Opłaty niezgodne z konstytucją

Trybunał stwierdził, że:
• art. 40 ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy Pgik jest niezgodny z artykułem 92 ust. 1 i art. 217 Konstytucji RP;
• zakwestionowany przepis traci moc z upływem 12 miesięcy od dnia ogłoszenia wyroku w Dzienniku Ustaw.

Zakwestionowany przepis upoważniał ministra właściwego ds. administracji publicznej do określenia wysokości opłat za czynności związane z prowadzeniem państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz uzgadnianiem usytuowania projektowanych sieci uzbrojenia terenu, jak również za czynności związane z prowadzeniem krajowego systemu informacji o terenie, za udzielanie informacji, wykonywanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego, uwzględniając potrzeby różnych podmiotów oraz konieczność zapewnienia środków na aktualizację i utrzymywanie państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

Zasadnicze motywy wyroku przedstawił sędzia sprawozdawca Stanisław Rymar. Jak powiedział, opłaty za czynności związane z prowadzeniem państwowego zasobu mają charakter danin publicznych w rozumieniu artykułu 217 konstytucji*. Poza tym art. 40 ust. 5 pkt 1 lit. b ustawy Pgik jest niezgodny także z artykułem 92 ust. 1 Konstytucji RP, ponieważ nie reguluje on wszystkich elementów stosunku daninowego oraz pozostawia organom władzy wykonawczej pełną swobodę decyzyjną w zakresie kształtowania wysokości opłat oraz metodologii ich obliczania.

Trybunał Konstytucyjny przychylił się do wniosku przedstawiciela Sejmu i odroczył o 12 miesięcy wejście w życie wyroku, z uwagi na to, że natychmiastowe jego wykonanie spowodowałoby utrudnienie wykonywania czynności geodezyjnych.

Trybunał obradował w pięcioosobowym składzie: Małgorzata Pyziak-Szafnicka (przewodnicząca), Stanisław Rymar (sprawozdawca), Teresa Liszcz, Piotr Tuleja i Sławomira Wronkowska-Jaśkiewicz.

Przypomnijmy, że rzecznik praw obywatelskich Irena Lipowicz wniosek do Trybunału Konstytucyjnego złożyła w lipcu 2012 roku. Był on konsekwencją wniosku złożonego do RPO 31 stycznia 2012 r. przez Geodezyjną Izbę Gospodarczą o wystąpienie do Trybunału Konstytucyjnego m.in. w sprawie tych przepisów.

Zdaniem RPO, który poparł wystąpienie GIG, w kwestionowanym przepisie brakuje unormowań przyjętych w akcie wykonawczym, zwłaszcza tych, które wyznaczają kierunek regulacji i przesądzają najważniejsze kwestie, jak określenie wysokości opłaty, a więc materii zastrzeżonej – w świetle art. 217 konstytucji – do regulacji ustawowej, co jest niezgodne z konstytucją. Opłaty, o których mowa w art. 40 ust. 5 pkt 1 lit. b Prawa geodezyjnego i kartograficznego, będące należnością publicznoprawną, powinny nie tylko zostać nałożone ustawą, lecz także ustawa powinna szczegółowo określać zasady ich kalkulacji, zwłaszcza w sytuacji, gdy ustalenie konkretnej opłaty za czynności geodezyjne i kartograficzne następuje zawsze w formie decyzji administracyjnej.

*Art. 217 konstytucji mówi, że „nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje w drodze ustawy”.