Adam Łyszkowicz
Nowy układ wysokościowy
Wykorzystanie GPS, geoidy i klasycznej niwelacji
W literaturze geodezyjnej oddziaływanie stałego pływu na deformacje skorupy ziemskiej, deformacje geoidy oraz na wyniki niwelacji geometrycznej jest tematem zazwyczaj pomijanym. Tymczasem, wraz ze wzrostem dokładności pomiarów geodezyjnych i konieczności ą łączenia wyników GPS z geoidą i niwelacją geometryczną, zagadnienie to powinno być w pomiarach uwzględniane, i to w jednolity sposób. Pierwsze polskie opracowanie na ten temat ukazało się w 1992 roku (Barlik,1992).
W niniejszej pracy przypomniano podstawowe wiadomości o pływach. Przedstawiono, w jaki sposób stały pływ jest uwzględniany w polskiej sieci niwelacji precyzyjnej, sieciach GPS (EUREF, POLREF) oraz w grawimetrycznej geoidzie „GEOIDA 97”. Następnie zaprezentowano koncepcję nowego układu wysokościowego opartego na mareografie w Amsterdamie, w którym to układzie stały pływ wywołany przyciąganiem Księżyca i Słońca jest uwzględniany w taki sposób, że skorupa ziemska jest odniesiona do „średniej skorupy”, a geoida jest „średnią geoidą”.
Przez układ wysokości rozumiemy układ, w którym określono wysokość poziomu powierzchni odniesienia oraz system wysokości (wysokości geopotencjalne, ortometryczne, normalne lub dynamiczne). W Europie do niedawna istniały dwa kontynentalne układy wysokościowe: United European Levelling Network (UELN) w Europie Zachodniej i United Precise Levelling Network (UPLN) w Europie Wschodniej. W sieci UELN poziom powierzchni odniesienia zdefiniowano poprzez mareograf w Amsterdamie, a za system wysokości przyjęto wysokości geopotencjalne. W sieci UPLN poziom powierzchni odniesienia zdefiniowano poprzez mareograf w Kronsztadzie, a za system wysokości przyjęto wysokości normalne. Obecnie CERCO domaga się od Europejskiej Podkomisji Sieci Kontynentalnych (EUREF) utworzenia nowego kontynentalnego układu wysokościowego dla Europy. Grupa Robocza Podkomisji EUREF zdecydowała, że nowy układ będzie tworzony stopniowo. W pierwszym kroku zrealizowano tak zwane szybkie rozwiązanie, czyli UELN-95 (rys. 1) definiujące układ na poziomie 0,1 m, polegające na włączeniu do sieci UELN (wersja 73/86) danych niwelacyjnych z Europy Wschodniej. Wyniki wyrównania tak powstałej sieci przedstawiono w pracy Langa i Sachera, 1996. W drugim etapie planuje się utworzenie europejskiego układu wysokościowego z możliwie jak największą (centymetrową) dokładnością (Augath, 1996).
Pełna treść artykułu w lutowym wydaniu miesięcznika GEODETA
powrót
|
nadchodzące wydarzenia
zobacz pozostałe
