DIAS: dane Copernicus i Sentinel na wyciągnięcie ręki

W 20. rocznicę zainicjowania europejskiego programu obserwacji środowiska Copernicus uruchomiono pięć internetowych usług DIAS, które mają znacząco ułatwić dostęp do ogromnych ilości danych przestrzennych gromadzonych w ramach tego przedsięwzięcia.

fot. ESA

Jubileusz Copernicusa uroczyście świętowano w ubiegłym tygodniu we włoskim mieście Baveno. To właśnie tam w 1998 roku podpisano tzw. Manifest z Baveno, w którym zaproponowano uruchomienie wspólnotowego programu obserwacji środowiska. Tak narodził się projekt GMES (Global Monitoring for Environment and Security), który później przemianowano na Copernicus.

Dziś ten program składa się z sześciu usług – atmosferycznej, lądowej, morskiej, klimatycznej, bezpieczeństwa oraz zarządzania kryzysowego. W ramach każdej z nich gromadzone i udostępniane są ogromne ilości danych przestrzennych. Do tego trzeba jeszcze uwzględnić zobrazowania zbierane przez europejską konstelację satelitów obserwacyjnych Sentinel. Nie tylko zasilają one usługi Copernicusa, ale także są dostępne ze darmo w internecie – zarówno do celów badawczych, jak i komercyjnych.

Ogromny rozmiar zasobów Copernicus i Sentinel sprawia jednak, że ich sprawne wykorzystanie rodzi wiele trudności. Problem ten dostrzegła Komisja Europejska, zlecając w ubiegłym roku wykonanie innowacyjnych usług DIAS (Copernicus Data and Information Access Services). Co ciekawe, zamówiono nie jeden, ale pięć takich serwisów, co ma zwiększyć konkurencyjność wypracowanych rozwiązań.

Każdy DIAS ma zapewnić w pełni nielimitowany i bezpłatny dostęp do danych z programu Copernicus, w tym zobrazowań Sentinel. System ten dostarczy także skalowalne środowisko obliczeniowe przechowywanych danych dla podmiotów zewnętrznych. Co istotne, autor każdej z usług DIAS może ją wzbogacać o własne zaawansowane usługi oraz dodatkowe zasoby danych przestrzennych, np. zobrazowania z konstelacji innych niż Sentinel.

Zgodnie z wymaganiami Komisji Europejskiej usługi DIAS należało przygotować do czerwca br. – terminu tego udało się dotrzymać, bo wszystkie pięć serwisów oficjalnie oddano do użytku podczas uroczystości w Baveno.

Warto przypomnieć, że jeden z serwisów DIAS został zbudowany przez konsorcjum kierowane przez firmę Creotech Instruments z podwarszawskiego Piaseczna. W jego skład weszli także: Cloud Ferro, Sinergise, Geomatys, Eversis oraz Wrocławski Instytut Zastosowań Informacji Przestrzennej i Sztucznej Inteligencji (WIZIPiSI). Firmy te wspólnie zbudowały i udostępniły serwis CREODIAS. Oferuje on bezpłatne wyszukiwanie, przeglądanie i pobieranie danych Sentinel, Landsat i Envisat zajmujących ponad 7 petabajtów, a także szereg komercyjnych usług. Wartość umowy podpisanej z tym konsorcjum opiewa na 14 mln euro, jest to więc jeden z największych kontraktów w historii polskiego sektora kosmicznego (więcej na temat tego projektu pisaliśmy w GEODECIE 2/2018).

Przeglądarka zobrazowań satelitarnych w usłudze CREODIAS

Drugi serwis DIAS zbudowała europejska korporacja Airbus Defence and Space wraz z firmami Orange, Geo oraz Capgemini. Uruchomiono go pod nazwą sobloo. Jak zapewnia Airbus, już teraz oferuje on: pokaźny zbiór danych, dedykowane API, narzędzia analityczne (w tym do automatycznego łączenia danych, wykrywania obiektów czy korekcji atmosferycznej i geometrycznej) oraz dużą moc obliczeniową, a w najbliższych miesiącach jego możliwości mają być systematycznie poszerzane.

Kolejny serwis DIAS (o nazwie Mundi Web Services) uruchomiło konsorcjum w składzie ATOS Integration (lider), DLR, e-Geos, EOX, GAF, Sinergise, Spacemetric, Thales Alenia Space oraz T-Systems. Na dziś oprócz danych Copernicus i Sentinel oferuje on kilka narzędzi do analizy danych satelitarnych, w tym tak specjalistyczne jak np. do badania użytków zielonych.

Czwarta usługa DIAS nazywa się ONDA i została opracowana przez konsorcjum firm: Serco Europe (lider), OVH, Gael Systems oraz Sinergise. Z kolei piątą (o nazwie WEkEO) uruchomiło konsorcjum: EUMETSAT (Europejska Organizacja Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych), ECMWF (Europejskie Centrum Prognoz Średnioterminowych) oraz Mercator Océan.

JK