Procedury

Podstawowe warunki

Aby otrzymać uprawnienia zawodowe w dziedzinie geodezji i kartografii w zakresach 1, 2, 4 i 5, należy spełnić następujące warunki:

1. Posiadać pełną zdolność do czynności prawnych
2. Być osobą niekaraną
3. Posiadać średnie lub wyższe wykształcenie geodezyjne
4. Odbyć praktykę zawodową (rok dla absolwentów studiów magisterskich, 2 lata dla absolwentów studiów inżynierskich oraz 6 lat dla absolwentów szkoły średniej)
5. Zdać państwowy egzamin

Jeśli chodzi o punkty 3 i 4, w uzasadnionych przypadkach główny geodeta kraju może uznać inne pokrewne wykształcenie lub wieloletnie doświadczenie geodezyjne lub kartograficzne.

Osoby posiadające w dziedzinie geodezji i kartografii tytuł naukowy profesora albo I lub II stopień specjalizacji zawodowej, nadane w trybie odrębnych przepisów, są zwolnione z obowiązku zdawania egzaminu oraz odbycia praktyki zawodowej.

Dzięki obowiązującym od 2014 roku przepisom tzw. deregulacji Gowina zdobycie uprawnień w zakresach 3, 6 i 7 jest teoretycznie szybsze, łatwiejsze i tańsze. Wystarczy bowiem ukończyć studia licencjackie/inżynierskie lub/i magisterskie spełniające określone wymagania dotyczące programu zajęć, by nie zdawać państwowego egzaminu. Co więcej, zakresy 6 i 7 dostępne są również dla absolwentów studiów w obszarze nauk przyrodniczych. Podkreślmy jednak, że w trybie bez egzaminu – analogicznie jak w zakresach 1, 2, 4 i 5 – należy odbyć roczne lub 2-letnie praktyki zawodowe.

Choć powyższy tryb teoretycznie powinien znacząco ułatwiać zdobycie uprawnień, w praktyce na razie niewiele osób mogło z niego skorzystać. Przyczyną jest przede wszystkim to, że wciąż nieliczne osoby legitymują się dyplomem studiów spełniających bardzo konkretne wymagania określone w rozporządzeniu. Problemem jest także przedstawienie wymaganych prawem dokumentów (w szczególności efektów kształcenia) dla osób, które ukończyły studia wiele lat temu. W planach Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju jest jednak nowelizacja rozporządzania, która ma ułatwić zdobywanie uprawnień w trybie „bez egzaminu”.

Mimo wejścia w życia deregulacji uprawnienia w zakresach 3, 6 i 7 nadal można zdobyć, zdając państwowy egzamin.

Opłaty

Opłata za postępowanie kwalifikacyjne wynosi 900 zł lub 150 zł w przypadku trybu bez egzaminu (a więc dla zakresów 3, 6 i 7). Do tego należy wcześniej doliczyć 50 zł za wydanie dziennika praktyki zawodowej, a także 17 zł opłaty skarbowej.

W pewnych przypadkach opłata może zostać nam zwrócona. Dotyczy to np. sytuacji, gdy nie zostaliśmy dopuszczeni do egzaminu (bo np. złożone dokumenty nie spełniały określonych w prawie wymagań) lub z przyczyn losowych nie mogliśmy się na niego stawić.

Praktyka zawodowa

Aby zdobyć uprawnienia w którymkolwiek z zakresów, wcześniej musimy odbyć obowiązkową praktykę zawodową. Jak już wspomniano, w zależności od zdobytego wykształcenia powinna ona trwać 1 rok (magister), 2 lata (inżynier/licencjat) lub 6 lat (technikum).

Przed rozpoczczęciem praktyki należy zdobyć dziennik praktyki zawodowej, w którym dokumentowane będą wykonywane przez nas prace i opracowania. Jest on wydawany przez głównego geodetę kraju. Dokument ten można zarówno odebrać osobiście w GUGiK (przy ul. Kruczej 38/42), jak i otrzymać go pocztą, przesyłając wcześniej stosowny wniosek. Koszt tego dokumentu to 50 zł. W jednym dzienniku można dokumentować prace tylko na potrzeby jednego zakresu uprawnień.

Praktyka musi odbywać się pod nadzorem osoby posiadającej uprawnienia zawodowe. Można ją rozpocząć po ukończeniu wymaganego kształcenia, ewentualnie po ukończeniu 6. semestru studiów. Rodzaj i liczba prac oraz opracowań geodezyjnych lub kartograficznych niezbędnych do uznania praktyki zawodowej została szczegółowo określona w załączniku do rozporządzenia. Co ważne, na etapie weryfikacji dziennika komisja kwalifikacyjna może sprawdzić nie tylko, czy posiadamy wszystkie wymagane wpisy, ale także zweryfikować w ośrodku dokumentacji geodezyjnej, czy faktycznie wykonaliśmy deklarowane prace.

Postępowanie kwalifikacyjne

Po zdobyciu wymaganego prawem wykształcenia oraz odbyciu obowiązkowej praktyki zawodowej możemy formalnie rozpocząć postępowanie kwalifikacyjne. Za jego przeprowadzenie odpowiada działająca przy głównym geodecie kraju Komisja kwalifikacyjna do spraw uprawnień zawodowych w dziedzinie geodezji i kartografii.

