O wykorzystaniu danych satelitarnych z programu Copernicus

21 marca odbyło się seminarium pt. „Satelitarny monitoring środowiska – potencjał program Copernicus” zorganizowane przez Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz Instytut Geodezji i Kartografii. Celem wydarzenia była prezentacja programu Copernicus oraz możliwości, jakie daje jego wykorzystanie w zagadnieniach związanych z monitoringiem środowiska.

W pierwszej części prelegenci z CBK PAN oraz Centrum Teledetekcji IGiK skupili się na przedstawieniu programu Copernicus, w tym dostępnych serwisów i repozytoriów danych, a także omówieniu danych pozyskiwanych z misji Sentinel-1, Sentinel-2, Sentinel-3 oraz Sentinel-5.

Radosław Gurdak z POLSA przybliżył z kolei działanie Narodowego Systemu Informacji Satelitarnej (NSIS). Służy on do przechowywania, przetwarzania i udostępniania danych satelitarnych oraz produktów i usług wytworzonych na ich podstawie. Udostępnia także komponent narzędzi analitycznych umożliwiających podstawową analizę danych wektorowych i rastrowych. Radosław Gurdak omówił również trwające obecnie krajowe projekty satelitarne o charakterze cywilnym, militarnym, badawczo-rozwojowym oraz związane z zarządzaniem kryzysowym (CAMILA, Pléiades, MicroGlob, PIAST).

Drugi panel otworzył przedstawiciel firmy CloudFerro, który opowiedział o platformie CREODIAS i najnowszych trendach w przetwarzaniu danych satelitarnych. Omówił pracę w środowisku chmurowym i dostępne rozwiązania – wskazał, jak zacząć pracę w tej technologii oraz przedstawił korzyści wynikające z jej zastosowania.

Prof. Katarzyna Dąbrowska-Zielińska, kierownik Centrum Teledetekcji IGiK, przybliżyła temat zastosowania danych z programu Copernicus do szacowania warunków niedoboru lub nadmiaru wody dla różnych ekosystemów. Przytoczyła także wybrane badania, m.in. związane ze skutecznym nawadnianiem pól ziemniaków w Polce (w którym momencie nawadniać, jak określić niedobór do maksymalnej wartości) oraz przykłady badań prowadzonych na terenie Biebrzy.

Prof. Stanisław Lewiński z CBK PAN skupił się na temacie pokrycia terenu jako podstawowej informacji o powierzchni Ziemi. Przypominał, że w kraju zdjęcia satelitarne przetwarzane są już od lat 70., a pierwsze z nich docierały do Polski jako odbitki fotograficzne. Dalej przedstawił dostępne dane dotyczące pokrycia terenu z programu Copernicus – CORINE Land Cover, CLC+ i DYNAMIC LAND COVER. Podkreślił, że tworzone przez CBK PAN co roku mapy pokrycia terenu Polski to produkt unikatowy w skali Europy. Szczególnie, jeśli weźmie się pod uwagę to, że algorytm działa w pełni automatycznie i w ciągu 2–3 tygodniu przetwarza zdjęcia dla powierzchni całego kraju.

Ostatnią częścią spotkania były zajęcia praktyczne dotyczące wykorzystania omówionych wcześniej danych. Michał Krupiński z CBK PAN wskazał, gdzie szukać najnowszych zdjęć satelitarnych. Przedstawił skąd można pobrać surowe zdjęcia satelitarne oraz przeglądarki zdjęć on-line, które mają własne środowiska do analizy. Szczegółowo omówił przeglądarkę Copernicus Browser umożliwiającą wyszukiwanie zdjęć, utworzenie własnych kompozycji barwnych, odczytywanie wskaźników, a także tworzenie animacji.

Druga prezentacja, przedstawiona przez Konrada Wróblewskiego z IGiK, dotyczyła wykorzystania otwartego oprogramowania QGIS do mapowania warunków rozwoju roślin z zastosowaniem satelitarnych produktów programu Copernicus. Prelegent pokazał, jak pobrać dane, wczytać je do QGIS-a, a następnie obliczyć wybrane wskaźniki teledetekcyjne w kalkulatorze rastra oraz statystyki strefowe.

W trakcie spotkania uczestnicy zadawali pytania dotyczące prezentacji oraz możliwości pobierania i wykorzystywania różnych typów danych przestrzennych.

Oliwia Horbaczewska