Bardzo wysoko ocenił znaczenie map dla ochrony przyrody IX Zjazd Delegatów Ligi Ochrony Przyrody w Polsce, obradujący w lipcu 1937 r. Uczestnicy przesłali do ministra spraw wojskowych specjalną uchwałę, w której czytamy: Zjazd składa Panu Ministrowi Spraw Wojskowych wyrazy uznania i wdzięczności za umieszczanie na doskonałych mapach WIG urządzeń turystycznych jak schroniska i szlaki turystyczne, a przede wszystkim za zaznaczanie na mapach nazw i granic parków narodowych i rezerwatów przyrodniczych oraz pomników przyrody sztuki. Mapa, głównie taktyczna, staje się w ten sposób dla każdego miłośnika przyrody coraz doskonalszym przewodnikiem po kraju, a same zabytki przyrody, zawdzięczają mapie popularność, co w dużym stopniu przyczynia się do utrwalenia w społeczeństwie idei ochrony przyrody.
Po zmianie granicy w 1938 r. obszar Polski obejmował 483 arkusze mapy w skali 1:100 000 o wymiarach 15’ x 30’. Do czerwca 1939 r. opracowano i wydano wszystkie arkusze tej mapy. Do końca 1932 r. większość z nich dotyczyła wschodnich obszarów Polski. Proporcje te zmieniły się w następnych latach. Wydawano wtedy głównie mapy terenów położonych wzdłuż zachodniej granicy, co wynikało z przyjętej doktryny politycznej. Nakłady poszczególnych arkuszy zależały od zapotrzebowania wojsk i sztabów, wynosiły 30-50 tysięcy. Na potrzeby szkolenia garnizonowego oraz gospodarki narodowej wydano również siedem arkuszy zbiorowych; składały się z dwu, czterech lub sześciu tradycyjnych arkuszy. Mapy w skali 1:100 000 były powszechnie dostępne nie tylko w wojsku, lecz także we wszystkich gałęziach gospodarki narodowej. Mapy w skali 1:100 000 (typu czwartego) do dziś mogą służyć za wzór precyzji rysunku, estetycznej kolorystyki i wysokiej jakości druku.
Pod koniec lat 20. WIG rozpoczął opracowywanie i wydawanie map w skali 1:100 000 dla terenów należących do państw graniczących z Polską. Główny wysiłek skupiono na opracowaniu zachodniego kierunku strategicznego. Na ogólną liczbę 281 arkuszy wydanych do końca 1938 r. – 141 przypadało na ten kierunek, a 53 na kierunek wschodni. Zasięg map terenów niemieckich wynosił około 200 km, a terenów Związku Radzieckiego – około 70 km. Od 1929 r. opracowywano je na wzór polskiej mapy taktycznej. Zasięg map terenów zagranicznych i ich niewielkie nakłady jednoznacznie wskazują na nieagresywną doktrynę strategiczną państwa polskiego. Mapy te były tajne, przeznaczone tylko do użytku w wojsku.
Oprócz mapy w skali 1:100 000 w okresie międzywojennym wydano też kilka innych rodzajów map, jak Mapa szczegółowa Polski, Mapa taktyczna, czy Mapa operacyjna.
© E. Sobczyński
|