|
Systemy nawigacji satelitarnej – systemy przeznaczone do dokładnego wyznaczania położenia punktu lub poruszającego się obiektu w trzech wymiarach na podstawie pomiaru przez odbiornik czasu podróży sygnału radiowego od satelity do anteny odbiornika. Do wyznaczenia współrzędnych niezbędne jest przetworzenie sygnałów pochodzących przynajmniej z czterech satelitów, a także znajomość ich położenia w trakcie wykonywania pomiarów.
Każdy system nawigacji satelitarnej składa się z trzech segmentów:
- kosmicznego (tj. satelitów nadających sygnały nawigacyjne),
- kontrolnego (naziemnych ośrodków monitorujących funkcjonowanie segmentu kosmicznego),
- użytkownika (a więc wszystkich odbiorników śledzących segment kosmiczny).
Ze względu na zasięg systemy nawigacji satelitarnej możemy podzielić na globalne i regionalne.
Systemy globalne (GNSS - Global Navigation Satellite Systems) obejmują swoim zasięgiem całą Ziemię. Z reguły składają się z 20-30 satelitów orbitujących na kilku średnich orbitach (MEO - Medium Earth Orbit) o inklinacji przekraczającym 50° i okresie obiegu Ziemi około 12 godzin. Obecnie jedynym w pełni operacyjnych globalnym systemem jest amerykański GPS (Global Positioning System). Pod koniec 2010 roku ma do niego dołączyć rosyjski GLONASS (Globalnaja Nawigacionnaja Sputnikowaja Sistiema), a za kilka lat europejski Galileo oraz chiński Compass (znany także pod nazwą Beidou-2). Każdy z nich emituje lub ma emitować przynajmniej dwa sygnały oferujące różną precyzję pomiaru i przeznaczone dla różnych grup użytkowników.
Skrót GNSS używany jest także w odniesieniu do koncepcji jednego, międzynarodowego systemu nawigacji (Global Navigation Satellite System), który - w przeciwieństwie do GPS i GLONASS - byłby rozwiązaniem całkowicie cywilnym. Terminu tego po raz pierwszy użyto w 1991 roku podczas posiedz
enia Międzynarodowej Organizacji Lotnictwa Cywilnego (ICAO). Za początek jego budowy należy jednak uznać 15 października 1993 roku, gdy 68 delegatów z 11 państw (w tym Polski) zawarło wstępne porozumienie w sprawie uruchomienia GNSS. W pierwszym etapie budowy system ochrzczony jako GNSS-1 ma się składać z: GPS, GLONASS, WADGPS oraz EGNOS, WAAS i MSAS. Segment kosmiczny takiego rozwiązania będzie liczyć ponad 50 satelitów. Rozwiązaniem docelowym ma być jednak GNSS-2, czyli całkowicie cywilny system zarządzany przez jedną organizację międzynarodową. W literaturze jest on utożsamiany z w pełni operacyjnym systemem Galileo wspieranym przez EGNOS. W ostatnich latach w kierunku koncepcji GNSS-2 zmierza jednak także amerykański GPS, czego przykładem jest m.in. wprowadzenie nowych cywilnych sygnałów: L2C, L5 i L1C.
Systemy regionalne (RNSS) obejmują z kolei swoim zasięgiem tylko pewien ograniczony obszar, z reguły fragment kontynentu. Ich głównym zadaniem jest lokalne zwiększanie dostępności i dokładności systemów GNSS, toteż nie są one rozwiązaniami samodzielnymi. Obecnie jedynym funkcjonującym systemem RNSS jest chiński Beidou (3 satelity). Wkrótce ma do niego dołączyć japoński QZSS (2 satelity), a za kilka lat indyjski IRNSS (5 satelitów). W niektórych źródłach rozwiązania RNSS utożsamiane są z satelitarnymi systemami wspomagającymi (SBAS, patrz niżej)
| 
NIWELATORY
