NIK o kontroli wydatkowania środków publicznych na nabycie gruntów pod budowę dróg

Wczoraj (27 sierpnia) w siedzibie NIK w Warszawie odbyła się konferencja prasowa, podczas której przedstawiono informacje o wynikach kontroli prawidłowości wydatkowania środków publicznych na nabycie gruntów pod budowę dróg oraz przygotowania zmian własnościowych dla tych gruntów i zmian ich przeznaczenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego.

Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła (październik 2006 r. –luty 2007 r.) kontrolę prawidłowości wydatkowania środków publicznych na nabycie gruntów pod budowę dróg oraz przygotowania zmian własnościowych dla tych gruntów i zmian ich przeznaczenia w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Kontrola dotyczyła lat 2003-2006 (I półrocze). Objęto nią 43 podmioty, tj. Ministerstwo Transportu, Ministerstwo Budownictwa, Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad i 9 jej oddziałów, 31 jednostek samorządu terytorialnego (województw, powiatów i gmin).
Celem kontroli była przede wszystkim ocena prawidłowości ponoszenia wydatków na nabycie gruntów pod budowę dróg, ocena legalności i rzetelności procedur pozyskiwania gruntów pod drogi, a także ocena zmian własnościowych gruntów przeznaczonych do nabycia oraz zmian w zakresie zagospodarowania przestrzennego gmin w odniesieniu do tych gruntów w okresie poprzedzającym ich nabycie. Oceniono też skuteczność szczególnego trybu pozyskiwania nieruchomości niezbędnych pod inwestycje drogowe, przewidzianego w ustawie z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych.

NIK pozytywnie z nieprawidłowościami oceniła działalność skontrolowanych organów państwowych i samorządowych w zakresie związanym z nabywaniem gruntów pod budowę dróg publicznych.
NIK pozytywnie oceniła działania Ministerstwa Transportu (uprzednio Ministerstwa Transportu i Budownictwa oraz Ministerstwa Infrastruktury) podejmowane w celu pozyskiwania środków na finansowanie budowy dróg o znaczeniu krajowym, w tym na wykup gruntów pod te drogi.

Ministerstwo Transportu podejmowało działania mające usprawnić budowę dróg, w tym zmianę przepisów regulujących proces przygotowania ich budowy. Zainicjowane rozwiązania prawne znalazły swój wyraz w ustawie z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych, wprowadzającej nowe instrumenty (zwanej „specustawą”), mające przede wszystkim uprościć procedury przygotowania i realizacji inwestycji w celu skrócenia czasu trwania procesu lokalizacji inwestycji drogowej i pozyskiwania gruntów. NIK oceniła, że „specustawa” nie była do czerwca 2006 r. dostatecznie skutecznym rozwiązaniem na rzecz istotnego przyspieszenia budowy i modernizacji autostrad i pozostałych dróg krajowych.

NIK negatywnie oceniła tempo pozyskiwania nieruchomości pod budowę dróg o znaczeniu krajowym. Do 30 czerwca 2006 r. 9 skontrolowanych oddziałów Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad pozyskało w sumie 22 895 działek, stanowiących 53,8% nieruchomości do pozyskania. Barierą nie była dostępność środków finansowych, a przede wszystkim wymogi wynikające z obowiązujących rozwiązań prawnych, jak również częściowo niewłaściwe przygotowanie i prowadzenie procedur pozyskiwania gruntów, w tym brak wieloletnich planów nabywania nieruchomości. Niewystarczający był nadzór ze strony Ministerstwa Transportu nad pozyskiwaniem przez GDDKiA nieruchomości gruntowych pod budowę dróg, gdyż nie monitorowało postępów w zakresie zakupów nieruchomości gruntowych pod inwestycje, jak też rodzajów i skali trudności związanych z tym zagadnieniem.
Szczegóły kontroli na stronie internetowej NIK.

Źródło: NIK