O terminologii w rozwoju kartografii i nowym słowniku

Dzisiaj (26 października) w Katedrze Kartografii Uniwersytetu Warszawskiego odbyło się seminarium pod hasłem „Znaczenie terminologii w metodycznym rozwoju kartografii”.

Spotkanie było związane z ideą powstania słownika kartograficznego. Prace nad jego opracowaniem ruszyły na początku bieżącego roku, a zaangażowani w nie są czołowi kartografowie z kilku ośrodków akademickich (m.in. Uniwersytetu Warszawskiego, Politechniki Warszawskiej, Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, Uniwersytetu Wrocławskiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Akademii Rolniczej w Poznaniu, Uniwersytetu Gdańskiego, UMCS w Lublinie).

Uczestnicy spotkania wysłuchali czterech referatów. Prof. Andrzej Makowski (PW) przedstawił podmiot i treść badawczą kartografiii. Bezdyskusyjnie podmiotem jest mapa, która równocześnie wskazuje na interdyscyplinarność tej dziedziny. Natomiast treścią badawczą kartografii – metodyka. Jego zdaniem informatyka, która w znaczący sposób wkroczyła do kartografii, wyzwoliła koncepcyjne myślenie o mapie. Według niego „mapa geograficzna jest systemową modelowo-obrazową całością informacyjną odwzorowującą czasoprzestrzennie sytuacje praktyczne, jako obrazy działań celowych w pewnym układzie odniesienia”.
Z kolei prof. Janusz Gołaski (AR w Poznaniu) mówił o podstawach poczynań badawczych, nazwach, pojęciach, definicjach. Rolę definicji przyrównywał do narzędzi, które ujawniają się wraz z założeniami metodycznymi na wstępie każdego opracowania naukowego. Zaniechania w tym zakresie grożą licznymi nieporozumieniami. Dzisiaj poszukiwanie nowych definicji jest wyzwaniem rzuconym kartografii przez rozwój środków informacji przestrzennej. Dotyczy ono przede wszystkim pojęcia samej mapy. Jego zdaniem interesujące są próby określenia mapy jako pewnego zjawiska w obszarze kultury i wskazanie cech, które tę mapę wyróżniają.
Prof. Wojciech Pachelski (UWM w Olsztynie) skupił się na normalizacji w dziedzinie informacji geograficznej. Kluczowym zagadnieniem jest w niej terminologia – swego rodzaju pięta achillesowa normalizacji, na której potykają się twórcy i tłumacze. Poinformował on rówież o uruchomieniu strony internetowej zawierającej e-przewodnik terminologiczny do norm w dziedzinie GI (www.e-przewodnik.gugik.gov.pl).
Jerzy Ostrowski (IGiPZ PAN) zaprezentował ciekawy zbiór polskich i zagranicznych publikacji o charakterze encyklopedycznym, słownikowym czy leksykalnym w dziedzinie kartografii.

W dyskusji podkreślono m.in. potrzebę przeniesienia do nowo powstającego słownika przynajmniej części pojęć dotyczących kartografii czy GI, zdefiniowanych w Polskich Normach. Przewodniczący Sekcji Kartografii Komitetu Geodezji PAN prof. Tadeusz Chrobak wyraził poparcie dla tworzenia słownika. Z kolei prof. Makowski poinformował o staraniach o dofinansowanie prac nad nim (koszt ok. 200 tys. zł). Wystąpiono w tej sprawie do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz do Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii.

AW