Zaangażowanie IGiK w badania mokradeł. Konferencja "Woda dla mokradeł"

W dniach 7–8 listopada w Warszawie odbyła się konferencja „Woda dla mokradeł – retencja i nawadnianie” zorganizowana przez Departament Zarządzania Zasobami Przyrody Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska.

Stacja pomiarowa IGiK na obszarze Biebrzy, wrzesień 2018 r.

Stacja pomiarowa IGiK na obszarze Biebrzy, wrzesień 2024 r.

Wystąpienie prof. Katarzyny Dąbrowskiej-Zielińskiej podczas konferencji "Woda dla mokradeł"

Pierwszego dnia konferencji występowali zaproszeni prelegenci z GDOŚ, Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych, Biura Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej, Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego, a także dyrektorzy parków narodowych (w tym Biebrzańskiego PN).

Program drugiego dnia dotyczył zagadnień Komitetu Mokradłowego [grupy doradczej złożonej z ekspertów zajmujących się badaniem, ochroną i administrowaniem obszarami wodno-błotnymi – red.].
Prof. Katarzyna Dąbrowska-Zielińska, przedstawicielka Instytutu Geodezji i Kartografii – Centrum Teledetekcji, przedstawiła referat pt „Monitoring satelitarny mokradeł Biebrzy” (fot. obok). Centrum Teledetekcji od przeszło 10 lat prowadzi badania na obszarze mokradeł Biebrzy. Wykonuje pomiary in-situ wilgotności, bilansu węgla, strumieni ciepła i charakterystyki roślinności z wykorzystaniem danych z najnowszych satelitów Sentinel z programu Copernicus, a także zobrazowań z satelitów Japońskich i Amerykańskich, poddając weryfikacji panujące warunki zmienności klimatycznej.

Instytut dzięki programom z Europejskiej Agencji Kosmicznej zainstalował na terenie mokradeł wieżę z aparaturą, która wykonuje pomiary metodą „kowariancji wirów” strumieni ciepła utajonego, jawnego i dwutlenku węgla, a także kilkanaście sond wilgotnościowych przesyłających dane bezpośrednio do IGiK. Ponadto opracował metodę i wykonał mapy zmienności pochłaniania węgla oraz produkcji pierwotnej ekosystemu (opublikowane w międzynarodowych czasopismach), co jest istotne w szacowaniu zmian, jakie zachodzą na obszarach Biebrzy oraz na innych obszarach mokradeł należących do Konwencji Ramsar.

Konferencja „Woda dla mokradeł” zakończyła się dyskusją nad aktualną sytuacją obszarów wodno-błotnych, ochroną mokradeł w Polsce i ponownym nawodnieniem torfowisk. Podstawą do dyskusji był Raport Techniczny Ramsar nr 11 przygotowany przez Naukowo-Techniczną Komisję Rewizyjną Konwencji (STRP), podsumowujący stan wiedzy i identyfikujący podstawy odtwarzania odwodnionych torfowisk.

Należy podkreślić, że torfowiska pełnią wiele funkcji, regulując cykl obiegu wody, oczyszczając ją i podtrzymując bogactwo bioróżnorodności. Jednak około 50 mln hektarów torfowisk na Ziemi zostało odwodnionych, co powoduje emisje dwutlenku węgla szacowane na 4% w skali światowej. Ten stan będzie się utrzymywać, jeśli torfowiska nie zostaną odtworzone.

Zdjęcia powyżej przedstawiają stację pomiarową Instytutu Geodezji i Kartografii na obszarze Biebrzy. Zostały wykonane we wrześniu 2018 r. i we wrześniu 2024 r. Jak widać, niebezpieczna susza w 2024 r. zagraża mokradłom.
IGiK jest zaangażowany w prace nad mokradłami i oczekuje na współpracę w tym zakresie.

Prof. dr hab. Katarzyna Dąbrowska-Zielińska (IGiK)