Tarcza 4.0: ułatwienia w geodezji już od środy!

Już od jutra (24 czerwca) zaczynają obowiązywać zmiany w prawie geodezyjnym przewidziane w tzw. Tarczy Antykryzysowej 4.0. Dotyczą one m.in. zgłaszania prac geodezyjnych, uwolnienia danych przestrzennych czy stosowania operatów elektronicznych.

Ustawę o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 podpisał dziś prezydent i jeszcze tego samego dnia opublikowano ją w Dzienniku Ustaw (poz. 1086).

Łatwiejsze stosowanie operatu elektronicznego

Nowością, która na stałe wejdzie do Pgik, jest art. 42 ust. 4. Zgodnie z nim „osoby wykonujące samodzielne funkcje w dziedzinie geodezji i kartografii mogą poświadczać za zgodność z oryginałem sporządzone przez siebie kopie protokołów, map i innych dokumentów, które podlegają przekazaniu do PZGiK wraz z wynikami prac geodezyjnych”.

Jak wyjaśniają autorzy projektu, obecnie brak takiej regulacji to najważniejsza przeszkoda we wprowadzeniu pełnego elektronicznego obiegu dokumentów będących wynikiem prac geodezyjnych. Dotychczas obowiązujące przepisy praktycznie uniemożliwiały bowiem objęcie operatem elektronicznym wszystkich rodzajów prac. Istniejący podział operatów na elektroniczne i nieelektronicznie zwiększa też koszty organizacyjne prowadzenia zasobu, gdyż operat papierowy musi być zeskanowany przez pracowników PODGiK, aby był następnie włączony do bazy zasobu. Nowy przepis sprawi zatem, że wykonawca może przygotować całkowicie elektroniczny, spójny dokument, uwierzytelniony w całości przez siebie. Wprawdzie już dziś praktykuje się przyjmowanie operatów elektronicznych, ale związane z tym przepisy wymagają interpretacji, co stanowi barierę organizacyjną i mentalną w ich stosowaniu. Nowy zapis ujednolici tę procedurę i pozwoli podnieść realizację e-usług dotyczących geodezji na nowy poziom automatyzacji – wyjaśniono w uzasadnieniu projektu.

– Chodzi o to, aby materiały, które są przygotowywane w trakcie prac geodezyjnych, mogły funkcjonować już tylko w postaci elektronicznej. Żeby nie było takiej absurdalnej sytuacji, że geodeta przygotowuje dokumentację w postaci elektronicznej, potem musi ją wydrukować, aby przekazać do urzędu, a urząd, żeby też być cyfrowy, zaczyna później ten papier skanować – wyjaśniał GGK Waldemar Izdebski podczas czerwcowej konferencji poświęconej zmianom w procesie inwestycyjno-budowlanym.

Część majowej nowelizacji Pgik wchodzi wcześniej

Tarcza 4.0 zawiera ponadto przepisy, które w praktyce przyspieszą wejście w życie niektórych zmian przewidzianych w nowelizacji Pgik uchwalonej w maju br., która to ma zacząć obowiązywać 31 lipca. Zgodnie z propozycją rządu na czas epidemii:

