w jednym z 7 zakresów. Następnie (w 1989 roku) regulacje te przeniesiono do Prawa geodezyjnego i kartograficznego, które to po kilku nowelizacjach obowiązują do dziś.

Szerzej z historią regulowania zawodu geodety w Polsce można zapoznać się w artykułach „Od żerdnika do…” oraz „Od mierniczego do uprawnionego”.

Obecnie nadawanie uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii regulują dwa akty:

• ustawa z 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne, rozdział 8 (ostatnia większa nowelizacja dotycząca uprawnień pochodzi z 2013 r. i związana jest z tzw. deregulacją Gowina).
• rozporządzenie ministra rozwoju z 28 lipca 2020 r. w sprawie uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii (DzU poz. 1321)

Zakresy uprawnień

W obiegu prawnym funkcjonują następujące zakresy uprawnień geodezyjnych i kartograficznych (pierwsze dwie cyfry oznaczają rok wprowadzenia danego zakresu, a trzecia – numer zakresu):

• 841 – pomiary sytuacyjno-wysokościowe i opracowanie ich wyników
• 842 – rozgraniczenia i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do celów prawnych
• 843 – geodezyjne pomiary realizacyjne i inwentaryzacyjne
• 844 – geodezyjna obsługa inwestycji
• 845 – geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych
• 846 – szacowanie nieruchomości gruntowych
• 847 – fotogrametria naziemna
• 891 – geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe realizacyjne i inwentaryzacyjne
• 892 – rozgraniczanie, podziały i szacowanie nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji geodezyjno-kartograficznej do celów prawnych
• 893 – geodezyjne pomiary podstawowe
• 894 – geodezyjna obsługa inwestycji
• 895 – geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych
• 896 – redakcja map
• 897 – fotogrametria i teledetekcja
• 912 – rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do celów prawnych.

Obecnie uprawnienia nadawane są w siedmiu zakresach:

1. geodezyjne pomiary sytuacyjno-wysokościowe, realizacyjnie i inwentaryzacyjne;
2. rozgraniczanie i podziały nieruchomości (gruntów) oraz sporządzanie dokumentacji do celów prawnych;
3. geodezyjne pomiary podstawowe;
4. geodezyjna obsługa inwestycji;
5. geodezyjne urządzanie terenów rolnych i leśnych;
6. redakcja map;
7. fotogrametria i teledetekcja.