powrót

Dariusz Popielarczyk, Radosław Baryła, Adam Ciećko, Stanisław Oszczak

GPS-y w gminie Lelis

Modernizacja geodezyjnej osnowy poziomej z wykorzystaniem pomiarów satelitarnych.
Punkty osnowy wzmacniającej GPS umożliwiły wyselekcjonowanie słabych ciągów poligonowych, jak również zlokalizowanie fragmentów ciągów posiadających grube błędy (część ciągów I rzędu oraz ciągi II rzędu).

Modernizacja szczegółowej poziomej osnowy IV klasy, I oraz II rzędu poligonizacji technicznej założonej w latach 1963-67 na terenie gminy Lelis (powiat ostrołęcki) objęła dwa podstawowe etapy prac naukowo-badawczych:
- Etap I. Analizy dokładności osnowy i opracowanie projektu modernizacji sieci pomiarowej „Ostrołęka Północ” (gmina Lelis, woj. mazowieckie, dawniej warszawskie) w aspekcie jej dostosowania do zgodności z obowiązującymi instrukcjami technicznymi.
- Etap II. a. Inwentaryzacja istniejących punktów osnów geodezyjnych pod kątem sporządzenia ostatecznego projektu uzupełniających pomiarów satelitarnych GPS,
b. wyznaczenie współrzędnych punktów wzmacniających techniką GPS,
c. wyrównanie szczegółowej poziomej osnowy IV klasy, I oraz II rzędu poligonizacji technicznej z wykorzystaniem punktów wzmacniających wyznaczonych techniką GPS.

Etap I – Analizy dokładności i projekt modernizacji
Na zlecenie Wydziału Geodezji, Kartografii, Katastru i Gospodarki Nieruchomościami byłego Urzędu Wojewódzkiego w Ostrołęce przeprowadzono w roku 1998 analizę istniejących materiałów pomiarowych dotyczących geodezyjnych osnów poziomych na terenie obiektu „Ostrołęka Północ” (gmina Lelis) pod kątem ich powiązania i wyrównania w jednolitym układzie współrzędnych państwowych „1965”. Przeanalizowano dane dotyczące sieci poligonowych usytuowanych na powyższym obiekcie. Okazało się, że kompleksowe prace nad założeniem poligonizacji technicznej zostały wykonane w trzech etapach.
W pierwszym etapie (1963-64) założono poligonizację techniczną I rzędu IV klasy, w drugim (1964-67) – poligonizację techniczną II rzędu dla potrzeb ewidencji gruntów. Celem trzeciego etapu było założenie dwurzędowej osnowy sytuacyjnej i linii pomiarowych do zdjęcia sytuacji terenowej. Po skompletowaniu i analizie danych dotyczących sieci objętych naszym opracowaniem (dzienniki pomiarowe, szkice przebiegu ciągów, zbiór współrzędnych punktów osnowy) przystąpiono do ścisłego wyrównania współrzędnych punktów metodą najmniejszych kwadratów programem SIEĆ’65 [8].
Danymi wyjściowymi do wyrównania były obserwacje kątowo-liniowe wypisane z dzienników pomiarowych prowadzonych przy zakładaniu poligonizacji technicznej oraz aktualne współrzędne punktów, które wykorzystano jako współrzędne przybliżone. Wyrównanie ciągów przeprowadzono, przyjmując za stałe: 4 punkty I klasy, 10 punktów osnowy szczegółowej II klasy oraz 24 punkty osnowy szczegółowej III klasy. Z uwagi na to, że liczba punktów wyższego rzędu (I i II klasy) była niewielka, za punkty stałe przyjęto również kilka punktów osnowy szczegółowej III klasy. Wyrównaniem objęto 442 punkty. Danymi były obserwacje 523 kątów z błędem 100cc i 494 długości z błędem 0,1 m.
W trakcie wyrównania stwierdzono, że niektóre ciągi II rzędu zawierały duże błędy pomiarowe, których wykrycie było niemożliwe. Dlatego w dalszym, ostatecznym opracowaniu zrezygnowano z tych ciągów, ponieważ występujące w nich błędy wpływały niekorzystnie na całą sieć. W wyniku wyrównania ścisłego otrzymano: wykaz poprawek do współrzędnych przybliżonych, wyrównane współrzędne punktów poligonowych, zestawienie obserwacji wyrównanych i ich poprawek oraz błędy średnie położenia punktów i elementy elips błędów średnich. Po wyrównaniu wykonano analizę błędów średnich położenia punktów (mp), które przyjęto za główne kryterium oceny dokładności. Według obowiązujących instrukcji [5, 6] średni błąd położenia punktu (mp) nie powinien być większy niż 0,10 m dla osnowy szczegółowej III klasy oraz nie większy niż 0,20 m dla osnowy pomiarowej. W wyniku wyrównania otrzymano wartości mp w przedziale od 0,04 do 0,40 m (rys. 3A).
W przypadku 9% punktów (na 442 punkty wyrównywane) błąd mp nie przekroczył dopuszczalnej wartości dla osnowy szczegółowej III klasy. W przypadku 33% punktów mp zawierał się w przedziale od 0,10 do 0,20 m. Pozostałe 58% punktów przekroczyło wartość 0,20 m, osiągając maksymalny błąd położenia 0,40 m.

Pełna treść artykułu w majowym wydaniu GEODETY

powrót