Przewodnik po zmianach w Pgik

12 lipca wchodzi w życie nowelizacja Prawa geodezyjnego i kartograficznego. W telegraficznym skrócie prezentujemy najważniejsze zmiany, jakie zaczynają obowiązywać.

fot. h.koppdelaney/Flickr (CC by SA)

Długie wzory na opłaty
Nowelizację wymusił zeszłoroczny wyrok Trybunału Konstytucyjnego (z 25 czerwca), który przepisy dotyczące opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne uznał za niezgodne z ustawą zasadniczą. Z tego względu to właśnie w tej kwestii zaszło najwięcej zmian. Wprowadzono nie tylko nowe ceny poszczególnych materiałów, ale także zasady kalkulacji końcowej opłaty – ta oprócz stawki podstawowej będzie zależeć również od tzw. współczynników korygujących odnoszących się np. do ilości zamawianych materiałów, ich formy (analogowa lub cyfrowa), aktualności czy sposobu wykorzystania. Opłata związana z realizacją jednego wniosku nie może być mniejsza niż 30 zł i w każdym przypadku jest pobierana przed udostępnieniem materiałów.

W przypadku, gdy petent nie zgadza się z kalkulacją opłaty dokonaną przez ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej, nowelizacja zakłada wydanie decyzji administracyjnej, co ma umożliwić skuteczniejsze odwoływanie się od decyzji urzędnika. Ustawa przewiduje ponadto kary pieniężne za wykorzystanie materiałów PZGiK niezgodnie z licencją w wysokości 10-krotności opłaty za udostępnienie materiałów. Ważną zmianą jest również wprowadzenie opłat za korzystanie z sieci ASG-EUPOS. Wszystkie stawki określone w nowym cenniku będą podlegać corocznej waloryzacji.

Nowelizacja zapewnia wszystkim chętnym bezpłatny dostęp do danych z: rejestrów granic i nazw geograficznych oraz bazy danych ogólnogeograficznych, a także numerycznych modeli terenu w rozdzielczości powyżej 100 m. Nieodpłatny dostęp do wszystkich zbiorów PZGiK w postaci elektronicznej będzie przysługiwał na cele: edukacyjne, badań naukowych oraz prac rozwojowych realizowanych przez uczelnie i jednostki naukowe, a także służbom specjalnym. Mniej za dane zapłacą wykonawcy prac geodezyjnych i kartograficznych oraz rzeczoznawcy majątkowi (50%). Zniżkę 20% przewidziano ponadto na zakup materiałów na potrzeby szkoleń.

Wraz z nowelizacją w życie wchodzi także rozporządzenie określające nowe wzory: wniosków o udostępnienie zbiorów danych z PZGiK, licencji na te dane oraz dokumentu obliczania opłaty.

Odpowiedzialność zawodowa bardziej sprawiedliwa
Dotychczas nie brakowało głosów, że przepisy dotyczące odpowiedzialności zawodowej geodetów i kartografów są niezgodne z konstytucją. Nowelizacja ma sprawić, że będą one bardziej sprawiedliwe. Ustawa zakłada bowiem dwuinstancyjność postępowania dyscyplinarnego przez wprowadzenie wojewódzkich komisji dyscyplinarnych w I instancji oraz Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej działającej przy głównym geodecie kraju.

Ponadto w celu zapewnienia kontradyktoryjności postępowania wprowadzono instytucję rzecznika dyscyplinarnego oraz określono, kto jest stroną w postępowaniu dyscyplinarnym. Od orzeczenia komisji dyscyplinarnej II instancji przysługiwać będzie prawo odwołania się do sądu apelacyjnego. Wprowadzono również przepisy określające instytucję przedawnienia, zatarcia skazania oraz zasady ponoszenia kosztów postępowania. Zmiany dotyczą także katalogu kar – usunięto karę zawieszenia uprawnień zawodowych do czasu ponownego przeprowadzenia postępowania kwalifikacyjnego z wynikiem pozytywnym. Zrezygnowano również z przepisu, na podstawie którego GGK w drodze decyzji mógł orzec o pozbawieniu uprawnień zawodowych geodetę skazanego za katalog przestępstw wymienionych w dotychczasowym art. 46 ust. 3.

Podkreślmy jednak, że zmiany dotyczące odpowiedzialności zawodowej wchodzą w pełni w życie dopiero 1 stycznia 2015 roku.

