Stacja Laserowa w Borówcu otrzyma nowy laser. Będzie nim badać śmieci kosmiczne

Zakończył się przetarg na zakup nowego impulsowego nanosekundowego lasera neodymowego typu YAG, który wzmocni możliwości obserwacyjne Stacji Laserowej Obserwatorium Astrogeodynamicznego Centrum Badań Kosmicznych PAN w Borówcu pod Poznaniem.

Nowy potężny laser zostanie zainstalowany jeszcze w tym roku. Jego pierwszym zadaniem będzie badanie trajektorii 300 wytypowanych śmieci kosmicznych.
Przetarg na dostarczenie instrumentu wygrała polska firma Eurotek International w Warszawie.

– Dzięki opiewającej na 2,3 mln zł dotacji z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego mogliśmy kupić impulsowy, nanosekundowy lasera typu Nd:YAG (czyt. neodymowy typu jag) dużej mocy i osprzęt do niego, a także zintegrowany z nim systemem dalmierza optyczno-laserowego. To ostatnie urządzenie powstaje bezpośrednio w naszej Stacji Laserowej będącej częścią Obserwatorium Astrogeodynamicznego CBK PAN w Borówcu pod Poznaniem – wyjaśnia dr Paweł Lejba, kierownik obserwatorium.

Dodaje, że osprzęt w tym projekcie dotyczy systemu detekcji, który pozwala odbierać fotony wysłane przez laser w kierunku znajdujących się na orbicie ziemskiej obiektów. Gdy wiązka dotrze do śledzonego obiektu, odbije się od niego i wróci do dalmierza. Pozwoli to na wyjątkowo precyzyjne określenie wysokości śledzonego obiektu względem Ziemi oraz jego prędkości.

– W tym wypadku śledzonymi obiektami będą przede wszystkim śmieci kosmiczne z rejonu niskiej orbity okołoziemskiej (LEO – Low Earth Orbit). W ramach projektu przewiduje się śledzenie co najmniej 300 obiektów śmieciowych przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy – mówi dr Lejba.

Dodajmy, że śmieci kosmiczne stanowią coraz większy problem, z którym próbują walczyć światowe agencje kosmiczne, a także przemysł. Według raportu Europejskiej Agencji Kosmicznej tylko w 2022 roku wyniesiono na orbitę 2409 ładunków, w tym głównie małe satelity. Żywotność małych satelitów działających na niskiej orbicie ziemskiej jest krótka. Są projektowane tak, by spalić się w atmosferze po dwóch latach działania. Na tej samej orbicie zidentyfikowano też około 30 tys. kosmicznych odpadków większych niż 10 cm.

Aby wspomóc proces oczyszczania orbity, potrzebna jest możliwie precyzyjna wiedza co do ilości śmieci kosmicznych i ich orbit. Właśnie w tym będzie mógł pomóc nowy, potężny laser instalowany w Stacji Laserowej w Borówcu. Powinien zostać oddany do użytku w drugiej połowie tego roku.

Przypomnijmy, że Stacja Laserowa należąca do Obserwatorium Astrogeodynamicznego Centrum Badań Kosmicznych PAN działa od lat 80. ubiegłego wieku. Wykonuje laserowe pomiary odległości do sztucznych satelitów Ziemi i śmieci kosmicznych. Od 1988 roku wchodzi w skład międzynarodowej sieci International Laser Ranging Service (ILRS).

Źródło: CBK PAN