1. Zawieszony zostaje obowiązek zgłaszania prac geodezyjnych polegających na tyczeniu budynków lub sieci uzbrojenia terenu i przekazywania ich wyników do PZGiK (od sierpnia będzie całkowicie zniesiony). Do zgłoszeń dokonanych przed wejściem w życie Tarczy stosuje się przepisy dotychczasowe.
2. Zawieszone zostaje pobieranie opłat, wydawanie licencji oraz wystawianie dokumentów obliczenia opłaty za zbiory: ortofotomapy, rejestru osnów (zarówno podstawowych, jak i szczegółowych), działek ewidencyjnych w zakresie ich identyfikatorów i geometrii oraz budynków w zakresie ich identyfikatorów, geometrii i rodzaju według Klasyfikacji Środków Trwałych. Dodajmy, że majowa nowelizacja Pgik przewiduje pełne uwolnienie zarówno tych rejestrów, jak i danych wysokościowych oraz BDOT10k.
3. Prace geodezyjne można zgłaszać 10 dni roboczych po ich rozpoczęciu. Majowa nowelizacja Pgik przewiduje z kolei 5 dni – taki też termin będzie zatem obowiązywać po zniesieniu stanu epidemii.
4. Stosując środki komunikacji elektronicznej, ODGiK ma obowiązkowo informować wykonawcę prac geodezyjnych o wyniku weryfikacji nie później niż dzień roboczy po sporządzeniu protokołu.
5. Zamiast urzędowego uwierzytelnienia wykonawca może umieścić na mapie do celów projektowych lub mapie z inwentaryzacji powykonawczej oświadczenie o uzyskaniu pozytywnego wyniku weryfikacji. Oświadczenie takie ma zawierać treść „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”, a także dane identyfikujące zgłoszenie pracy, w tym: nazwę organu SGiK, który otrzymał zgłoszenie, wykonawcę prac, imię i nazwisko oraz numer uprawnień zawodowych kierownika prac, a także numer oraz datę sporządzenia dokumentu potwierdzającego wynik pozytywnej weryfikacji. W Tarczy 4.0 zawarto ponadto zapis, który wprost zezwala na wykorzystanie tak opatrzonych dokumentów w procesie budowlanym. W ocenie autorów projektu wpłynie to pozytywnie na przyspieszenie procesu budowlanego oraz zmniejszy ryzyko rozprzestrzeniania się epidemii dzięki ograniczeniu konieczności kolejnej wizyty wykonawcy w ODGiK. Przypomnijmy, że majowa nowelizacja na dobre znosi uwierzytelnianie, a w jego miejsce wprowadza obowiązkowe i bezpłatne klauzulowanie. Jednocześnie zamiast urzędowej pieczęci wykonawca może opatrzyć dokument wspomnianym oświadczeniem.

Jakie jeszcze zmiany mogą mieć znaczenie dla geodezji? Np. prawo przetargowe

Cała Tarcza 4.0 liczy aż około 150 stron i zawiera wiele różnorodnych zmian w 47 aktach. Z punktu widzenia geodezji warto zwrócić uwagę chociażby na propozycje dotyczące zamówień publicznych. Wykonawcy prac geodezyjnych sygnalizują, że obostrzenia wprowadzone w związku z epidemią utrudniają im realizację niektórych przetargów, np. na modernizację EGiB. Niestety, w takim przypadku zamawiający nie zawsze są gotowi renegocjować umowę, by np. przedłużyć termin jej wykonania. Według dotychczasowych przepisów taka zmiana warunków kontraktu jest fakultatywna, ale po wejściu w życie Tarczy 4.0 stanie się obowiązkowa.

Projekt przewiduje ponadto wyłączenie na czas epidemii możliwości dokonywania przez zamawiającego potrąceń z wynagrodzenia wykonawcy (lub z innych jego należności) kar umownych na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. By jednocześnie zabezpieczyć interesy zamawiającego, w ustawie wprowadzono czasowe wstrzymanie rozpoczęcia lub zawieszenie biegu terminów przedawnienia powyższych roszczeń.

Tarcza 4.0 zwalnia ponadto zamawiającego z obowiązku żądania wadium dla przetargów powyżej progów unijnych. W przypadku umów zawieranych na okres dłuższy niż rok projekt przewiduje wprowadzenie obowiązku wypłaty wynagrodzenia w częściach, po wykonaniu części umowy, lub udzielenia zaliczki. Tarcza 4.0 obniża też dopuszczalną wysokość zabezpieczenia należytego wykonania umowy do 5% wartości oferty (dziś to 10%). Przepisy pozwolą również zamawiającemu na dokonywanie częściowego zwrotu zabezpieczenia po wykonaniu części zamówienia, o ile taka możliwość została przewidziana w SIWZ.

Inne zmiany wprowadzane przez Tarczę 4.0, jakie mogą zainteresować branżę geodezyjną, dotyczą m.in.:

• doprecyzowania przepisów regulujących pracę zdalną,
• nowych możliwości wysłania pracowników na zaległy urlop,
• możliwości obniżenia wymiaru czasu pracy pracownika lub objęcia go przestojem ekonomicznym w przypadku istotnego wzrostu obciążenia wynagrodzeń u pracodawcy (tj. gdy stosunek kosztów wynagrodzeń pracowników do przychodów osiąganych przez firmę wzrośnie o przynajmniej 5 proc. miesiąc do miesiąca),
• wprowadzenia uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego,
• wprowadzenia różnych rozwiązań mających poprawić sytuację finansową samorządów, m.in. w zakresie złagodzenia reguł zadłużania się i opłacania „janosikowego” czy zwiększenie udziału finansowego starostw w dochodach z gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa.

Jerzy Królikowski