Co nowego w wydawnictwach kartograficznych?

Tradycyjnie ostatnie w roku akademickim zebranie otwarte organizowane przez Katedrę Kartografii Uniwersytetu Warszawskiego poświęcono nowościom kartograficznym, jakie od maja zeszłego roku ukazały się na polskim i zagranicznym rynku.

Wybrane piśmiennictwo zaprezentował dziś (17 maja) Jerzy Ostrowski (Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN), a mapy i atlasy – dr Jerzy Siwek (UW). Z pierwszej grupy w ciągu ostatniego roku na polskim rynku wydawniczym uzbierało się 20 pozycji. Jak podkreślił Jerzy Ostrowski, większość z nich dotyczy kartografii historycznej oraz historii kartografii, co świadczy o sporej aktywności naukowców zajmujących się tą dziedziną wiedzy. Godna polecenia, zdaniem prelegenta, jest przede wszystkim wydana w Słupsku biografia polityczna Eugeniusza Romera autorstwa Mariana Mroczko.

Z podręczników ukazały się aż dwie książki poświęcone podstawom geodezji i przeznaczone dla kierunków niegeodezyjnych. Pierwszą z nich („Podstawy geodezji") napisała Sabina Łyszkowicz, druga („Elementy geodezji, teledetekcji i kartografii w inżynierii środowiska i budownictwie") jest pracą zbiorową naukowców z Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego z Bydgoszczy.

Ciekawe publikacje w ciągu ostatniego roku wydał także Instytut Geodezji i Kartografii. Tym, którym nie udało się zapisać na cykl szkoleń „Wszechnica GIS", warto polecić skrypt omawiający poruszane podczas tych zajęć zagadnienia. Od 2009 roku instytut zaprzestał ponadto wydawania periodyku „Prace IGiK". Zamiast tego rozpoczęto publikowanie „Geoinformation Issues" – angielskojęzycznego czasopisma poruszającego zagadnienia z dziedziny geodezji, kartografii oraz systemów informacji geograficznej.

Omawiając papierowe mapy i atlasy, dr Jerzy Siwek zauważył, że w porównaniu z poprzednimi latami na polskim rynku można zauważyć coraz mniejszą liczbę nowości z tej grupy. Dotyczy to w szczególności map urzędowych. Od maja 2009 roku praktycznie nie zmieniło się bowiem pokrycie Bazy Danych Topograficznych, nie mówiąc już o innych mapach seryjnych. Pocieszeniem może być jedynie wydanie pierwszych arkuszy mapy topograficznej 1:10 000 w standardzie TBD.

Omawiając nowości kartograficzne, nie sposób nie wspomnieć o perypetiach Polskiego Przedsiębiorstwa Wydawnictw Kartograficznych. W 2009 roku pod marką „Copernicus" wydawało ono 130 tytułów, a w tym – już żadnego. – PPWK żyje, tylko w innym ciele – uspokajał jednak dr Jerzy Siwek, prezentując atlas samochodowy 1:200 000 wydawnictwa Express Map. Identyczna publikacja, tyle że z inną okładką, jeszcze rok wcześniej wydawana była bowiem przez PPWK.

W ciągu ostatnich 12 miesięcy na rynku ukazało się sporo niszowych map i atlasów tematycznych. Do najbardziej obszernych należy „Atlas roślinności lasów" Leokadii Witkowskiej-Żuk. Publikacja ta zawiera blisko pół tysiąca map i choć są one w bardzo małej skali, to jak skomentował Jerzy Ostrowski, za każdą z nich kryją się lata mozolnych badań. Poza tym do księgarń trafiły atlasy poświęcone m.in.: roślinności okolic Krakowa, ekstremalnym zjawiskom pogodowym, przestępczości czy polskim obszarom morskim. Zdaniem dr. Siwka wyraźnie widać, że wiele z nich powstawało bez udziału kartografów.

Z atlasów zagranicznych na uwagę zasługuje przede wszystkim poświęcony historii i kulturze czwarty i jednocześnie ostatni tom Atlasu Narodowego Rosji. Jak zauważył dr Siwek, dostrzec w nim można akcenty polityczne. Przykładowo II wojna światowa zaczyna się tutaj na mapach prezentujących wydarzenia z 1941 roku.

Jerzy Królikowski