Czy potrzebne nam Centrum Analiz Przestrzennych?

Przygotowywany przez GUGiK projekt Centrum Analiz Przestrzennych Administracji Publicznej (CAPAP) ma być ukoronowaniem wdrażania dyrektywy INSPIRE w Polsce. Wśród części członków Rady Infrastruktury Informacji Przestrzennej budzi on jednak wątpliwości.

fot. materiały GUGiK

PrzedsiÄ™wziÄ™cie to byÅ‚o tematem wczorajszego (26 czerwca), XIII posiedzenia Rady IIP, a przedstawiÅ‚ je zastÄ™pca głównego geodety kraju Jacek JarzÄ…bek. GłównÄ… ideÄ… projektu jest zwiÄ™kszenie wykorzystania paÅ„stwowych danych przestrzennych, przede wszystkim wÅ›ród pracowników administracji publicznej. Wbrew nazwie Centrum nie bÄ™dzie jednak nowÄ… jednostkÄ… organizacyjnÄ…, ale „wspólnym dla administracji publicznej Å›rodowiskiem kompetencyjno-analitycznym, które umożliwi udostÄ™pnianie zaawansowanych usÅ‚ug zwiÄ…zanych z informacjÄ… przestrzennÄ…”. MówiÄ…c proÅ›ciej, dziÄ™ki CAPAP urzÄ™dnik bÄ™dzie mógÅ‚ np. przeprowadzać przez internet predefiniowane analizy przestrzenne z wykorzystaniem paÅ„stwowych zbiorów danych przestrzennych. Nie bÄ™dzie jednak potrzebowaÅ‚ do tego celu ani oprogramowania GIS-owego, ani danych na swoim dysku. JeÅ›li natomiast użytkownik nie bÄ™dzie czuÅ‚ siÄ™ na siÅ‚ach, okreÅ›lonÄ… analizÄ™ majÄ… wykonywać na jego zlecenie czÅ‚onkowie zespoÅ‚u CAPAP.

Ponadto dzięki infrastrukturze informatycznej Centrum urzędy będą mogły publikować własne zbiory danych oraz związane z nimi usługi. GUGiK liczy, że CAPAP pozwoli również podnosić jakość państwowych rejestrów m.in. dzięki możliwości korzystania z baz danych przestrzennych innych instytucji. Projekt zakłada także stworzenie zintegrowanych modułów mapowych, coś na kształt użytkowanego obecnie przez policję, straż czy pogotowie Uniwersalnego Modułu Mapowego, tyle że w tym przypadku narzędzie nie będzie się ograniczać wyłącznie do danych z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Jak podkreślał Jacek Jarząbek, choć projekt będzie realizowany przez GUGiK, to ma być przedsięwzięciem ponadresortowym, w który zaangażują się inne instytucje odpowiedzialne za budowę krajowej IIP. Koszt prac szacowany jest na 154 mln zł. Część tej kwoty ma być pokryta ze środków unijnych w ramach nowego Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa. W niedawnej preselekcji projektów do tego mechanizmu finansowego CAPAP zostało ocenione wysoko, co dobrze rokuje na uzyskanie dotacji. Na razie GUGiK prowadzi prace analityczne dotyczące m.in. identyfikacji użytkowników Centrum oraz ich potrzeb. Zasadnicze prace powinny ruszyć pod koniec 2015 roku i potrwają do roku 2019.

