Wstępne założenia dla nowelizacji Pgik w zakresie GESUT

W fazie konkretyzowania założeń znajduje się projekt nowelizacji Prawa geodezyjnego i kartograficznego w części dotyczącej inwentaryzacji ewidencji sieci uzbrojenia podziemnego. Jest on przygotowywany przez zespół powołany przez wiceministra Piotra Piętaka.

Idee przyświecające proponowanym zmianom to m.in.:
1. Geodeci uprawnieni, tak jak do tej pory, mają zagwarantowane prawo do wykonywania wszystkich inwentaryzacji.
2. Zadania te wykonują wyłącznie na zlecenie gestorów sieci. Prace finansuje gestor. Operaty z pomiarów, według obowiązujących w geodezji standardów, mają być przekazywane do właściwych gestorów bez zbędnych kontroli i potwierdzeń w ODGiK. Całą odpowiedzialność za jakość przekazywanych danych i poprawność wykonanych pomiarów ponoszą wyłącznie geodeci (firmy geodezyjne).
3. Gestorzy sieci (pod odpowiedzialnością cywilną i karną) mają przekazywać bazy danych swoich sieci do starosty.
4. Wymiana informacji o sieciach pomiędzy gestorami oraz geodetami (dla innych prac geodezyjnych) odbywa się wyłącznie za pośrednictwem starostów i jest bezpłatna.
5. Starosta udostępnia informacje o przebiegu sieci jako informację publiczną w internecie.
6. Starosta ewidencjonuje przebiegi wszystkich nowo projektowanych i modernizowanych sieci. Zaewidencjonowanie ich przebiegu jest warunkiem koniecznym do uzyskania pozwolenia na budowę.

Nowelizacja ma także na celu:

1. Zapewnienie, dzięki koordynacji na szczeblu starosty, dostępu do wszystkich sieci służbom odpowiedzialnym za bezpieczeństwo publiczne oraz zarządzanie kryzysowe.
2. Zapewnie racjonalizacji wykorzystania terenów Skarbu Państwa i samorządów.
3. Finansowanie budowy GESUT przez gestorów sieci (czyli tych, którzy za ich eksploatację pobierają pożytki).
4. Zapewnienie obywatelowi dostępu do informacji publicznej o sieciach (każdy ma prawo wiedzieć, jakie sieci przebiegają w pobliżu jego nieruchomości).

Projekt noweli wchodzi obecnie w etap konsultacji i uzgodnień. Poniżej projekt przepisów i uzasadnienie.

PROJEKT NOWELIZACJI USTAWY PRAWO GEODEZYJNE I KARTOGRAFICZNE
Ustawa z dnia ….... 2007 r.
O zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne

Art. 1. W ustawie z 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027, zm. Dz.U. z 2006 Nr 170, poz. 1217 oraz Dz.U. z 2007..) wprowadza się następujące zmiany:

1) Art. 27. otrzymuje brzmienie:

„Art. 27.1. Sieć uzbrojenia terenu podlega inwentaryzacji i ewidencji
2. Inwestorzy są obowiązani uzgadniać usytuowanie projektowanych sieci uzbrojenia terenu ze starostami i zarządcami właściwych sieci uzbrojenia terenu oraz zapewnić wyznaczenie przebiegu sieci i pomiar powykonawczy przez podmioty uprawnione do wykonywania prac geodezyjnych,
3. Podmiotem uprawnionym do wykonywania prac geodezyjnych jest przedsiębiorca w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 173, poz. 1807 z późn. zm.), zatrudniający pracowników posiadających uprawnienia zawodowe o których mowa rozdziale 8 niniejszej ustawy.”

2) Art. 28. otrzymuje brzmienie:
„art. 28. 1. Zarządca sieci uzbrojenia terenu jest obowiązany przekazać staroście w postaci elektronicznej umożliwiającej jednoznaczną identyfikację nadawcy, niezbędne dla realizacji zadań publicznych dane o:
a) właścicielu i zarządcy sieci uzbrojenia terenu
b) usytuowaniu i gabarycie przewodów,
c) początkowym włączeniu do eksploatacji oraz trwałym wyłączeniu z eksploatacji i zlikwidowaniu,
d) planowanych inwestycjach i remontach,
e) awariach sieci, których usuwanie wymaga prac ziemnych trwających ponad 3 dni.
f) odbiorach powykonawczych.
2. Zarządca sieci uzbrojenia terenu jest obowiązany aktualizować dane o których mowa w ust.1 i przekazywać je staroście niezwłoczne po każdej zmianie.
3. Zakres, tryb i terminy przekazywania danych oraz standardy i formaty przekazywanych danych, niezbędnych dla realizacji zadań publicznych, o których mowa w ust. 1, określa w trybie rozporządzenia minister właściwy w sprawach administracji, uwzględniając w szczególności potrzeby koordynacji lokalizacji sieci, zarządzania kryzysowego, planowania przestrzennego, ochrony środowiska i gospodarki komunalnej oraz stan informatyzacji.”

