|
 Nazwa: EGNOS (European Geostationary Navigation Overlay Service)
Kraj rozwijający system: Unia Europejska
Aktualna liczba satelitów: 3: Inmarsat 3-F2 (15,5°W), SES-5 (znany także jako Sirius 5 lub Astra 4B – 5.0°E, w trakcie testów), Astra 5B (31,5°E)
Typ orbity: geostacjonarna
Ogłoszenie operacyjności: 2009 r. (dla usługi otwartej), 2011 r. (dla usługi bezpieczeństwa życia)
Historia
Program budowy EGNOS został zatwierdzony przez Radę Unii Europejskiej w 1994 roku. W ciągu czterech lat opracowano wymagania techniczne dla systemu. W tym czasie na orbicie umieszczono dwa satelity telekomunikacyjne, które później wykorzystano do emisji poprawek EGNOS. W 1996 r. wystartował Inmarsat F2 AOR-E, a dwa lata później Inmarsat F5 IOR-W. W 2003 roku ukończono prace nad pierwszym elementem segmentu naziemnego systemu – w niemieckim mieście Langen otwarto pierwszą stację kontrolną (Master Control Centre – MCC). EGNOS w wersji 1 ruszył w lipcu 2005 roku. Rok później udostępniono wersję 2.1, która dawała dostęp w czasie rzeczywistym do poprawek mierzonych na tzw. stacjach RIMS (Ranging and Integrity Monitoring Station). W 2008 r. system w wersji 2.2 objął swoim zasięgiem również część Afryki. Oficjalne ogłoszenie pełnej operacyjności usługi otwartej (Open Service) nastąpiło 1 października 2009 roku.
Uruchomienie usługi bezpieczeństwa życia (SoL) ogłoszono w lutym 2011 roku. Oprócz poprawek dla sygnałów satelitarnych serwis ten zapewnia dane o ich wiarygodności, co pozwala szerzej korzystać z odbiorników satelitarnych w tzw. zastosowaniach bezpieczeństwa życia, w szczególności w transporcie pasażerskim. W czasie nie dłuższym niż 6 sekund ma alarmować o znaczących spadkach dokładności sygnałów nawigacyjnych. Jednym z głównych zastosowań usługi SoL jest możliwość podchodzenia do lądowania przy gorszej widoczności. By było to możliwie, wystarczy na danym lotnisku opracować specjalne procedury, co jest znacznie tańsze niż wdrażanie radarowego systemu ILS. Procedura takie wdrożono już m.in. na kilku polskich lotniskach.
26 lipca 2012 r. oficjalnie uruchomiono z kolei płatną usługę komercyjną EGNOS (EDAS). W przeciwieństwie do dwóch innych serwisów w EDAS poprawki dla sygnałów GPS nie są transmitowane za pośrednictwem satelitów telekomunikacyjnych, ale przez internet. Dzięki temu odbiornik satelitarny nie musi mieć łączności z satelitami EGNOS, co wymaga widoczności południowej części nieba.
W połowie 2013 r. Komisja Europejska opublikowała nowe wersję dokumentów definiujących usługi otwartą oraz bezpieczeństwa życia EGNOS (Safety of life – SoL). Jedną z ważniejszych zmian jest poszerzenie ich zasięgu. Zgodnie z poprzednim wydaniem serwisy obejmowały swoim zasięgiem tylko środkową i zachodnią Polskę. Mapa zamieszczona w najnowszym wydaniu tego dokumentu wskazuje, że usługa dostępna jest już na terenie całego kraju.
Dokładność
Obecnie (stan na 2018 r.) segment naziemny EGNOS składa się z 34 stacji pomiarowo-obserwacyjnych RIMS (jedna z nich od 27 września 2004 r. pracuje w Centrum Badań Kosmicznych PAN w Warszawie), 4 stacji kontrolnych (MCC), 6 stacji transmitujących (NLES) oraz 2 stacji kontrolno-testowych (w Tuluzie i Torrejon). Zgodnie z danymi publikowanymi przez administratorów systemu EGNOS umożliwia wyznaczenie pozycji z dokładnością 1-2 m w poziomie przy dostępności na poziomie 99%. Bieżącą dokładność EGNOS dla poszczególnych stacji RIMS, a także podsumowania wyników z dłuższych okresów można śledzić na Portalu EGNOS.
 Rozmieszczenie stacji pomiarowo-obserwacyjnych (RIMS), stacji kontrolnych (MCC) oraz stacji transmitujących (NLES) – Źródło: Wikipedia
Przykładowy wykres dokładności EGNOS w czasie rzeczywistym dla stacji RIMS w Warszawie
Przyszłość
Ważnym elementem modernizacji EGNOS jest zwiększenie zasięgu jego sygnału na wschód Europy (obecnie kończy się mniej więcej na wschodniej granicy Polski). Ma to umożliwić otwieranie nowych stacji RIMS. Wkrótce powinna ruszyć wersja 3.0 systemu, co pozwoli stworzyć tzw. Multi-Constellation Regional System (MRS). Będzie on nadawać poprawki nie tylko dla kanału GPS L1, lecz także dla L5 oraz sygnałów Galileo (E1 i E5a). Znacząco zwiększy to dokładność wyznaczania pozycji przy użyciu odbiorników dwuczęstotliwościowych.
Zgodnie z kontraktem podpisanym na początku 2018 r. przez ESA z Airbusem EGNOS V3 ma być gotowy do 2023 roku (nowy termin to rok 2027). Początkowo będzie on nadal obsługiwać tylko jedną częstotliwość. Druga ma zostać wprowadzona po półtora roku. Umowa przewiduje także modernizację usługi SoL, w tym zwiększenie jej odporności na cyberataki.
Dostępność EGNOS w Europie (źródło: EEGS)
Opracowanie Jerzy Królikowski, 2010-2023
| 
