Kongres GIS 2021: jak systemy informacji geograficznej ratują świat

Nie da się rozwiązywać najbardziej palących problemów ludzkości bez ekspertów z zakresu GIS – podkreślają organizatorzy rozpoczętego dziś (28 września) Kongresu GIS – krajowej konferencji użytkowników oprogramowania Esri.

– W tym roku obserwujemy niesamowity wpływ technologii geoprzestrzennych na działania związane z pandemią COVID-19. Ale GIS pełni coraz ważniejszą rolę również w zastosowaniach związanych ze zmianami klimatycznymi i ochroną bioróżnorodności oraz generalnie w podnoszeniu wydajności i dbaniu o zrównoważony rozwój – mówił do uczestników wirtualnej konferencji założyciel i prezes Esri Inc. Jack Dangermond.

Nawiązując do hasła Kongresu GIS 2021, nowa dyrektor zarządzająca Esri Polska Agnieszka Nosal zauważyła z kolei, że po ponad roku zamknięcia związanego z pandemią dziś zaczynamy budować przestrzeń od nowa. – W tej przestrzeni łączymy świat cyfrowy z rzeczywistym. Systemy GIS robią to od samego początku. To jest ich DNA – powiedziała. Podkreśliła jednocześnie, że jest dumna, iż to właśnie rozwiązania Esri pełniły niebagatelną rolę w walce z koronawirusem – zarówno w Polsce, jak i na świecie.

GIS kontra pandemia

O roli systemów informacji geograficznej w czasie pandemii szerzej mówiła Beata Janowczyk z Rządowego Centrum Bezpieczeństwa, prezentując krajowy system GISCOVID-19. W ostatnich miesiącach z jego ogólnodostępnych elementów korzystał chyba każdy Polak. To między innymi internetowe mapy prezentujące statystyki dotyczące zachorowań czy postępów w programie szczepień, które bazują na aplikacji ArcGIS Online. Ale system ten ma także rozbudowaną część niedostępną dla przeciętnego obywatela. Umożliwia ona m.in. precyzyjne lokalizowanie osób objętych kwarantanną czy modelowanie rozwoju pandemii w zależności od podjętych działań.

Jak podkreśliła przedstawicielka RCB, GISCOVID-19 jest w ciągłej rozbudowie. Obecnie w województwie mazowieckim trwa pilotaż rozwiązania pozwalającego monitorować zajętość szpitalnych łóżek. Kilkoma ruchami w tablecie pielęgniarka będzie w stanie wprowadzić informację o zwolnieniu się miejsca w szpitalu, co natychmiast będzie widoczne np. dla dyspozytora pogotowia. Pozwoli to zapobiegać sytuacjom, jakie widzieliśmy w poprzednich miesiącach, gdy karetki krążyły po miastach w poszukiwaniu wolnych łóżek dla pacjentów chorych na COVID-19.

Moc praktycznych zastosowań

Ale palących problemów, które można rozwiązywać przy użyciu narzędzi GIS, jest znacznie więcej, o czym w szczegółach mówią uczestnicy tegorocznego Kongresu GIS. Na przykład pierwszego dnia Anna Gierak z Państwowego Instytutu Weterynaryjnego pokazała, jak oprogramowanie Esri pomaga wskazywać miejsca najbardziej zagrożone rozprzestrzenianiem się epidemii ptasiej grypy. Agnieszka Gajda z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów pokazała z kolei, jak systemy informacji geograficznej pozwalają wszechstronnie śledzić rozlewanie się miast – nie tylko sam proces, ale także jego negatywne skutki, np. nierównomierną dystrybucję dochodów, „betonozę” czy wydłużone czasy dojazdu do pracy bądź szkoły. Z kolei Tomasz Stachura z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie pokazał, jak narzędzia GIS pomagają w precyzyjnym wskazywaniu działek najbardziej nadających się do budowy instalacji fotowoltaicznych.