3) Dodaje się art. 28a w brzmieniu:
„art. 28a.1. Nowy odcinek sieci przed dopuszczeniem do eksploatacji wymaga odbioru przez właściwego zarządcę sieci technicznego uzbrojenia terenu, w którym uczestniczy podmiot uprawniony do wykonywania prac geodezyjnych, w celu dokonania pomiaru powykonawczego.
2. Zarządca sieci uzbrojenia terenu jest obowiązany dokonać odbioru nowego odcinka sieci spełniającego wymagania przewidziane prawem i odpowiednimi normami technicznymi od inwestora w terminie 7 dni od zgłoszenia do odbioru.
3. Jeżeli zgłoszony do odbioru odcinek sieci uzbrojenia terenu nie spełnia wymagań przewidzianych prawem i normami technicznymi zarządca sieci uzbrojenia terenu odmawia dokonania odbioru, ustalając z inwestorem nowy termin dokonania odbioru.”

4) Dodaje się art. 28b w brzmieniu:
„art. 28b.1. Wykonanie obowiązków przez zarządzającego siecią podlega kontroli służby geodezyjno-kartograficznej.
2. W przypadku stwierdzenia niewykonania lub nienależytego wykonania przez zarządcę sieci uzbrojenia terenu obowiązków, o których mowa w art. 28, starosta może na niego nałożyć grzywnę w celu przymuszenia, o której mowa w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.”.

5) Dodaje się art. 28c w brzmieniu:
„art. 28c.1. Starosta odbiera dane od zarządcy sieci uzbrojenia terenu w postaci elektronicznej w formacie zapewniającym swobodną wymianę danych i potwierdza odbiór.
2.Starosta integruje uzyskane dane i udostępnia je za pośrednictwem Biuletynu Informacji Publicznej przy wykorzystaniu technologii systemów informacji przestrzennej, z wyłączeniem informacji niejawnych.
3. Dostęp do informacji o sieci uzbrojenia terenu jest nieodpłatny, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. Dokumenty elektroniczne opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu znakowanym czasem w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 września 2001 roku o podpisie elektronicznym (Dz. U. Nr 130, poz. 1450 z późn. zm.), a w uzasadnionych przypadkach dokumenty w postaci papierowej, wydawane są dla celów projektowych za opłatą, której wysokość określa minister właściwy do spraw administracji.

6) Dodaje się art. 28d w brzmieniu:
„art. 28d.1. Minister właściwy w sprawach informatyzacji określa, niezbędne dla prowadzenia w systemie teleinformatycznym geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu, jednolite, ogólnopolskie, otwarte standardy informatyczne, zapewniające ochronę konkurencji.
2. Minister właściwy w sprawach informatyzacji dofinansowuje na wniosek starosty projekty informatyczne niezbędne dla prowadzenia geodezyjnej sieci uzbrojenia terenu w systemie teleinformatycznym ze środków, o których mowa w art. 12 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 656 z późn. zm.)”

7) W art. 40 pkt 3b po słowach „jest odpłatne” dodaje się :
„... za wyjątkiem przekazywania jednostkom administracji publicznej danych i informacji niezbędnych do realizacji zadań publicznych. W szczególności dotyczy to zadań związanych z potrzebami koordynacji lokalizacji sieci uzbrojenia podziemnego, zarządzania kryzysowego, planowania przestrzennego, ochrony środowiska, gospodarki komunalnej i badań naukowych”.

Art. 2. Ustawa wchodzi w życie po upływie 60 dni od dnia ogłoszenia.

