Pionierska Mapa Koron Drzew nabiera kształtów

Nie tylko lokalizacja wszystkich drzew w mieście, ale także ich gatunek czy kondycja znajdzie się na Mapie Koron Drzew opracowywanej na zlecenie Urzędu m.st. Warszawy przez naukowców z Uniwersytetów Łódzkiego i Warszawskiego oraz firm MGGP Aero i Definity. Prace nad nią wkraczają właśnie w kluczową fazę.

Postępy w tym projekcie były tematem wczorajszej konferencji prasowej (19 listopada) zorganizowanej przez stołeczny ratusz. Przedstawiciele miejskich jednostek uczestniczących w tym przedsięwzięciu – Biura Geodezji i Katastru, Zarządu Zieleni oraz Biura Ochrony Środowiska – zgodnie podkreślali, że jest ono bardzo ambitne i innowacyjne, a MKD będzie pierwszym tego typu opracowaniem w kraju.

Jak wyjaśniał Marek Piwowarski – dyrektor Zarządu Zieleni m.st. Warszawy, miasto odczuwa coraz większą potrzebę posiadania aktualnej i kompletnej wiedzy o drzewach w stolicy. Taki rejestr przydałaby się ratuszowi chociażby podczas masowej wycinki prowadzonej w zeszłym roku w ramach obowiązywania tzw. lex Szyszko. Wprawdzie urząd dysponował tego typu informacjami, ale były one niejednolite i fragmentaryczne. – Wiedzieliśmy, że nie damy radę pozyskać tych danych dla całego miasta tradycyjną metodą wywiadu terenowego. Inwentaryzacja jednego drzewa zajmuje bowiem około 15 minut. Przy szacowanej liczbie około 9 mln drzew rosnących w całym mieście trwałoby to tyle, że po skończeniu pracy dane byłyby już zupełnie nieaktualne – mówi Marek Piwowarski. Miejscy urzędnicy postanowili sięgnąć więc po nowoczesne technologie teledetekcyjne, w tym po doświadczenia w tym zakresie naukowców z Uniwersytetu Łódzkiego i Uniwersytetu Warszawskiego.

Pierwsze rezultaty

Prace nad MKD realizuje konsorcjum, w skład którego wchodzą Uniwersytet Łódzki, Uniwersytet Warszawski oraz firmy MGGP Aero (lider) i Definity. Pierwszy kontrakt obejmuje pilotażowe wykonanie MKD dla 50 km kw. miasta (fragmentów Śródmieścia i Mokotowa) – jego realizacja ma się zakończyć jeszcze w grudniu br. Druga umowa dotyczy opracowania mapy dla całego miasta. Połowa stolicy ma być pokryta nowymi mapami do czerwca przyszłego roku, a druga połowa – rok później.

Podstawą do opracowania MKD są dane teledetekcyjne. Ich pierwszy zestaw (dla zachodniej i północnej części miasta) pozyskano w sierpniu br., a drugi (dla pozostałej części stolicy) zostanie zebrany w sierpniu przyszłego roku. – Na potrzeby projektu w ciągu dwóch dni wykonaliśmy lotnicze zdjęcia RGB w rozdzielczości 10 cm oraz hiperspektralne z pikselem 1 m. Pozyskaliśmy także chmurę punktów z lotniczego skanowania laserowego o gęstości 16 pkt/m kw. Można powiedzieć, że w trakcie tych nalotów nad Warszawą krążyło swego rodzaju laboratorium teledetekcyjne – mówi Łukasz Sławik, dyrektor Działu Teledetekcji Środowiska w MGGP Aero.

W projekcie niezbędne jest również przeprowadzenie badań terenowych, by dopracować algorytmy automatycznej klasyfikacji oraz zweryfikować ich skuteczność. A ta – w ocenie uczestników projektu – jest na bardzo wysokim poziomie. – Średnia dokładność automatycznego określenia gatunku dla wszystkich 46 taksonów uwzględnionych w projekcie wyniosła 75%, a w przypadku 20 z nich jest nawet lepsza niż 80% – wylicza dr hab. Dominik Kopeć z Uniwersytetu Łódzkiego, główny botanik projektu.

Podstawowe warstwy Mapy Koron Drzew

Mapa nie tylko dla urzędników

– Pierwsza MKD, opracowana dla 50 km kw., pozwoliła wyliczyć, że na tym obszarze powierzchnia koron drzew wynosi ponad 12 km kw, co stanowi blisko 25% powierzchni badanego obszaru. Najliczniejsze taksony to robinia akacjowa, klon jesionolistny oraz różne gatunki lipy. Z badań wynika też, że w najlepszym stanie zdrowotnym jest robinia akacjowa, a w najgorszym lipy – mówi Anna Wilimowska, koordynatorka projektu ze stołecznego Biura Geodezji i Katastru. Po co miastu będą tego typu dane?

– Będzie to doskonałe narzędzie dla miejskich jednostek zarządzających zielenią, wspierające ich codziennie działania. Z uwagi na to, że wypracowany w tym projekcie proces analizy jest powtarzalny, będziemy mogli nawet wprowadzić monitoring zieleni w skali całego miasta – mówi Anna Wilimowska. – MKD będzie dla nas podstawowym źródłem informacji umożliwiającym prowadzenie skutecznej gospodarki leśnej. Pozwoli m.in. badać, jak na kondycję drzew wpływają zmiany klimatyczne czy postępująca zabudowa – dodaje Andżelika Gackowska z warszawskich Lasów Miejskich.

Przedstawiciele ratusza podkreślają, że MKD oznacza wymierne korzyści również dla mieszkańców. – Dane z tej mapy zapewnią bardziej trwałe nasadzenia, a to wpłynie na komfort życia warszawiaków. To ważne chociażby z punktu widzenia walki ze smogiem, bo przecież drzewa są naturalnym filtrem powietrza – podkreśla Andżelika Gackowska. – Będzie to już kolejne narzędzie dla mieszkańców oferujące informacje o zieleni. Ostatnio uruchomiliśmy np. bazę danych o wycinkach drzew. A z doświadczenia wiem, że im więcej informacji udostępniamy publicznie, tym wśród mieszkańców jest większe zrozumienie dla podejmowanych przez nas działań – dodaje Marek Piwowarski.

Mapa Koron drzew wraz z danymi atrybutowymi

Co z aktualizacją?

Kompletna Mapa Koron Drzew ma być gotowa w czerwcu 2020 roku. Czy po tym terminie miasto ma w planach systematyczne aktualizowanie tego opracowania? – W przyszłym roku ponownie pozyskamy dane dla Mokotowa i Śródmieścia, co pozwoli nam sprawdzić potencjał tej metody w zakresie monitorowania zieleni oraz aktualizacji danych – odpowiada Anna Wilimowska.

Jerzy Królikowski