Trzy ministerstwa w obronie geodezji jako dyscypliny naukowej

Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano uwagi ministerstw do projektu rozporządzenia w sprawie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych oraz dyscyplin artystycznych. O miejsce geodezji i inżynierii geoprzestrzennej na liście dyscyplin naukowych upomniały się 3 resorty.

Przypomnijmy, że projekt nowego rozporządzenia został opublikowany 1 sierpnia i do 31 sierpnia trwały konsultacje publiczne oraz opiniowanie. W projekcie wyróżniono 45 dyscyplin zgrupowanych w 8 dziedzin nauki i sztuki. Wśród nich zabrakło geodezji i kartografii, która – wraz z budownictwem i transportem (w zakresie infrastruktury) – została przyporządkowana do dyscypliny inżynieria lądowa w dziedzinie nauk inżynieryjnych i technicznych.

Z propozycją dodania geodezji i inżynierii geoprzestrzennej do listy dyscyplin naukowych wystąpiły ministerstwa: Cyfryzacji, Inwestycji i Rozwoju oraz Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Pomysł ten początkowo poparło również Ministerstwo Obrony Narodowej, ale po kilku dniach i przeprowadzeniu ponownej analizy projektu rozporządzenia wycofało swoje uwagi.
W jaki sposób trzy resorty argumentowały swoją decyzję?

Ministerstwo Cyfryzacji
„Brak samodzielnej dyscypliny obejmującej dotychczasową tematykę geodezji i kartografii oznacza rozproszenie naukowców i prowadzonych przez nich badań do wielu różnych dyscyplin naukowych. W ten sposób stosunkowo zwarta i mająca własne paradygmaty oraz język techniczny dyscyplina, może zostać umieszczona na peryferiach innych dyscyplin, co może przyczynić się do zmniejszenia potencjału badawczego i inżynierskiego, ograniczając w ten sposób możliwości realizacji projektów i programów w kontekście nowych wyzwań stawianych przed Polską. (…)
Należy podkreślić, że sektor geoinformacyjny jest częścią cyfrowej gospodarki Polski. Tworzenie zasobów geoinformacyjnych jest ważne do realizacji procesów inwestycyjnych. Prace R&D mają duże znaczenie dla inwestycji realizowanych przez administrację publiczną oraz obywateli. Przyczyniają się do optymalizacji kosztów inwestycyjnych, implementacji nowych e-usług, optymalizacji zbiorów danych przestrzennych. Prowadzenie nowoczesnych i innowacyjnych prac badawczo-rozwojowych w ramach sektora geoinformacyjnego jest warunkiem tworzenia nowych i innowacyjnych rozwiązań dla wielu różnych sektorów gospodarki Polski. (…)
W opinii Ministerstwa Cyfryzacji przyjęcie proponowanego rozwiązania będzie przesłanką rozwoju tego sektora oraz poprawi rozpoznawalność wyników polskich prac badawczych w skali międzynarodowej. Tym samym wzmocni fundamenty reformy nauki i szkolnictwa wyższego oraz będzie istotnym impulsem rozwojowym dla kraju”.

Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju
„Brak wyszczególnienia wprost w przedmiotowej klasyfikacji dyscypliny »geodezja i inżynieria geoprzestrzenna« (…) budzi poważne obawy całego środowiska geodezyjnego i kartograficznego, w tym w szczególności przedstawicieli ośrodków akademickich co do możliwości kontynuacji prowadzenia badań naukowych, prac rozwojowych, a przede wszystkim utrzymania obecnego, wysokiego poziomu nauczania w dziedzinie geodezji i kartografii. Potencjalna utrata interdyscyplinarnego charakteru tej dziedziny poprzez jej rozproszenie po innych dyscyplinach skutkować będzie dezawuowaniem dotychczasowych osiągnięć i potencjału badawczego oraz inżynierskiego, a w efekcie również do destrukcyjnego ograniczenia możliwości realizacji projektów i programów na skalę nowych wyzwań stawianych przed Polską.
Zniesienie samodzielności dyscypliny »geodezja i kartografia« wpłynie także z pewnością na obniżenie jakości i spójności zasobów informacyjnych kraju i może spowodować obniżenie sprawności funkcjonowania państwa wszędzie tam, gdzie informacja o przestrzeni i własności jest podstawą planowania strategicznego i podejmowania decyzji”.

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi
„Propozycja utrzymania w projekcie rozporządzenia dotychczasowej dyscypliny naukowej geodezja i kartografia i wyodrębnienie jej jako samodzielnej dyscypliny naukowej pod nową nazwą geodezja i inżynieria geoprzestrzenna w dziedzinie nauk inżynieryjnych i technicznych jest w pełni uzasadniona z uwagi na rolę, jaką dyscyplina ta odgrywa także w rolnictwie. W ostatnich latach powstał System Identyfikacji Działek Rolnych (LPIS) na potrzeby realizacji płatności bezpośrednich ze środków wspólnotowych (…). Utworzona została także Infrastruktura Informacji Przestrzennej, w której Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest organem wiodącym w zakresie tematu danych przestrzennych: obiekty rolnicze oraz akwakultury.
Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi jest także zaangażowany w prace mające na celu tworzenie i utrzymywanie zintegrowanego systemu informacji o nieruchomościach. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi wielokrotnie korzysta ze zintegrowanych zbiorów danych ewidencji gruntów i budynków niezbędnych do realizacji zadań publicznych (…).
W związku z tym należy stwierdzić, że dotychczasowa dyscyplina naukowa obejmująca sprawy z zakresu geodezji jest niezwykle ważna dla rozwoju gospodarki w wielu jej obszarach, a także kształcenia wysoko wykwalifikowanych kadr”.

Przytoczone powyżej argumenty nie znalazły jednak uznania w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego. „Na wstępie należy podkreślić, że inna systematyka dziedzin i dyscyplin naukowych nie oznacza, że jakiś obszar badań naukowych ulega likwidacji” – napisało MNiSW w odpowiedzi na uwagi. „Podział dyscyplin naukowych nie stanowi żadnej przeszkody dla tworzenia konkretnych kierunków studiów, pomimo formalnego przypisania ich do konkretnej dyscypliny lub wielu dyscyplin. Tak jak teraz, tak i w przyszłości będzie możliwe tworzenie kierunków studiów, których zakres odnosi się do różnych dyscyplin naukowych, czy też do określonego obszaru zagadnień w ramach jednej dyscypliny. (…)
Nie sposób zgodzić się z sugestią, że konsolidacja dyscyplin zahamuje rozwój badań naukowych w danym obszarze. Można mówić ewentualnie o odwrotnej zależności. Regularny udział geodetów w wymianie myśli w nowych dyscyplinach (inżynieria lądowa czy ochrona środowiska, górnictwo i energetyka) jest bardziej efektywnym sposobem rozwoju interdyscyplinarnego obszaru badawczego niż zamknięcie tych osób w węższej dyscyplinie »geodezja i kartografia«, a w konsekwencji ograniczenie kontaktu z najnowszą wiedzą w wymienionych dyscyplinach. (…)
Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że nie znajduje uzasadnienia propozycja utworzenia w ramach klasyfikacji, odrębnej dyscypliny naukowej pn. Geodezja i inżynieria geoprzestrzenna”.

DC