Tatry w nowej odsłonie geologicznej

Państwowy Instytut Geologiczny udostępnił Szczegółową Mapę Geologiczną Tatr w skali 1:10 000.

rys. Magdalena Kucharska, Ewa Piotrowska

Tak duża skala dla większości miłośników gór może okazać się zbyt dokładna, jednak dla geologów – praktyków i naukowców – jest ona bardzo cennym źródłem informacji. Szczegółowa Mapa Geologiczna Tatr w skali 1: 10 000 (SMGT) jest najnowszym opracowaniem kartograficznym tego wysokogórskiego regionu i drugim wydaniem po Mapie Geologicznej Tatr Polskich w skali 1:10 000 opublikowanej, ale w innym cięciu arkuszowym, w latach 1958-80 pod redakcją naukową Sokołowskiego i Guzika.

Projekt SMGT obejmował wykonanie 25 arkuszy w trzech etapach w latach 2005-2015 i realizowany był pod kierunkiem prof. Krystyny Piotrowskiej. Arkusze graniczne (16 szt.) wykonano we współpracy ze słowacką służbą geologiczną (Štátny geologický ústav Dionýza Štúra). Projekt został zlecony przez Ministerstwo Środowiska, a sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Podstawą metodyczną wykonania każdego z arkuszy SMGT było kartowanie geologiczne, analiza wcześniejszych materiałów kartograficznych, a także badania laboratoryjne oraz geofizyczne (tomografia elektrooporowa oraz płytka sejsmika). Szczegółowe kartowanie geologiczne było ograniczone do rejonów najbardziej problematycznych oraz dostępnych dla kartografów. Do analizy rzeźby terenu wykorzystano numeryczny model terenu o wysokiej rozdzielczości, a także zdjęcia lotnicze i satelitarne. Spośród materiałów kartograficznych korzystano m.in. z Mapy Geologicznej Tatr Polskich 1: 10 000 (red. S. Sokołowski i K. Guzik; 1958-78), z Mapy Geologicznej Tatr Polskich w skali 1: 30 000, (M. Bac-Moszaszwili i in., 1979) oraz z Geologicka Mapa Tatier 1: 50 000 (Nemčok i in., 1994).

Nowością jest zrealizowanie SMGT w technologii GIS. Wszystkie elementy graficzne zgromadzono w bazie danych przestrzennych (w geobazie ArcGIS) osobno dla każdego arkusza. Mapa SMGT została wykonana na podkładach topograficznych w skali 1:10 000 w państwowym systemie odniesień przestrzennych 1992. Dla obszaru Słowacji, jako podkład, wykorzystano słowackie mapy topograficzne przetransformowane do układu PL 1992.

W skład opracowania wchodzi: mapa utworów powierzchniowych (mapa A), mapa bez utworów czwartorzędowych (mapa B), szkic tektoniczny w skali 1:20 000, przekrój geologiczny oraz profile geologiczne (syntetyczny profil utworów czwartorzędowych oraz syntetyczny profil litostratygraficzny). Dla każdego arkusza wykonano także objaśnienia tekstowe z opisem ukształtowania powierzchni terenu, historii badań i budowy geologicznej.

Szczegółowa Mapa Geologiczna Tatr w skali 1:10 000 jest dostępna w Narodowym Archiwum Geologicznym PIG-PIB. Mapę zakrytą, odkrytą i szkic tektoniczny udostępniono także w formie usługi WMS jako mapy ciągłe w geoportalu Instytutu.

SMGT w wersji scalonej z 25 arkuszy map zakrytych w skali 1:10 000 oraz zestawienia szkiców tektonicznych w skali 1:20 000 można będzie niebawem obejrzeć również w ekspozycji Muzeum PIG-PIB.

Magda Derkacz (PIG-PIB)