Zgłaszanie prac nie dla wszystkich
Nowelizacja doprecyzowuje przepisy dotyczące zgłaszania prac geodezyjnych lub kartograficznych. Zwalnia z tego obowiązku: wykonawców zamówień publicznych na zlecenie głównego geodety kraju lub innych organów służby geodezyjnej i kartograficznej, a także zlecenia podmiotów prywatnych dotyczące zobrazowań lotniczych, ortofotomapy oraz numerycznego modelu terenu.

Przypomnijmy, że w toku konsultacji to właśnie temat prac geodezyjnych, a konkretnie art. 11, wzbudził największe emocje. Protestowano przeciwko dopuszczeniu do wykonywania prac geodezyjnych i kartograficznych osób fizycznych legitymujących się stosownymi uprawnieniami oraz „jednostek organizacyjnych”. Zdaniem części organizacji geodezyjnych przepis taki będzie sprzyjać nieuczciwej konkurencji ze strony urzędników. Ostatecznie „osoby fizyczne” zastąpiono „osobą legitymującą się uprawnieniami zawodowymi w dziedzinie geodezji i kartografii w przypadku wykonywania przez tę osobę funkcji biegłego sądowego, mierniczego górniczego lub asystenta mierniczego górniczego” Jednostki organizacyjne pozostawiono. Art. 11. Przewiduje ponadto obowiązek wyznaczenia kierownika prac geodezyjnych/kartograficznych w przypadku, gdy prace te nie są w całości samodzielnie realizowane przez osobę ze stosownymi uprawnieniami.

Kontrowersje wzbudza także wprowadzenie w art. 12 obowiązkowego zgłaszania robót polegających na tyczeniu budynków. Zdaniem przedsiębiorców niepotrzebnie będzie to opóźniać proces budowlany, nawet o 2 tygodnie.

Wraz z nowelizacją wchodzą w życie dwa rozporządzenie dotyczące zgłaszania robót. Pierwsze z nich określa nowe wzory formularzy: zgłaszania prac geodezyjnych i kartograficznych, zawiadomień o wykonaniu zgłoszonych prac oraz protokołu weryfikacji roboty. Drugie dotyczy z kolei uwierzytelniania dokumentów opracowanych przez wykonawców prac geodezyjnych na potrzeby postępowań administracyjnych, sądowych lub czynności cywilnoprawnych.

Narada zamiast ZUD-ów
Teoretycznie zlikwidowane, a w praktyce wciąż funkcjonujące zespoły uzgadniania dokumentacji projektowej, tzw. ZUD-y, zostają zastąpione naradami koordynacyjnymi. Będą one obowiązkowe w przypadku umieszczania projektowanych sieci uzbrojenia terenu na obszarach miast oraz w pasach drogowych istniejącej lub projektowanej zwartej zabudowy obszarów wiejskich. Dla pozostałych terenów naradę można zwołać na wniosek inwestora, projektanta sieci lub wójta/burmistrza/prezydenta miasta.

Zgodnie z nowelizacją wszczęcie działań koordynacyjnych będzie następować w momencie przedłożenia staroście przez inwestora lub projektanta dokumentów zawierających propozycję usytuowania sieci wraz z wnioskiem o uzgodnienie tej propozycji. O miejscu i terminie narady starosta będzie powiadamiać wnioskodawców oraz podmioty, które zarządzają sieciami uzbrojenia terenu, organy gmin, a także – w uzasadnionych przypadkach – inne podmioty, które mogą być zainteresowane rezultatami posiedzenia. Narady nie organizuje się w stosunku do przyłączy oraz sieci uzbrojenia terenu sytuowanych wyłącznie w granicach działki budowlanej. Zakłada się, że narady będą przeprowadzane zarówno w formie tradycyjnych spotkań, jak i za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Co wchodzi do GESUT, a co wypada
Z geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu (GESUT) będzie można wyłączyć sieci technologiczne przedsiębiorstw, które wykorzystywane są wyłącznie przez te przedsiębiorstwa i są położone na gruntach znajdujących się w ich wyłącznym władaniu. Wyłączenie będzie następowało w drodze decyzji administracyjnej wydawanej na wniosek przedsiębiorcy. W takim przypadku obowiązek prowadzenia ewidencji takich sieci, zgodnie ze standardami obowiązującymi dla prowadzenia GESUT, będzie należał do przedsiębiorcy. Przedsiębiorcy będą mieli obowiązek udzielania projektantowi odpowiednich informacji o zakrytych przewodach i urządzeniach sieci technologicznych nieobjętych GESUT, jeżeli opracowywany przez projektanta projekt budowlany obejmować będzie grunty należące do tych przedsiębiorców. Ważną zmianą jest ponadto rozszerzenie zakresu informacyjnego GESUT o dane dotyczące obiektów projektowanych.

