Najwyższa Izba Kontroli poinformowała, że przeprowadziła w 2006 r. kontrolę gospodarowania gminnym zasobem nieruchomości. Celem kontroli była ocena gospodarowania przez wójtów (burmistrzów i prezydentów) gminnym zasobem nieruchomości, w tym: zaawansowania komunalizacji, ewidencjonowania nieruchomości gminnych, prawidłowości ich zbywania i udostępniania oraz planowania wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości.
Kontrolę przeprowadzono na terenie 8 województw w 29 jednostkach: 9 urzędach miast, 17 urzędach miast i gmin oraz 3 urzędach gmin. Prace koordynowała Delegatura NIK w Kielcach.
Stwierdzone nieprawidłowości uprawniały do sformułowania negatywnej oceny sposobu gospodarowania przez skontrolowanych wójtów (także: prezydentów miast oraz burmistrzów) nieruchomościami gminnymi.
Rozpoczęty w 1990 r. proces komunalizacji mienia nie został zakończony w blisko 70% skontrolowanych gmin. Większość wójtów (21, tj. 72,4%) nie posiadała pełnej wiedzy o nieruchomościach gminnych z uwagi na nieprowadzenie lub nierzetelne prowadzenie ewidencji tych nieruchomości, a aż 26 wójtów (89,7%) w trakcie kontroli przedstawiło dane dotyczące powierzchni nieruchomości gminnych, różniące się (od 0,2% do 38,8%) od danych ujętych w geodezyjnych ewidencjach gruntów i budynków prowadzonych przez starostów.
Nie były tworzone perspektywiczne plany rozwoju gmin uwzględniające posiadane nieruchomości, wójtowie 23 gmin (79,3%) nie sporządzali nawet planów wykorzystania gminnego zasobu nieruchomości, do czego zobowiązywała ich ustawa o gospodarce nieruchomościami.
W 10 gminach zbywano lub udostępniano nieruchomości zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami. W pozostałych 19 gminach (65,5%) stwierdzono nieprawidłowości polegające głównie na naruszeniu art. 35 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami poprzez niepublikowanie wykazów nieruchomości przeznaczonych do sprzedaży i do oddania w najem lub dzierżawę. NIK oceniła takie działania jako działania sprzyjające możliwości wystąpienia korupcji.
Jako niegospodarne, oceniono zaniechanie przez 16 wójtów (55,2%) aktualizacji wysokości opłat rocznych z tytułu użytkowania wieczystego lub trwałego zarządu nieruchomości.
Skala i rodzaj nieprawidłowości wskazywały na potrzebę podjęcia nowelizacji prawa. W związku z powyższym NIK wnioskowała o:
1. Opracowanie przez właściwych ministrów oraz przedstawienie Radzie Ministrów projektów nowelizacji następujących ustaw:
ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami tak, aby przepisy tej ustawy zobowiązywały wójtów do ewidencjonowania wszystkich nieruchomości gminnych, w sposób umożliwiający wyodrębnienie nieruchomości gminnego zasobu i zapewniający zgodność danych dotyczących nieruchomości gminnych zawartych w ewidencjach wójtów z danymi geodezyjnej ewidencji gruntów i budynków prowadzonej przez starostów;
ustawy z 10 maja 1990 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych tak, aby przepisy tej ustawy jednoznacznie wskazywały, kto jest zobowiązany do sporządzenia spisów inwentaryzacyjnych nieruchomości, które stały się własnością gmin w sytuacji nieprzekazania tych spisów przez gminy do końca 2005 r.;
2. Opracowanie przez właściwych ministrów nowelizacji:
rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków tak, aby przepisy tego rozporządzenia dostosowały sposób prowadzenia ewidencji gruntów i budynków, w zakresie wykazywania nieruchomości w odpowiednich podgrupach rejestrowych, do postanowień ustawy o gospodarce nieruchomościami określających pojęcie zasobów nieruchomości;
przepisów z zakresu rachunkowości tak, aby sposób prowadzenia ewidencji księgowej zapewniał możliwość porównywania danych o nieruchomościach zawartych w tej ewidencji z danymi ewidencji nieruchomości gminnych.
Najwyższa Izba Kontroli zwróciła się też do prezesa Rady Ministrów o rozważenie zobowiązania wojewodów do podjęcia działań w celu ustalenia, w których gminach proces komunalizacji nieruchomości został zakończony, a w których nadal zachodzi konieczność wydania decyzji potwierdzających nabycie przez gminy własności nieruchomości, w trybie art. 17a ust. 3 i art. 18 ust. 1 ustawy z 10 maja 1990 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych.
Ponadto NIK uznała za celowe, rozważenie przez ministra spraw wewnętrznych i administracji potrzeby zobowiązania prezesów regionalnych izb obrachunkowych do zwiększenia nadzoru nad sporządzaniem przez wójtów informacji o stanie mienia komunalnego tak, aby dane w nich zawarte w zakresie nieruchomości gminnych były zgodne z danymi wykazywanymi w ewidencji gminnego zasobu nieruchomości i urządzeniach księgowych oraz z danymi ewidencji gruntów i budynków prowadzonej przez starostów, stanowiącej podstawę m.in. gospodarki nieruchomościami, stosownie do ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne.
Szczegółowe ustalenia kontroli wraz z wnioskami zostały przedstawione w „Informacji o wynikach kontroli gospodarowania gminnym zasobem nieruchomości”, dostępnej na stronie internetowej NIK.
nadchodzące wydarzenia
zobacz pozostałe
