powrót

Jerzy Królikowski

Wojenne sygnały

Konsekwencje wojny w Ukrainie dla nawigacji satelitarnej. Niezależnie od tego, jak potoczy się wojna w Ukrainie, pewne jest, że nieodwracalnie wpłynie ona na dalszy rozwój systemów GNSS oraz sposoby ich użytkowania.

Choć w XXI wieku nie brakowało na świecie politycznych napięć, to poszczególne systemy nawigacji satelitarnej rozwijane były dotychczas w ścis­łej wzajemnej współpracy, tak aby zapewnić ich jak najlepszą interoperacyjność. Aż można było zapomnieć, że każde z tych rozwiązań (z wyjątkiem euro­pejskiego Galileo) ma korzenie wojskowe. O fakcie tym brutalnie przypomniała nam wojna w Ukrainie.

• System na celowniku

Pierwszy zwiastun rychłych zmian pojawił się już w ubiegłym roku. Jesienią Dmitrij Kisielow (zwany czołowym propagandzistą Kremla) zagroził bowiem na głównym kanale państwowej telewizji, że w razie pogorszenia relacji z NATO Rosja gotowa jest zestrzelić 32 satelity GPS, co w praktyce unieruchomiłoby natowskie pociski rakietowe. Czy faktycznie mogłaby to zrobić? Wprawdzie Rosja dysponuje własnym systemem antysatelitarnym ASAT i nawet raz użyła go w praktyce, ale zdołała zestrzelić nim jedynie nisko orbitującego własnego satelitę obserwacyjnego. Znajdujące się o wiele wyżej aparaty nawigacyjne to zupełnie inna bajka. Ale nawet jeś­li groźby Kisielowa to faktycznie tylko wymachiwanie szabelką, samo ich publiczne artykułowanie źle wróży na przyszłość.

Zagrożenie dostrzegają również amerykańskie służby wywiadowcze. Już po wybuchu wojny dyrektor Narodowego Biura Rozpoznania (NRO) Stanów Zjednoczonych publicznie przestrzegał, że konflikt ten może łatwo przenieść się w przestrzeń kosmiczną i objąć zarówno satelity GNSS, jak i teledetekcyjne. W mniejszym stopniu miał on jednak na myśli ataki rakietowe, a bardziej – hakerskie, czyli rosyjskie specialité de la maison.

Ale w sztuce hakowania specjalizuje się nie tylko Rosja. Już kilka dni po wybuchu wojny powołano grupę „IT Army” – zespół ukraińskich hakerów ochotników. Jako jeden ze swoich pierwszych celów wyznaczyli sobie system GLONASS. Na razie brak wieś­ci o skuteczności tych ataków, znów jednak można powiedzieć, że samo ich artykułowanie to zła wróżba...

powrót