Celem wspólnego przedsięwzięcia IBL i Fundacji Centrum GeoHistorii była identyfikacja i zbadanie nieznanych dotąd obiektów zabytkowych znajdujących się na obszarze obecnego województwa świętokrzyskiego. „Laserowi Odkrywcy” to projekt społecznościowy, w którym istotną rolę odegrali internauci wolontariusze. Do udziału w nim – poprzez promocję w internecine oraz organizację szkoleń i warsztatów – starano się przekonać głównie młodzież szkolną. Dr Rafał Zapłata (na fot. pierwszy z prawej) z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie podkreślił, że młodym naukowcom udostępniono on-line (za pomocą strony internetowej projektu) materiał do interpretacji, z którym na co dzień do czynienia mają archeolodzy, historycy czy konserwatorzy.
Obszar badań stanowiły dwa nadleśnictwa – Starachowice i Ostrowiec Świętokrzyski – o powierzchni około 100 km kw. W projekcie wykorzystano dane pochodzące z lotniczego skanowania laserowego wykonanego w ramach projektu ISOK (Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami). Każdy internauta po zalogowaniu otrzymywał do analizy pozbawiony georeferencji fragment numerycznego modelu terenu (200 m x 200 m) o rozdzielczości 0,5 m oraz 8 obrazów posiłkowych, będących przetworzeniami NMT. Obrazy te przedstawiały zacienienie obszaru przy różnych kierunkach padania promieni słonecznych. Próbki danych przydzielane były losowo, jednak nie mogły zostać wyświetlone do wizualnej interpretacji więcej niż 4 razy.
W ciągu trwającego niecałe 4 miesiące kameralnego etapu projektu 705 internautów znalazło ponad 60 tys. ich zdaniem ciekawych obiektów, z których – po weryfikacji przez specjalistów – 10% zakwalifikowano jako potencjalne obiekty historyczne. Wskazano m.in. 840 obiektów liniowych, 48 obiektów czworokątnych oraz ponad 5 tys. obiektów owalnych. Wśród nich znalazły się pozostałości mielerzy, szybów kopalnianych czy okopów z okresu I wojny światowej.
Radomir Bałazy z IBL (na fot. drugi z lewej) przyznał, że liczba odkryć dokonanych przez wolontariuszy jest zdumiewająca, a prace jeszcze nie zostały zakończone. Pozyskane informacje w dalszym ciągu poddawane są weryfikacji.
Wczorajsze spotkanie było również okazją do zaprezentowania systemów GIS-owych jako narzędzi pracy historyka. Dr hab. Bogumił Szady z Fundacji Centrum GeoHistorii wskazał zalety i trudności wynikające z wykorzystania baz danych geograficzno-historycznych. Do zalet zaliczył m.in. możliwość: jednoczesnej pracy wielu osób przy gromadzeniu, wprowadzaniu, a następnie analizie informacji; bezpośredniej edycji zarówno atrybutów przestrzennych, jak i opisowych na serwerze danych przestrzennych oraz pełnego stosowania metod kartograficznych. Trudności związane są zaś przede wszystkim z niepewnością informacji historycznych, które często są wynikiem interpretacji danego historyka.
Doktor Szady przedstawił także „
Atlas Źródeł i Materiałów do Dziejów Dawnej Polski”, gdzie za pomocą narzędzi GIS-owych prezentowane są źródła historyczne. W projekcie zainicjowanym przez Instytut Historii PAN i wspieranym przez Pracownię Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego z poziomu mapy ilustrującej dane zagadnienie historyczne można uzyskać bezpośredni dostęp do źródeł historycznego.
Projekt „Laserowi Odkrywcy – nieinwazyjne badanie i dokumentowanie obiektów archeologicznych i historycznych woj. świętokrzyskiego” realizowany jest w ramach przedsięwzięcia „Ścieżki Kopernika” ogłoszonego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego i współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej.
nadchodzące wydarzenia
zobacz pozostałe