Dane spisowe wkrótce na wyciągnięcie ręki

Tegoroczny Kongres GIS akurat pokrywa się z ostatnimi dniami trwania Narodowego Spisu Powszechnego. Efektem tego przedsięwzięcia będzie ogromna ilość szczegółowych danych dotyczących naszego kraju. Jak nad nimi zapanować i zrobić z nich praktyczny użytek? Oczywiście, stosując GIS.

Jak tłumaczył Janusz Dygaszewicz z Głównego Urzędu Statystycznego, instytucja ta jest w trakcie realizacji projektu PDS („Przestrzenne dane statystyczne w systemie informacyjnym państwa”), który zapewni szerokiemu gronu odbiorców łatwy dostęp do danych spisowych. Wdrażane e-usługi pozwolą nie tylko na przeglądanie tych zasobów (również na urządzeniach mobilnych), ale także na generowanie różnorodnych map tematycznych czy przeprowadzanie złożonych analiz przestrzennych.

Co nowego w ArcGIS?

Nieodłącznym elementem Kongresu GIS jest prezentacja nowości w pakiecie oprogramowania ArcGIS firmy Esri. W tym roku zagadnienie to w telegraficznym skrócie przedstawił Wojciech Gawecki pracujący w centrali spółki w Kalifornii. Podkreślił, że Esri skupia się nie tylko na wdrażaniu nowych narzędzi, ale również na ciągłym podnoszeniu wydajności software’u. Oprócz tego firma stawia coraz większy nacisk na zapewnienie swoim użytkownikom łatwego dostępu do danych przestrzennych – map bazowych i rejestrów tematycznych. Najświeższe przykłady to ogólnoświatowa baza pokrycia terenu w rozdzielczości 10 metrów.

Wśród nowych produktów zwrócił uwagę m.in. na tzw. aplikacje błyskawiczne, które pozwalają w łatwy sposób przekształcać mapy 2D i 3D do postaci interaktywnych wizualizacji. Obecnie Esri oferuje już tuzin takich produktów.

W ostatnim czasie spółka zaprezentowała ponadto specjalistyczne rozwiązania do pracy na danych z sensorów internetu rzeczy (np. ArcGIS Velocity), zbierania danych w terenie (ArcGIS Field Maps), zautomatyzowanej produkcji map 3D (Sure for ArcGIS) czy przetwarzania zdjęć z dronów (chmurowa aplikacja Site Scan). W istniejących aplikacjach Esri wdraża natomiast nowe narzędzia do zaawansowanej wizualizacji danych (również w 3D) czy wykorzystania sztucznej inteligencji. Wojciech Gawecki zapowiedział też rychłą premierę oprogramowania GeoBIM, które – jak wskazuje nazwa – pomoże w modelowaniu informacji o budynkach.

Jak podsumował swoje wystąpienie, te i inne narzędzia GIS z pewnością nie są lekarstwem na wszelkie problemy ludzkości, ale bez nich walka z tymi wyzwaniami będzie znacznie trudniejsza. – Nasz świat jest poddawany próbom na wielu frontach. Jako specjaliści od GIS jesteśmy odpowiedzialni za jego przyszłość. Podejście geograficzne i infrastruktura geoprzestrzenna zapewniają nam naukę i praktyczne sposoby skutecznego działania – stwierdził.

O Kongresie GIS

Tegoroczny Kongres GIS odbywa się po czteroletniej przerwie. Z powodu pandemii wydarzenie ograniczone jest do formy zdalnej. Konferencja potrwa do najbliższego piątku, a w jej trakcie przewidziano wystąpienia przedstawicieli wielu różnych branż – od leśnej, przez geodezyjną, energetyczną i wodnokanalizacyjną, po reprezentantów samorządów czy świata nauki.

Patronat medialny nad wydarzeniem objęła redakcja miesięcznika GEODETA i portalu Geoforum.pl.

Jerzy Królikowski