Polsko-fiński satelita radarowy jeszcze w tym roku

Dziś (30 lipca) w Warszawie polska firma Creotech Instruments oraz fińska Iceye ogłosiły plan budowy innowacyjnej konstelacji małych satelitów radarowych. Pierwszy z nich ma znaleźć się w kosmosie jeszcze w tym roku.

Wizualizacja Iceye-X2 (fot. Iceye)

Współpraca między tymi przedsiębiorstwami trwa już blisko trzy lata. Jednym z jej elementów był montaż przez Creotech modułów elektronicznych w satelicie radarowym Iceye-X1. Aparat ten został wystrzelony na orbitę w styczniu br. i jest on pierwszym na świecie małym satelitą z radarem SAR. Głównym celem jego misji było przetestowanie technologii, które będą wykorzystane w kolejnych aparatach tej konstelacji. Drugi z ich – Iceye-X2 – znajdzie się w kosmosie w II połowie tego roku. Jako że w jego przypadku zaangażowanie Creotechu w prace konstrukcyjne jest znaczne większe, jest on już określany jako satelita polsko-fiński.

Wielu może więcej

Docelowo konstelacja Iceye ma składać się z 18 tego typu satelitów – umowę na ich budowę podpisali dziś prezesi Creotechu i Iceye Jacek Kosiec i Rafał Modrzewski. Wystrzeliwanie wszystkich aparatów ma trwać 5 lat, co oznacza mniej więcej jeden start na kwartał. Będzie to pierwsza na świecie tak liczna konstelacja teledetekcyjnych satelitów radarowych, za czym idą konkretne korzyści związane przede wszystkim z krótkim czasem rewizyty. Jak zapewnia Rafał Modrzewski, pozwoli to obrazować dowolny zakątek globu nawet co 3 godziny. – W praktyce oznacza to np., że możemy każdego dnia obrazować obszar całego Morza Bałtyckiego, coś co przy użyciu dotychczasowych satelitów radarowych jest zupełnie nieosiągalne – wyjaśnia Modrzewski. Codziennie satelity Iceye będą w stanie zgromadzić dane dla aż 7 mln km kw.

Budowa tak licznej konstelacji jest możliwa przede wszystkim dzięki miniaturyzacji satelity oraz zainstalowanego na pokładzie radaru SAR. Aparat waży raptem 85 kg w porównaniu np. do 2,3 tony w przypadku europejskiego Sentinela-1. Z niską wagą i wymiarami w parze idzie też znacznie niższa cena – aż blisko stukrotnie niższa niż w przypadku Sentinela-1.

Rafał Modrzewski (Iceye, po lewej) i Jan Kosiec (Creotech, po prawej) podpisują list intencyjny, w myśl którego w ciągu najbliższych 5 lat Creotech przeprowadzi integrację nawet 18 satelitów konstelacji Iceye (fot. Creotech Instruments)

Możliwości obrazowania

– Praw fizyki nie da się oszukać, zatem z miniaturyzacją konstrukcji wiążą się pewne ograniczenia dotyczące zdolności obrazowania względem takich aparatów jak choćby Sentinel-1. Można to porównać do lustrzanki cyfrowej i kamery w smartfonie: oba urządzenia służą do tego samego, ale wiadomo, że zdjęcia z lustrzanki będą lepsze, choć nie zawsze potrzebujemy przecież takiej wysokiej jakości – tłumaczy Modrzewski.

Satelity Iceye będą mogły pracować w kilku trybach. W najlepszym (spotlight) dane będą zbierane w rozdzielczości 1 m w pasie o szerokości 10 km, dla stripmap high będzie to 1,5 m i 30 km, a w typowym trybie stripmap low – 3 m i 50 km. Największa możliwa szerokość pasa wyniesie 120 km – wówczas rozdzielczość spadnie do 20 m (tryb scanSAR). Dokładność geometryczna pozyskiwanych danych to z kolei 10 m.

Żywotność satelitów Iceye szacowana jest na 3 lata. To względnie mało, choć Rafał Modrzewski upatruje w tym zalety konstelacji. Możliwie stanie się bowiem szybsze unowocześnianie satelitów.

Dodajmy, że centrum operacji satelitarnych konstelacji Iceye zlokalizowane jest Warszawie.

Hardware to dopiero początek

Creotech i Iceye nie chcą się jednak ograniczać wyłącznie do budowy i wystrzelenia satelitów. Spółki zapowiadają integrację tej konstelacji z uruchomioną niedawno platformą internetową Creodias. Na razie dostępne są na niej dane z europejskiej konstelacji Sentinel, a w przyszłości będzie można z niej łatwo pobrać również zobrazowania Iceye – już nawet 30 minut po ich wykonaniu.

Obie firmy pracują ponadto nad algorytmami bazującymi na sztucznej inteligencji, które umożliwią automatyczną analizę dużych zbiorów zobrazowań Iceye, w tym np. wykrywanie na nich zadanych kategorii obiektów. Ich rozwojem ma zająć się powstający w Krakowie ośrodek badawczo-rozwojowy.

Multum zastosowań

Żaden inny radarowy system satelitarny nie oferuje tak krótkiego czasu rewizyty jak Iceye, a to otwiera zupełnie nowe pola zastosowań danych. – Wielu z nich nie jesteśmy jeszcze sobie w stanie wyobrazić – podkreśla Modrzewski. Spółki Creotech i Iceye ze szczególnym zainteresowaniem patrzą na przemysł obronny. Już nawiązały one współpracę w tym zakresie z resortami obrony w Finlandii i USA. Podczas dzisiejszej konferencji prezesi firm zdradzili także, że czynią starania, by z możliwości konstelacji Iceye korzystała również polska armia. Ponadto trwają prace badawcze w zakresie wykorzystania tych satelitów do monitoringu plam oleju w oceanach. Inne potencjalne zastosowania to chociażby: rolnictwo, transport czy zarządzanie kryzysowe.

Początek ery New Space

Jak podkreśla prezes Creotechu Jacek Kosiec, projekt budowy konstelacji Iceye jest całkowicie komercyjny i wpisuje się w coraz powszechniejszy trend New Space. W jego przypadku przedsięwzięcia z zakresu technologii kosmicznych nie są już realizowane przez duże podmioty publiczne, np. agencje kosmiczne, ale przez sektor komercyjny, w tym start-upy. Źródłem finansowania projektów rzadziej są zaś państwowe dotacje, a częściej np. fundusze inwestycyjne. – Efektem realizacji idei New Space jest lepsze dopasowanie produktów do potrzeb klienta – podkreśla Kosiec.

JK