Mapy powodziowe już w geoportalu KZGW

22 grudnia, a więc dokładnie w terminie przewidzianym Dyrektywą Powodziową Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej opublikował na Hydroportalu mapy zagrożenia oraz ryzyka powodziowego Polski.

Mapy zagrożenia powodziowego
Mapy zagrożenia powodziowego przedstawiają obszary zagrożone zalaniem z prawdopodobieństwem: 0,2 %, (czyli raz na 500 lat), 1% (raz na 100 lat) oraz 10 % (raz na 10 lat). Te dwie ostatnie kategorie w rozumieniu ustawy Prawo wodne obejmują obszary szczególnego zagrożenia powodzią, dla których obowiązują zakazy zabudowy. Dodatkowo przedstawiono obszary obejmujące tereny narażone na zalanie w przypadku zniszczenia lub uszkodzenia wału przeciwpowodziowego lub budowli ochronnych pasa technicznego. Przy wyznaczaniu tych obszarów uwzględniono przepływ o prawdopodobieństwie 1%.

Obszary te uzyskano w wyniku matematycznego modelowania hydraulicznego z wykorzystaniem numerycznych modeli terenu i pokrycia terenu z lotniczego skanowania laserowego kraju. Dokładność pionowa tych danych wysokościowych wynosi 10-15 cm. Na potrzeby map opracowano ponadto nowe dane hydrologiczne uwzględniające przepływy maksymalne, z powodzi w 2010 r. Jak zaznacza KZGW, w związku z wykorzystaniem zupełnie nowych, dokładniejszych danych wejściowych obszary zagrożenia powodziowego mogą różnić się od tych wskazanych w studiach ochrony przeciwpowodziowej.

Mapy te, w zależności od wersji, zawierają również: informacje na temat głębokości wody lub prędkości i kierunków przepływu wody określających stopień zagrożenia dla ludzi i sposób oddziaływania wody na obiekty budowlane. Ta druga warstwa pozwala na dokładniejszą ocenę sytuacji związanej z zagrożeniem powodziowym, jednak można ją uzyskać jedynie w wyniku zastosowania modeli dwuwymiarowych, których budowa jest bardzo czasochłonna, a czas trwania obliczeń dużo dłuższy niż modeli jednowymiarowych. Wobec tego dane te pozyskano tylko dla: wszystkich miast wojewódzkich i miast na prawach powiatu oraz innych miast powyżej 100 tys. mieszkańców.

W przypadku wybrzeża Prawo wodne dopuszcza możliwość ograniczenia treści map do scenariusza niskiego prawdopodobieństwa wystąpienia powodzi, tj. 0,2% (czyli raz na 500 lat). Tak też uczyniono w przypadku krajowych map. Dodatkowo m.in. dla obszaru Żuław Wiślanych opracowano mapy dla średniego prawdopodobieństwa, tj. 1% (raz na 100 lat). W dalszej kolejności (I kwartał 2014 r.) zostanie również przygotowany scenariusz średniego prawdopodobieństwa powodzi od strony morza dla pozostałych obszarów wybrzeża.

Mapy ryzyka powodziowego
Uzupełnieniem map zagrożenia będą mapy ryzyka powodziowego określające wartości potencjalnych strat powodziowych oraz przedstawiające obiekty narażone na zalanie w przypadku wystąpienia powodzi o określonym prawdopodobieństwie. Są to obiekty, które pozwolą na ocenę ryzyka powodziowego dla zdrowia i życia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego i działalności gospodarczej. Na mapach tych znajdują się takie informacje jak:
• szacunkowa liczba ludności zamieszkującej obszar zagrożony (pozyskano ją z przetworzenia danych z rejestru PESEL oraz punktów adresowych z BDOT);
• budynki mieszkalne oraz obiekty o szczególnym znaczeniu społecznym (tj. szpitale, szkoły, przedszkola, hotele, centra handlowe i inne);
• obszary, dla których głębokość wody wynosi > 2 m oraz < 2 m (graniczna wartość głębokości wody 2 m została ustalona w związku z przyjętymi przedziałami głębokości wody i ich wpływu na stopień zagrożenia dla ludności i obiektów budowlanych);
• obszary i obiekty zabytkowe;
• obszary chronione tj. ujęcia wód, strefy ochronne ujęć wody, kąpieliska, obszary ochrony przyrody;
• potencjalne ogniska zanieczyszczeń wody, w przypadku wystąpienia powodzi, tj. zakłady przemysłowe, oczyszczalnie ścieków, przepompownie ścieków, składowiska odpadów, cmentarze;
• wartości potencjalnych strat dla poszczególnych klas użytkowania terenu, tj. tereny zabudowy mieszkaniowej, tereny przemysłowe, tereny komunikacyjne, lasy, tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, użytki rolne, wody.

Mapy przygotowano w zestawach tematycznych:
1. negatywne konsekwencje dla ludności oraz wartości potencjalnych strat powodziowych;
2. negatywne konsekwencje dla środowiska, dziedzictwa kulturowego i działalności gospodarczej.

Wyliczając wartość strat, uwzględniono stopień utraty wartości majątku w zależności od głębokości zalania w przypadku 3 klas użytkowania terenu: zabudowa mieszkaniowa, tereny przemysłowe i tereny komunikacyjne. Dla pozostałych klas przyjęto stałe wartości niezależnie od głębokości wody, ze względu na niewielki wpływ głębokości wody na stopień utraty wartości majątku.

Mapy na Hydroportalu
Oba opracowania dostępne są na prowadzonym przez KZGW Hydroportalu (mapy.isok.gov.pl) na tle danych Corine Land Cover. Opublikowano je w formie arkuszy w skali 1:10 000 w formacie PDF. Przed ich pobraniem należy zaakceptować regulamin. Serwis działa w technologii iMap wrocławskiej firmy GISPartner.

Oprócz nich od dwóch lat dostępna jest także wstępna ocena ryzyka powodziowego. Celem WORP jest – jak sama nazwa wskazuje – wstępna analiza ryzyka powodziowego i wskazanie rzek lub odcinków rzek i wybrzeża, dla których zostaną opracowane mapy zagrożenia powodziowego.

Dyrektywa Powodziowa zakłada aktualizację wszystkich tych trzech kategorii dokumentów przynajmniej co 6 lat.

WOPR oraz mapy ryzyka i zagrożenia powodziowego opracowano w ramach wartego 204 mln zł projektu ”Informatyczny System Osłony Kraju przed nadzwyczajnymi zagrożeniami”. Jest on realizowany przez konsorcjum w składzie: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej – lider, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Główny Urząd Geodezji i Kartografii (którego zadaniem było zapewnienie danych przestrzennych), Rządowe Centrum Bezpieczeństwa oraz Instytut Łączności.

Źródło: KZGW, JK