Kartografia geologiczna w najnowszym wydaniu „Przeglądu Geologicznego”

Majowy numer „Przeglądu Geologicznego” został poświęcony 90. rocznicy utworzenia Państwowego Instytutu Geologicznego i zawiera artykuły związane z obchodami tego jubileuszu. Przypominają one ważniejsze wydarzenia z historii PIG, a także trudne początki organizacji badań i kartografii geologicznej w II Rzeczypospolitej.

Janusz Skoczylas z Instytutu Geologii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu w artykule „Kartografia geologiczna okresu międzywojennego” pisze m.in., że szczególne znaczenie dla rozwoju polskiej kartografii geologicznej w latach 1918-1939 miał rok 1934. Właśnie wtedy, mimo niepomyślnej sytuacji gospodarczej kraju i głębokiego kryzysu, Państwowy Instytut Geologiczny wydał drukiem dwie mapy: arkusz Opatów Ogólnej mapy geologicznej Polski w skali 1:100 000, opracowany przez Jana Samsonowicza, oraz arkusz Grodziec Szczegółowej mapy geologicznej Polskiego Zagłębia Węglowego w skali 1:25 000, autorstwa Stanisława Doktorowicza-Hrebnickiego.

W ramach jubileuszu odsłonięta została tablica pamiątkowa, poświęcona Pawłowi Edmundowi Strzeleckiemu, badaczowi obu Ameryk i Australii, prekursorowi kartografii geologicznej i wielkiemu przyrodnikowi. Jego sylwetkę na łamach PG przybliżają nam Marek Graniczny, Halina Urban z Państwowego Instytutu Geologicznego w opracowaniu pt. „Paweł Edmund Strzelecki (1797-1873) – wielki geolog, podróżnik i odkrywca”. Stwierdzają przy tym m.in., że autorstwo mapy geologicznej Wschodniej Australii i Ziemi Van Diemena stawia Strzeleckiego w pierwszym szeregu pionierów polskiej kartografii geologicznej, obok Stanisława Staszica, Georga Gottlieba Puscha oraz Ignacego Domeyki.

W kolejnym artykule Marek Graniczny, Stanisław Wołkowicz, Krystyna Wołkowicz i Jerzy B. Miecznik zapraszają na wystawę pt. „Kartografia geologiczna ziem polskich do roku 1919”. Otwiera ją pierwsza mapa geologiczna ziem polskich wykonana przez Polaka – Stanisława Staszica, Carta Geologica totus Poloniae, Moldaviae, Transylvaniae, Hungariae et Valachiae, datowana na 1806 rok. Najstarszą zaprezentowaną mapą jest Petrographische Charte eines Theils des Riesengebirges an der Schlesischen Granze, wykonana przez Johanna Jiraska pochodząca z 1791 roku. Na wystawie pokazano prace wielu geologów i przyrodników odkrywających tajemnice obrazu geologicznego Polski, wśród nich: Leopolda von Bucha, Carla Oeynhausena, Francois Sulpice Beudanta, Fredricha Hoffmanna, Georga Gotlieba (Jerzego Bogumiła) Puscha, Ludwika Zejsznera czy Hieronima Łabędzkiego. Ponadto zaprezentowano mapy zawarte w monumentalnym Atlasie Geologicznym Galicji i w Pamiętnikach fizjograficznych.
Wystawa jest czynna w godzinach otwarcia Muzeum Geologicznego PIG w Warszawie przy ul. Rakowieckiej 4 (wejście od ul. Wiśniowej) od poniedziałku do piątku w godzinach 9.00-15.00 i w niedziele w godzinach 10.00-14.00.

W jubileuszowym wydaniu znalazło się również miejsce na artykuł Małgorzaty Sikorskiej-Maykowskiej z PIG o opracowaniach kartograficznych wyróżnionych w 2008 r. przez Komisję Opracowań Kartograficznych Ministerstwa Środowiska.

AW