Podczas posiedzenia RIIP samÄ… ideÄ™ Centrum chwalono jako przydatnÄ… i pożytecznÄ…. Jednak ku zaskoczeniu GUGiK szczegóły projektu zostaÅ‚y przez niektórych czÅ‚onków Rady mocno skrytykowane. WÄ…tpliwoÅ›ci budziÅ‚ m.in. harmonogram. Projekt ma być bowiem zakoÅ„czony w roku 2019, a wtedy na pewno nie bÄ™dÄ… jeszcze gotowe wszystkie zbiory danych i wÄ™zÅ‚y IIP w jakoÅ›ci wymaganej przez INSPIRE. Może wiÄ™c stać siÄ™ tak, że CAPAP zamiast promować ideÄ™ IIP, skompromituje jÄ… np. dziwnymi wynikami analiz bazujÄ…cymi na wadliwych danych. To jak jeżdżenie ferrari po dziurawych drogach – skomentowaÅ‚ zaÅ‚ożenia CAPAP Tomasz NaÅ‚Ä™cz z PaÅ„stwowego Instytutu Geologicznego. PadaÅ‚y wiÄ™c propozycje, by realizacjÄ™ projektu odÅ‚ożyć, a teraz zająć siÄ™ bardziej pilnymi potrzebami zwiÄ…zanymi z INSPIRE, których przecież nie brakuje i to na nie należy w pierwszej kolejnoÅ›ci kierować Å›rodki z Polski Cyfrowej.

Wątpliwości niektórych członków Rady budził także pomysł oferowania usług przeprowadzania analiz przestrzennych. Jeśli będą one specjalistyczne i złożone, np. z zakresu geologii, to czy GUGiK będzie w stanie zagwarantować ich poprawność? W odpowiedzi Jacek Jarząbek przypominał, że projekt ma mieć charakter ponadresortowy. Urząd liczy więc, że zaangażują się w niego inne instytucje współtworzące polską IIP, w szczególności organy zasiadające w Radzie IIP.

To wyjaśnienie wywołało jednak kolejne uwagi. Przedstawiciele m.in. GDOŚ, MŚ i PIG-u podkreślili, że mimo prezentacji Jacka Jarząbka idea CAPAP wciąż wygląda mgliście. Co więcej, niektórzy członkowie Rady wyrazili zaskoczenie, że mieliby uczestniczyć w projekcie, o którym nikt ich wcześniej nie informował. Padło nawet pytanie, czy aby idea CAPAP nie wykracza poza kompetencje GUGiK. Z kolei Janusz Dygaszewicz z Głównego Urzędu Statystycznego stwierdził, że pomysł powołania Centrum jest sprzeczny z ideą INSPIRE, bo zakłada centralizację krajowej IIP. Ewa Madej-Popiel z MŚ przestrzegała z kolei przed ryzykiem niewielkiego zainteresowania Centrum. Jak stwierdziła, serwisy mapowe resortu środowiska również oferują proste narzędzia analityczne, ale mało kto z nich korzysta, głównie przez brak wiedzy użytkowników.

Wątpliwości członków Rady wyjaśniali GGK Kazimierz Bujakowski oraz jego zastępca Jacek Jarząbek. Podkreślali, że założenia CAPAP były już konsultowane z kilkudziesięcioma instytucjami, a te wyraziły duże zainteresowanie takim przedsięwzięciem. Bez wątpienia Centrum jest więc potrzebne i będzie przydatnym narzędziem w pracy administracji publicznej, nawet gdyby na początku działalności miało oferować tylko proste narzędzie i dostęp wyłącznie do wybranych zbiorów krajowej IIP. Jacek Jarząbek zapewnił także, że Centrum będzie zasilane wyłącznie danymi o wysokiej jakości, zresztą ich harmonizacja jest wpisana jako jeden z celów projektu. W odpowiedzi na zarzuty Janusza Dygaszewicza uspokajał natomiast, że projekt nie będzie nikomu zabierać żadnych kompetencji. Może być natomiast szansą na efektywniejsze wydawanie środków przeznaczonych na wdrażanie INSPIRE. Zastępca GGK zapewniał ponadto, że w ramach przedsięwzięcia przewidziano również szeroko zakrojone szkolenia urzędników, co powinno zapewnić Centrum odpowiednie grono użytkowników.

Na zakończenie posiedzenia przewodniczący RIIP prof. Jerzy Gaździcki zaproponował podjęcie uchwały, w której Rada deklarowałaby chęć zaangażowania się w projekt CAPAP. Wśród członków spotkania dominował jednak pogląd, że wobec licznych wątpliwości, które właśnie wyrażono, jest na to zbyt wcześnie. Temat Centrum Analiz Przestrzennych wróci więc na kolejnym posiedzeniu Rady, najprawdopodobniej we wrześniu.

Jerzy Królikowski