Pomiary deformacji na obszarze Rybnickiego Okręgu Węglowego

Sieć utworzono dla dwóch filarów ochronnych, które monitorowane są pod kątem stabilności w związku z prowadzonym tam przez kopalnię „Marcel” podziemnym wydobyciem węgla kamiennego. Sieć kontrolno-pomiarową została zastabilizowana wzdłuż dróg utwardzonych oraz gruntowych i objęła powierzchnię 500 ha. W wyjeździe brało udział 12 studentów II roku kierunku geodezja i kartografia oraz czterech pracowników Instytutu Geodezji i Geoinformatyki UPWr.

Sieć składa się z 250 punktów kontrolowanych oddalonych od siebie o 50 m (dla dróg utwardzonych) lub 100 m (dla dróg gruntowych). Łączna jej długość to nieco ponad 20 km. Pomiar wysokościowy wykonywany był w dwóch etapach:
• I – niwelacja geometryczna ze środka wzdłuż linii niwelacyjnych tworzących sieć,
• II – niwelacja satelitarna techniką statyczną na wybranych 6 punktach węzłowych sieci.
Z uwagi na ciągle postępujące na tym terenie deformacje powierzchni terenu niwelacja wykonywana była jednocześnie przez 5 zespołów pomiarowych, aby w jak największym stopniu skrócić odstęp czasu między początkiem, a końcem obserwacji. Z tego też powodu, a także biorąc pod uwagę wyniki wstępnej analizy sieci, zdecydowano się na wykorzystanie instrumentów spełniających wymogi dokładnościowe dla niwelacji technicznej.
Na niwelację satelitarną zdecydowano się ze względu na charakterystykę terenu, na którym spodziewane są deformacje również na obszarach, na których znajdują się państwowe repery ścienne. Efektem tego mogą być nieaktualne i zmieniające się w czasie ich wysokości katalogowe. Sposobem na uzyskanie poprawnych wartości wysokości bezwzględnych jest nawiązanie sieci do stacji systemu ASG-EUPOS, które znajdują się poza obszarem deformacji. Statyka obejmowała dwie niezależne sesje pomiarowe, na wszystkich punktach jednocześnie, po 5 godzin obserwacji.

Zgromadzone dane wysokościowe mają posłużyć celom dydaktycznym w prowadzonych przez IGiG zajęciach z zakresu monitoringu deformacji powierzchni terenu. Dodatkowo umożliwią walidację map deformacji pochodzących z zdalnych technik, takich jak lidar czy różnicowa satelitarna interferometria radarowa (DInSAR). Opracowania na obszarze filarów ochronnych realizowane są w ramach projektu EPOS-PL+, którego jednym z konsorcjantów jest IGiG.
Ponadto studenci wykonali pomiary sytuacyjne techniką GNSS/RTN i metodą biegunową. Ich celem było określenie lokalizacji punktów kontrolowanych oraz wykrycie deformacji poziomych o dużych wartościach.

Geodezyjny monitoring wymaga co najmniej dwóch pomiarów badanego obiektu, dlatego nie był to ostatni wyjazd do Marklowic. Na najbliższe dwa lata zaplanowane są jeszcze cztery kampanie pomiarowe, które realizowane będą również przez członków SKN Geodetów. Planowane jest rozszerzenie zakresu pomiarów o skaning laserowy oraz o pomiary fotogrametryczne niskiego pułapu (UAV).