Opracowanie redakcji
Planowanie przeznaczenia gruntów
Wytyczne administrowania gruntami ze szczególnym uwzględnieniem krajów znajdujących się w fazie przekształceń (VI). Od redakcji: kontynuujemy publikację „Wytycznych administrowania gruntami” [część I, II, III, IV, V – odpowiednio w GEODECIE 9/98, 11/98, 2/99, 4/99, 5/99]. Jest to dokument opracowany pod kierownictwem prof. Petera Dale’a przez grupę ekspertów zajmujących się (pod egidą Europejskiej Komisji Gospodarczej ONZ) sprawami administrowania gruntami. Wybrane fragmenty pochodzą z rozdziału „Planowanie przeznaczenia gruntów”, w którym zajęto się rolą, jaką odgrywa kataster w planowaniu przeznaczenia i wykorzystania gruntów. Rozważono też wpływ planowania przestrzennego na środowisko, a także na stwarzanie optymalnych warunków zrównoważonego rozwoju (ekorozwoju). Omówiono rolę technologii systemu informacji geograficznej w zarządzaniu danymi przestrzennymi.
Rola katastru w planowaniu przestrzennym
Dążąc do stworzenia silnej gospodarki, każdy kraj musi realizować strategie planowania i rozwoju tak, aby poprawiać swą infrastrukturę i środowisko. Planowanie przestrzenne jest procesem, w ramach którego można zmieniać środowisko zgodnie ze sformalizowanymi procedurami. Obejmuje ono:
? badanie i rozumienie istniejącego środowiska;
? określanie problemów do rozwiązania;
? określanie alternatywnych dróg działania;
? ocenianie możliwości wprowadzania zmian;
? wybieranie odpowiednich strategii po skonsultowaniu się z osobami, których one dotyczą;
? wdrażanie takiej strategii i obserwowanie jej skutków;
? działanie w sformalizowanych ramach prawnych.
Planowanie przestrzenne jest procesem przydzielania zasobów, zwłaszcza ziemi, w celu osiągnięcia jak największej wydajności, z uwzględnieniem charakteru środowiska i dobra społeczeństwa. Sposób prowadzenia planowania przestrzennego zależy od systemu politycznego kraju oraz od podziału obowiązków pomiędzy różne jednostki organizacyjne rządu. Niektóre obowiązki ciążą na rządzie centralnym, podczas gdy inne mogą być delegowane na szczebel lokalny.
Planowanie przestrzenne musi być związane z ewidencją gruntów, gdyż wiąże się ono z nowymi podziałami ziemi i nową strukturą użytkowania gruntów. Brak ustalenia dotychczasowej struktury użytkowania ziemi i praw własności prowadzi często do opóźnień albo nawet załamania programów rozwoju, zwłaszcza dotyczących terenów miejskich.
Muszą istnieć określone prawnie procedury przymusowego nabywania i przenoszenia praw do gruntów, a także mechanizmy odwoływania się od decyzji, tak aby można było mieć zaufanie do posiadanych tytułów prawnych w odniesieniu do własności.
Polityka prowadzona wobec gruntów oraz planowanie przestrzenne muszą przewidywać wypłacanie odszkodowań właścicielom gruntów, których prawa zostają naruszone wskutek realizacji jakiegokolwiek projektu. Uprawnienia władz publicznych w ramach systemu planowania powinny pozwalać na osiąganie ugody w przypadku sporów wokół proponowanych zmian, w tym co do podziału kosztów – zwłaszcza wtedy, gdy mamy do czynienia ze zmianą struktury powierzchniowej działek lub z wywłaszczeniem.
Planowanie przestrzenne wiąże się też z zapewnianiem niezbędnej infrastruktury oraz z odpowiednimi regulacjami prawnymi, w tym przepisami o jakości budynków i innych budowli.
Pierwszym krokiem w ramach każdego programu rozwoju jest określenie dotychczasowych stosunków własnościowych i struktury użytkowania gruntów. Wytyczaniu nowych działek i wdrażaniu planów zagospodarowania przestrzennego będą zawsze towarzyszyły trudności, chyba że dysponuje się szczegółowymi mapami i wiedzą o stosunkach własnościowych i innych prawach do gruntów. Planowanie wymaga informacji odnoszących się do gruntów zarówno w fazie formułowania zasad polityki, jak i ich wdrażania. Aby móc zarządzać przedsięwzięciami rozwojowymi związanymi z gruntami, musi istnieć system informacyjny zaspokajający w tym zakresie wszystkie potrzeby. Mapy katastralne mogą tworzyć podstawę dla takiego systemu, jak również podstawę ewidencjonowania pozwoleń budowlanych, planowania przestrzennego, studiów nad środowiskiem oraz innych rodzajów działalności.
System katastralny, aby spełniać tę wielozadaniową funkcję, nie może się tylko ograniczać do dokumentowania nieruchomości. Dodatkowe informacje o lasach, budynkach, drogach i rzekach nie tylko pomagają właścicielom gruntów w określaniu granic ich posiadłości. Są one także ważne, jeśli chodzi o zarządzanie budowami, planowanie i działania proekologiczne. Planowanie przestrzenne wymaga geodezyjnych informacji o parcelach gruntu, w tym o ich oznaczeniach identyfikacyjnych i innych cechach, tak samo, jak w przypadku katastru i rejestru tytułów prawnych do gruntów.
Pełna treść artykułu w październikowym wydaniu GEODETY
powrót
|
|
REKLAMA  |
|
|