UZASADNIENIE

1. Obowiązki administracji publicznej odnoszące się do prowadzenia inwentaryzacji i geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu (GESUT) określone w art. 28 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne i wydanym na podstawie delegacji z art. 28 ust. 4, rozporządzeniu Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 2 kwietnia 2001 r. w sprawie geodezyjnej ewidencji sieci uzbrojenia terenu oraz zespołów uzgadniania dokumentacji projektowej, są przez administrację realizowane w niewielkim zakresie. Według informacji GUGiK tylko w ok. 5% jednostek GESUT spełnia wymogi ustawowe. Barierą są wysokie koszty realizacji tego obowiązku wynikające z ilości i szczegółowości danych, wymaganych przepisami i Instrukcją Techniczną G-7 „Geodezyjna ewidencja sieci uzbrojenia terenu”. Według szacunków GUGiK założenie GESUT w całości może kosztować nawet 2 mld zł. Równocześnie nawet w tych nielicznych jednostkach samorządu, w których GESUT spełnia wymogi, nie znajduje odbiorców ze względu na wysokie opłaty za udostępnianie (np. dla powiatowego systemu zarządzania kryzysowego oplata jest uważana za niemożliwą do uiszczenia, mimo 70 % zniżki).

2. Projekt przewiduje ograniczenie zakresu GESUT do danych o zarządcach sieci branżowych, rodzaju i geometrii przewodów oraz planowanych inwestycjach i o remontach – dostarczanych przez zarządców sieci w oparciu o dokumentację sporządzaną przez podmioty uprawnione do wykonywania prac geodezyjnych w ramach stosunków cywilnoprawnych z inwestorem i zarządcą sieci. Jest to odciążenie podatników z pośredniego finansowania podmiotów gospodarczych, którymi są zarządzający sieciami uzbrojenia terenu – zgodne z programowym postulatem „taniego państwa” a równocześnie zawężenie zakresu informacji przekazywanych przez podmioty gospodarcze administracji publicznej do poziomu, który dyktuje potrzeba realizacji przez administrację zadań publicznych. Zakres obowiązków informacyjnych administracji w zakresie sieci uzbrojenia terenu obejmować ma udostępnianie przez powiat w formie elektronicznej on-line aktualnych zintegrowanych danych.

3. Nowa regulacja ewidencji sieci uzbrojenia terenu może radykalnie ułatwić i przyspieszyć procesy inwestycyjne dzięki rezygnacji z udziału administracji w odbiorach powykonawczych (co dotąd oznacza często – jak wskazuje m.in. Prezes GUGiK - wielodniową przerwę między zakończeniem inwestycji a jej dopuszczeniem do eksploatacji). Zmiana polegająca na tym, że to nie inwestor a zarządca sieci (energetyka, gazownictwo, wodociągi, telefonia) dostarcza do administracji (staroście) informacje o położeniu swoich przewodów zwiększa ponadto szanse na aktualność danych w ewidencji powiatowej i egzekwowanie od zarządców sieci zapewnienia zgodności danych w ewidencji powiatowej z danymi branżowych ewidencji sieci.

4. Projekt przewiduje powadzenie przez starostę GESUT jako zinformatyzowanego systemu informacyjnego integrującego poza rodzajem i geometrią przewodów także dostarczane obligatoryjnie przez gestorów sieci informacje o planowanych inwestycjach i remontach oraz o remontach awaryjnych sieci podziemnej. Udostępnienie tych informacji on – line inwestorom i wszystkim zarządcom sieci, pozwoli na uniknięcie wielokrotnych rozbiórek nawierzchni dróg i ponoszenia zbędnych kosztów prac ziemnych przez inwestorów. Ten system informacyjny będzie także wskazywał informacje o awariach sieci w celu minimalizacji utrudnień związanych z ich usuwaniem.

5. Dla zarządców sieci zmniejszenie zakresu obowiązków informacyjnych i zwiększony dostęp do aktualnych informacji o innych sieciach wiązać się ma ze zwiększeniem odpowiedzialności. W przypadku nienależytego wywiązywania się z obowiązków, organ służby geodezyjno-kartograficznej może na niego nałożyć grzywnę w celu przymuszenia, o której mowa w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

6. Aktualną, pozyskiwaną nieodpłatnie od zarządców sieci informację o sieciach uzbrojenia, cała administracja publiczna, w tym powiat, wykorzystać może w szczególności dla koordynacji lokalizacji sieci w procesie uzgadniania projektów inwestycji, zarządzania kryzysowego, planowania przestrzennego, ochrony środowiska i gospodarki komunalnej.

7. Zmiany te potraktować też można jako działanie zmierzające do wykonania obowiązków Państwa związanych z implementacją Dyrektywy INSPIRE.

Jerzy Przywara