UPWr i ESA będą szkolić we Wrocławiu hydrologów z całego świata

W ramach pięciodniowego wydarzenia, trwającego od 25 do 29 września, odbędą się wykłady, warsztaty i ćwiczenia terenowe obejmujące badanie właściwości i cech wody w Odrze. Szkolenie to stanowi integralną część programu EO Science for Society w ramach inicjatywy ESA FutureEO.

Tegoroczna edycja organizowana jest przez Instytut Geodezji i Geoinformatyki oraz Instytut Inżynierii Środowiska UPWr i jest kolejnym krokiem do umiędzynarodowienia uczelni.
– To dla nas zaszczyt, że będziemy gościć najlepszych specjalistów z zakresu hydrologii z całego świata. Postaramy się wraz z ESA rozszerzyć ich wiedzę o wykorzystanie danych teledetekcyjnych, z którymi pracujemy na co dzień. – mówi Krzysztof Stasch, jeden z organizatorów kursu szkoleniowego z ramienia Instytutu Geodezji i Geoinformatyki.

Tematyka kursu dotyczyć będzie wykorzystania danych spektralnych i radarowych w aspektach związanych z monitorowaniem m.in. poziomu wody, wilgotności gleby, temperatury ziemi, suszy, zagrożeń hydrologicznych oraz jakości wód. Jako przykłady aplikacyjne wybrano tematykę ewapotranspiracji (procesu parowania terenowego) oraz monitorowania osuwisk. Wykłady, warsztaty i zajęcia terenowe prowadzone będą przez międzynarodową grupę specjalistów z ośrodków naukowych oraz z sektora biznesu. W tym gronie znajdują się aż dwa ośrodki badawcze z Wrocławia – UPWr i Uniwersytet Wrocławki, których jednostki specjalizujące się w teledetekcji odnoszą sukcesy naukowe na poziomie światowym i cieszą się uznaniem na arenie międzynarodowej.

Dr Kamila Pawłuszek-Filipiak opowiada, że zajęcia będą dotyczyły np. wykorzystania danych rejestrujących odbicie fali elektromagnetycznej od obiektów znajdujących się na ziemi.
– Będziemy wykorzystywać zarówno zobrazowania pasywne (spektralne) wykorzystujące światło słoneczne, jak również zobrazowania aktywne (radarowe), które wysyłają impuls radiowy z satelity i rejestrują powracające echo. Ponadto w trakcie kursu będą analizowane szerokie zestawy produktów generowanych z tych danych, które pozwalają na walidację i wielkoskalowe analizy zmian powierzchni Ziemi. Pojawią się też przykłady wykorzystania komercyjnych danych radarowych – mówi naukowczyni UPWr.

Dr Radosław Stodolak podkreśla, że Europejska Agencja Kosmiczna jest organizacją, która nie tylko zajmuje się eksploracją przestrzeni kosmicznej, ale także dostarcza szeregu informacji o powierzchni Ziemi. Dlatego podczas szkolenia zaprezentowane zostaną nowoczesne narzędzia i metody analityczne, które pozwalają na lepsze zrozumienie procesów towarzyszących obiegowi wody, w tym metody predykcji hydrologicznych zjawisk ekstremalnych takich jak susza i powódź.
– Zaprezentujemy m.in. możliwości wykorzystania danych satelitarnych do oceny zagrożeń, także pod kątem badania jakości wody – mówi naukowiec UPWr.
Dodaje, że w trakcie warsztatów praktycznych uczestnicy poznają współczesne techniki pomiarowe stosowane w hydrologii m.in. z zastosowaniem akustycznego profilomierza doplerowskiego (ADCP), który pozwala w szybki i dokładny sposób określić wielkość przepływu w danym przekroju rzeki.
– Przedstawimy również techniki poboru próbek wody i rumowiska dennego oraz przeprowadzimy badania ich własności fizyko-chemicznych za pomocą sond wieloparametrowych. Naszym celem jest zaprezentowanie szerokich możliwości nowoczesnego sprzętu, jakim dysponuje Instytut Inżynierii Środowiska UPWr oraz podkreślenie znaczenia badań terenowych, które służą między innymi do prawidłowej interpretacji analiz satelitarnych – dodaje dr Stodolak.

Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu od lat współpracuje z Europejską Agencją Kosmiczną. Obecnie pracują nad projektem dotyczącym opracowania koncepcji systemu nawigacyjnego dla Księżyca, która zostanie wdrożona do realizacji w 2026 r., a następnie wykorzystana przez przyszłe misje załogowe i bezzałogowe na Księżyc. Innym wspólnie realizowanym projektem są badania z zakresu budowy alertu wycinki lasów tropikalnych z zastosowaniem satelitarnych zobrazowań teledetekcyjnych i metod sztucznej inteligencji, realizowane w ramach konkursu na europejsko-afrykańskie projekty badawcze. Wcześniejsze projekty realizowane dla ESA na UPWr dotyczyły np. wyznaczania precyzyjnych orbit satelitów Galileo, a także GPS i GLONASS. Naukowcy z UPWr i ESA po raz pierwszy udowodnili na podstawie obserwacji trajektorii ruchu satelitów nawigacyjnych, że Albert Einstein prawidłowo przewidział zmiany kształtu orbit obiektów krążących wokół Ziemi.
Uczelnia i ESA podpisały też porozumienie, w wyniku którego powstaje nowe laboratorium ESA w Polsce – ESA_Lab@UPWr. Laboratorium to będzie służyć jako ośrodek rozwoju systemów nawigacyjnych oraz jako platforma do transferu technologii i współpracy dla młodych naukowców, którzy chcą poszerzać swoją wiedzę w dziedzinie badań kosmicznych i satelitarnych poprzez udział w organizowanych szkoleniach i seminariach naukowych.

„Advanced Training Course on Land Remote Sensing” jest organizowany przez Europejską Agencję Kosmiczną już po raz dwunasty. Co roku zapraszani są specjaliści z innych obszarów (np. rolnictwo, leśnictwo, górnictwo itp.). Wspólnym mianownikiem wszystkich edycji jest promowanie teledetekcji poprzez ukazanie szerokich perspektyw jej zastosowania w różnych dziedzinach naukowych i biznesowych. Celem szkolenia jest wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań w wybranej tematyce oraz promowanie podejścia interdyscyplinarnego w rozwiązywaniu problemów naukowych.
Partnerem wydarzenia jest wrocławskie Centrum Edukacji Ekologicznej Hydropolis.