Geodeta uczestnikiem procesu budowlanego. Ale jakim?

Organizacje geodezyjne wielokrotnie zgłaszały postulat, by geodetę uprawnionego wpisać do ustawy jako formalnego uczestnika procesu inwestycyjno-budowlanego. Ale jak powinno to wyglądać w szczegółach? Porozumienie „Apel 45” właśnie wyszło z konkretnymi propozycjami w tym zakresie.

Stosowne propozycje zmian Prawa geodezyjnego i kartograficznego oraz Prawa budowlanego przedstawiciele Apelu 45 przesłali właśnie głównemu geodeci kraju Waldemarowi Izdebskiemu, który od sierpnia br. zasiada w zespole tworzącym nowe regulacje dotyczące procesu inwestycyjno-budowlanego. W liście z października br. GGK zwrócił się do „Apelu” o przedstawienie oficjalnego stanowiska ws. włączenia geodety jako pełnoprawnego uczestnika procesu inwestycyjno-budowlanego, tak aby w pracach zespołu reprezentować spójne stanowisko całego środowiska geodezyjnego.

Geodeta uprawniony, czyli kto?

Przedstawiciele Apelu 45 na wstępie proponują zdefiniowanie w ustawie Prawo geodezyjne i kartograficzne terminu „geodeta uprawniony” („osoba posiadająca uprawnienia zawodowe, o których mowa w ustawie”), a także dodać zapis, że ma on używać owalnej pieczęci, której wzór byłby określony w rozporządzeniu. Jak uzasadniono postulat, termin ten jest on lat powszechnie używany, ale do dziś nie doczekał się ustawowej definicji.

Jak badać zgodność z projektem?

Organizacje zrzeszone w Apelu 45 chcą także rozwiązać problem badania przez geodetów zgodności usytuowania obiektu budowlanego z projektem zagospodarowania działki. Obowiązek taki przewiduje nowelizacja Prawa budowlanego z 2015 roku (art. 57 ust. 1 pkt 5). Problem w tym, że w ustawie nie sprecyzowano, przy jakich odstępstwach usytuowanie obiektu można uznać za zgodne, przez co w praktyce przepis ten jest martwy.

Apel 45 proponuje, by było to 15 cm w przypadku obiektów budowlanych odpowiadających I grupie szczegółów terenowych oraz 32 cm dla II grupy. Skąd akurat takie wartości? Apel 45 powołuje się na to, że inwentaryzacja powykonawcza wymaga:
• zaprojektowania pomiarowej osnowy sytuacyjnej, której błąd średni najsłabszego punktu nie przekracza 10 cm;
• wykonania pomiaru sytuacyjnego inwentaryzowanych budynków i budowli z dokładnością nie mniejszą niż 10 cm w przypadku I grupy szczegółów terenowych oraz 30 cm dla II grupy (względem pomiarowej osnowy sytuacyjnej).

Geodeta bierze pełną odpowiedzialność

Kluczowe w postulatach Apelu 45 są propozycje zmian w Rozdziale 3 Prawa budowlanego. W art. 25a wyszczególniono 9 czynności, które należy uznać za podstawowe obowiązki geodety uprawnionego na budowie. Są to:
1) przygotowanie dokumentacji geodezyjnej do celów prawnych, w tym związanych z wyodrębnieniem działki budowlanej oraz określeniem granic działki budowlanej,
2) wykonanie mapy do celów projektowych,
3) geodezyjne opracowanie projektu zagospodarowania terenu inwestycji budowlanej,
4) wykonanie geodezyjnego wytyczenia obiektu w tym wskazanie (wyznaczenie, wznowienie, ustalenie czy wydzielenie) granic nieruchomości objętych planowaną inwestycją,
5) wykonywanie bieżącej geodezyjnej obsługi budowy w zakresie zarówno typowych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych, jak i specjalistycznych pomiarów realizacyjnych i inwentaryzacyjnych także z wykorzystaniem fotogrametrii i skaningu laserowego,
6) wykonanie geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej obiektu budowlanego oraz sporządzenie stosownej dokumentacji zgodności z art. 57 ust. 1 pkt 5.,
7) przekazanie kierownikowi budowy informacji, o której mowa w art. 57 ust. 1 pkt 5.
8) monitorowanie przemieszczeń i odkształceń obiektów budowlanych według ustaleń wynikających z projektu architektoniczno-budowlanego lub decyzji uczestników procesu budowlanego,
9) poinformowania kierownika budowy o istniejących znakach granicznych, zniszczonych w wyniku prac budowlanych znakach granicznych oraz istniejących na obszarze objętym procesem inwestycyjnym znakach stanowiących państwową osnowę szczegółową i podstawową oraz obowiązkami ich ochrony.

Jak zwracają uwagę przedstawiciele Apelu 45, wg obecnie obowiązujących przepisów nie jest jasne, kto ponosi odpowiedzialność za jakość wyżej wymienionych opracowań. Prowadzi do licznych nieprawidłowości, np. tworzenia dokumentów na nieaktualnych podkładach geodezyjnych czy inwentaryzowania uzbrojenia terenu już po zasypaniu przewodów. Postulaty Apelu idą w tym kierunku, by odpowiedzialność za prace geodezyjne spoczywała wyłącznie na geodecie uprawnionym. Ma to zwiększyć jakość tworzonych przez niego opracowań, a w konsekwencji usprawnić proces inwestycyjno-budowlany.

W art. 25b proponuje się, by geodeta uprawniony miał prawo:
• uzgadniać zakres i dokładność pomiarów geodezyjnych stosownie do ustaleń wynikających z projektu architektoniczno-budowlanego,
• wchodzić na teren budowy i dokonywać zapisów w dzienniku budowy dotyczących jej realizacji,
• wykonywać pomiary geodezyjne i sporządzać stosowne dokumenty w formie graficznej i/lub analitycznej przekazywane kierownikowi budowy,
• przekazywać kierownikowi budowy pod ochronę zastabilizowane punkty osnowy realizacyjnej , poziomej i wysokościowej.

W art. 22 postuluje się także dopisać do obowiązków kierownika budowy „zgłaszanie geodecie uprawnionemu konieczności wykonania geodezyjnej inwentaryzacji obiektów ulegających zakryciu bądź zasypaniu oraz zapewnienie ich wykonania przed zakryciem lub zasypaniem”.

Jakie uprawnienia na budowie?

Jakie zakresy uprawnień powinien mieć geodeta będący formalnym uczestnikiem procesu inwestycyjno-budowlanego. W propozycjach Apelu 45 określono jedynie, że mają one odpowiadać pełnionej przez niego funkcji oraz rodzajowi zamierzenia inwestycyjnego.

W przypadku pełnienia funkcji inspektora nadzoru inwestorskiego z zakresu geodezji i kartografii doprecyzowano, że geodeta musi posiadać uprawnienia w trzech zakresach: 1, 2 i 4.

Apel 45 chce także, by łączenie funkcji kierownika budowy, geodety uprawnionego i inspektora nadzoru inwestorskiego nie było dopuszczalne.

O Apelu 45

Apel 45 to porozumienie 6 organizacji zawodowych, które spośród 45 postulatów dla branży geodezyjnej zaproponowanych przez Geodezyjną Izbę Gospodarczą wybrało 9, co do których panuje pełna zgoda. W jego skład wchodzą: Geodezyjna Izba Gospodarcza, Stowarzyszenie Geodetów Polskich, Stowarzyszenie Kartografów Polskich, Polska Geodezja Komercyjna, Lokalne Stowarzyszenia Geodezyjne oraz Polskie Towarzystwo Geodezyjne.

Jerzy Królikowski