Więcej informacji w EGiB
W nowelizacji doprecyzowano, jakie dane mają być gromadzone w ewidencji gruntów i budynków (EGiB). Zgodnie z ustawą rejestr ten należy wzbogacić o informacje o objęciu gruntu formą ochrony przyrody. Na uzupełnienie ewidencji starostwa mają czas do 12 lipca 2017 roku.

Nowelizacja określa ponadto zasady aktualizacji operatu ewidencyjnego, a także to, kiedy aktualizacja odbywać się będzie w trybie czynności materialno-technicznych, a w jakich przypadkach w drodze postępowania zakończonego decyzją administracyjną.

Ustawa zmienia również przepisy dotyczące obowiązkowego zgłaszania przez właścicieli nieruchomości wszelkich zmian danych dotyczących EGiB. Zgodnie z nowymi przepisami obowiązek ten nie będzie dotyczył zmian wynikających z: aktów normatywnych, prawomocnych orzeczeń sądowych, decyzji administracyjnych, aktów notarialnych, materiałów zasobu, wpisów w innych rejestrach publicznych oraz dokumentacji architektoniczno-budowlanej przechowywanej przez organy administracji architektoniczno-budowlanej. Jeżeli uzyskanie danych niezbędnych do aktualizacji EGiB nie jest możliwe w inny sposób, starosta może teraz, w drodze decyzji administracyjnej, nałożyć na właściciela nieruchomości obowiązek: • opracowania dokumentacji geodezyjnej niezbędnej do aktualizacji EGiB, • udostępnienia dokumentacji budowy lub dokumentacji powykonawczej lub • udzielenia informacji o sposobie użytkowania budynków i lokali.

Garaże i ogrody w EMUiA
Zmiany dotyczą także ewidencji miejscowości, ulic i adresów (EMUiA), w której teraz mogą być wykazywane – oprócz danych adresowych dotyczących budynków mieszkalnych oraz innych budynków przeznaczonych do stałego lub czasowego przebywania ludzi – także dane adresowe dotyczące np. parkingów, garaży, wjazdów i wejść do parków, ogrodów oraz innych miejsc zorganizowanego wypoczynku lub działalności gospodarczej.

Pozostałe zmiany dotyczą m.in.:
• definicji prac geodezyjnych oraz prac kartograficznych;
• mechanizmu podziału wpływów z opłat pobieranych na szczeblu wojewódzkim lub powiatowym z tytułu udostępniania materiałów zasobu należących odpowiednio do zasobu centralnego lub wojewódzkiego;
• doprecyzowania zadań marszałka województwa oraz starosty;
• dopuszczenia współdziałania, w zakresie merytorycznym i finansowym, marszałków województw z GGK w tworzeniu standardowych opracowań kartograficznych,
• zakładania baz GESUT – powiatowych oraz krajowej (K-GESUT),
• kontroli działalności wojewódzkich inspektorów nadzoru geodezyjnego i kartograficznego oraz organów administracji geodezyjnej i kartograficznej (zgodnie z ustawą o kontroli w administracji rządowej), a także kontroli przedsiębiorców wykonujących prace geodezyjne lub kartograficzne (zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej).

Dotychczas obowiązujące Prawo geodezyjne i kartograficzne

Nowelizacja – ustawa o zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji
Nowy cennik oraz zasady kalkulacji opłat (załącznik do Pgik)

Przydatne linki

Kalkulator opłat wg nowych zasad
Wyjaśnienia dotyczące odpłatności za ASG-EUPOS
Zmiany w Pgik – prezentacja GUGiK
Lista alternatywnych sieci stacji referencyjnych
Komunikat Geodezyjnej Izby Gospodarczej dla wykonawców zamówień publicznych
Ankieta Geoforum.pl dotycząca nowelizacji Pgik

JK