By rozpocząć postępowanie, należy złożyć w Głównym Urzędzie Geodezji i Kartografii odpowiedni wniosek oraz załączyć do niego: dziennik praktyki zawodowej, fotografię o wymiarach 36 x 45 mm oraz potwierdzenie wniesienia opłaty skarbowej. Pojedynczy wniosek może dotyczyć tylko jednego zakresu uprawnień.

Od momentu złożenia dokumentów postępowanie może trwać maksymalnie 4 miesiące (lub 2 miesiące w trybie bez egzaminu).

Część wstępna

Postępowanie rozpoczyna część wstępna. W jej trakcie komisja kwalifikacyjna weryfikuje złożone przez nas dokumenty – przede wszystkim sprawdza zdobycie odpowiedniego wykształcenia (w przypadku trybu bez egzaminu przygląda się również programowi studiów) oraz odbycie praktyki zawodowej (oprócz sprawdzenia dziennika może również zwrócić się do ODGiK-u o potwierdzenie wykonania prac przez praktykanta).

Część sprawdzająca

Egzamin powinien odbyć się nie wcześniej niż 6 tygodni od momentu wyznaczenia jego terminu przez komisję kwalifikacyjną. Składa się on z części pisemnej (podzielonej jeszcze na część ogólną i szczegółową) i części ustnej.

Część ogólna to test, który składa się z 60 pytań – każde ma cztery odpowiedzi, przy czym poprawna jest przynajmniej jedna. Test przeprowadzany jest z zastosowaniem techniki komputerowej, trwa godzinę, sprawdza znajomość przepisów z zakresu geodezji i kartografii i jest identyczny dla wszystkich zakresów uprawnień.

Do zaliczenia tej części należy poprawnie odpowiedzieć na minimum 41 pytań. Wyniki podawane są tuż po zakończeniu tej części egzaminu. Dopiero po uzyskaniu informacji o zaliczeniu testu kandydat może przystąpić do części szczegółowej.

Podczas testu nie jest dopuszczalne korzystanie z wydruków aktów prawnych.

Część szczegółowa składa się z 3 pytań opisowych, których tematyka jest dopasowana do zakresu uprawnień, o które się ubiegamy – odnoszą się one nie tylko do obowiązujących przepisów, ale także do sposobu wykonywania określonych prac geodezyjnych i kartograficznych. Za odpowiedź na każde z pytań możemy otrzymać od 0 do 7 punktów. Do zaliczenia tego etapu potrzeba minimum 15 pkt. Część ta również trwa godzinę.

Podczas pisania części szczegółowej możemy posiłkować się tekstami aktów prawnych – mogą one jednak być jedynie w formie papierowej.

Lista pytań zadawanych na przeprowadzonych już egzaminach pisemnych jest jawna. Dla określonego roku GUGiK powinien ją opublikować do 31 stycznia roku następnego (pełna lista pytań od 2014 r.).

Ostatnia część to egzamin ustny – by zostać do niego dopuszczonym, należy wcześniej zaliczyć egzamin pisemny. Do tej części każdy zdający podchodzi samodzielnie. W jej trakcie pytania zadawane są indywidualnie przez każdego członka zespołu kwalifikacyjnego, ale odpowiedzi oceniają wszyscy (w razie braku rozstrzygnięcia w głosowaniu decydujący jest głos przewodniczącego). Lista pytań zadanych podczas egzaminu ustnego nie jest publikowana. Każdy kandydat otrzymuje po 3 pytania.

Lista aktów prawnych, które są źródłem pytań na egzaminie (zarówno pisemnym, jak i ustnym), jest corocznie aktualizowana i publikowana przez GUGiK. Obecnie znajduje się na niej: 51 ustaw, 60 rozporządzeń, 12 polskich norm, a także 22 akty, które wprawdzie już nie obowiązują, ale w przeszłości stanowiły podstawę ustalania granic nieruchomości (pobierz listę).

Wyniki i odwołania

Przebieg i wynik każdego postępowania jest dokumentowany w protokole – w razie niezaliczenia egzaminu w dokumencie tym powinno się znaleźć uzasadnienie takiej decyzji wraz ze wskazaniem błędów, które popełnił zdający. Odmowa nadania uprawnień powinna nastąpić w drodze decyzji, od której przysługuje odwołanie do GGK oraz sądu administracyjnego.

W przypadku pozytywnego wyniku główny geodeta kraju jest zobowiązany do wydania osobie zainteresowanej świadectwa stwierdzającego nadanie uprawnień zawodowych oraz wpisania jej do centralnego rejestru osób posiadających te uprawnienia. Ani ustawa, ani rozporządzenie nie określa jednak terminu wykonania tych czynności.

Prawo do wykonywania samodzielnych funkcji w dziedzinie geodezji i kartografii zyskujemy w dniu wpisania do centralnego rejestru.


Opracowanie Jerzy Królikowski, 2018-2020