Od planu Hoppego do modelu 3D, czyli historia warszawskiej kartografii

„Hoppe, Lindley, WPG, kartografia warszawska 1641-2009” to hasło otwartej wczoraj (31 marca) wystawy w siedzibie Muzeum Geodezyjnego WPG SA, kolejnej w ostatnim czasie prezentacji dziejów kartografii warszawskiej.

Tematyka wystawy podporządkowana została głównie zaprezentowaniu poprzedników i prekursorów Warszawskiego Przedsiębiorstwa Geodezyjnego oraz wybranych osiągnięć kartograficznych. Założeniem organizatorów było także uczczenie 150. rocznicy urodzin Josepha Lindleya „najbardziej warszawskiego ze wszystkich Lindleyów” – jak określił go konsultant historyczny wystawy prof. Ryszard Żelichowski, autor monografii rodziny Lindleyów.

Przybyłych gości przywitał prezes WPG S.A. Ryszard Brzozowski, a w atmosferę dawnej Warszawy wprowadził wystrój jednej z sal ekspozycji, w której swoje miejsce znalazła m.in. replika warszawskiej syrenki. Opowieść o dziejach kartografii Warszawy otwiera najstarszy znany plan miasta z 1641 r. autorstwa Israela Hoppego. Obok znajdziemy największą (7 m w podstawie) reprodukcję znaczącego dzieła kartografii warszawskiej, jakim jest plan M. Pierre Ricaud de Tirregaille’a (1762 r.), którego wersja rękopiśmienna spłonęła w czasie powstania warszawskiego. Trudno nie zauważyć też map wykreślonych przez oficerów Korpusu Inżynierów Wojskowych, a także – bezpośrednio poprzedzających prace lindleyowskie – planów Służby Inżynierskiej Miasta.

Głównym elementem ekspozycji są kartograficzne dzieła rodziny Lindleyów – ojca Williama, synów: Williama Heerleina oraz Josepha. Pokazano tu materiały z wcześniejszych wystaw „Inżynierowie bez granic. Lindleyowskie plany Warszawy przełomu XIX i XX wieku” (z 2006 r.) i „Warszawa. Obrazy dziejów. Plany, mapy i widoki Warszawy 1641-2007” (z 2007 r.). Tak zwane Plany Lindleyów opracowane zostały w latach 1883-1915 na potrzeby budowy warszawskich wodociągów, realizowanej pod kierunkiem Williama H. Lindleya. W ocenie fachowców z dokładnością, szczegółowością i wysoką kartometrycznością tych map idzie w parze najwyższej klasy „sztuka kartograficzna”. Jak czytamy w przewodniku do wystawy, to dzieło niesie w sobie istotne walory użytkowe, ale jest też skarbnicą wiedzy o historii miasta, o kształcie jego nieistniejącej już przestrzeni.

Rozwinięciem i przedłużeniem dzieła Lindleyów są dokonania służb miejskich w 20-leciu międzywojennym i w latach powojennych. Znaczącym elementem wystawy są prace WPG S.A. z jednej strony uzupełniające i wykorzystujące materiały mierniczych okresu lindleyowskiego, a później międzywojennego, z drugiej – niepodobne do nich, ale nie mniej wartościowe współczesne opracowania.
Ekspozycja powstała przy współpracy WPG S.A. i Archiwum Państwowego m.st. Warszawy. Kustoszem wystawy jest Paweł E. Weszpiński z APW. W otwarciu wystawy uczestniczyli m.in.: minister infrastruktury Olgierd Dziekoński, główny geodeta kraju Jolanta Orlińska, radca ambasady Federacji Rosyjskiej Dimitr Polański, posłowie Michał Szczerba i Józef Racki, przedstawiciele wojska, warszawskich uczelni, administracji centralnej i samorządowej.

Anna Wardziak