powrót

Eugeniusz Sobczyński

Płk Józef Kreutzinger

Szef Wojskowego Instytutu Geograficznego (od 27 lipca 1926 do 30 czerwca 1932 r.), twórca współczesnej kartografii polskiej. Historia polskiej kartografii wojskowej obfituje w wybitne postaci, które decydowały o kierunkach rozwoju tej dyscypliny i miały wielki wkład w dzieło wnoszenia Polski, po latach niewoli, na mapę Europy i świata. Do takich postaci należy płk Józef Kreutzinger, który po przewrocie majowym 1926 r. został szefem Wojskowego Instytutu Geograficznego w Warszawie.

Józef Kreutzinger urodził się 2 marca 1877 r. w Poniecu (województwo poznańskie) w wielodzietnej rodzinie – miał trzech braci. Rodzice jego byli Polakami (prawdopodobnie kilka pokoleń wcześniej Niemiec o nazwisku Kreutzinger poślubił Szwajcarkę i osiedlili się na stałe w Poniecu). Po ukończeniu 7-klasowej szkoły realnej Józef Kreutzinger odbył roczną służbę wojskową w 20. pułku artylerii polowej armii pruskiej. W latach 1896-1898 przeszedł przeszkolenie w Szkole Artylerii w Berlinie, a w roku 1901 ukończył kurs oficerski i otrzymał kwalifikacje na oficera topografa. W latach 1902-1914 służył w Niemieckim Urzędzie Pomiarowym przy Sztabie Generalnym w Berlinie (Landesaufnahme). W tym czasie wykonywał różnorodne prace geodezyjne i topograficzne na terenie całych Niemiec. Bezpośrednio przed wybuchem pierwszej wojny światowej został wyznaczony na kierownika grupy, która wykonywała głównie zdjęcia topograficzne w skali 1:25 000 oraz prace związane z aktualizacją map.

Od wybuchu I wojny światowej do jesieni 1915 r. przebywał na froncie francuskim (rejon Nancy – Lun’eville i Verdum), gdzie w stopniu kapitana dowodził oddziałem topograficznym. We wrześniu 1915 r., jako dowódca oddziału topograficznego, skierowany został na front wschodni (pod Kownem, a później na linii Krewo–Smorgoń–Dzisna). W tym czasie każdy oddział posiadał grupę trygonometryczną, topograficzną i fotogrametryczną oraz drukarnię i składnicę map. Geodeci przeprowadzali triangulację lokalną i niwelację – głównie dla potrzeb artylerii. Topografowie opracowywali i unacześniali mapy, fotogrametrzy prowadzili interpretację topograficzną i taktyczną zdjęć lotniczych, a następnie opracowywali mapy specjalne. Oddział posiadał również bogatą bazę poligraficzną.

Pełna treść artykułu w listopadowym wydaniu GEODETY

powrót