Jak zdalnie chronić środowisko?

130 osób reprezentujących dyrekcje ochrony środowiska, parki narodowe, lasy państwowe i inne instytucje związane z ochroną środowiska, a także uczelnie uczestniczyło w spotkaniu, którego tematem przewodnim było wykorzystanie teledetekcji i fotogrametrii w ochronie środowiska.

Jego współorganizatorami była Katedra Geoinformatyki i Teledetekcji Uniwersytetu Warszawskiego oraz Centrum Badań Kosmicznych PAN. Sporą dawkę podstaw teoretycznych uzupełniała szeroka gama szkoleń praktycznych.
Pierwszy dzień spotkania wypełniły sesje referatowe. Dr hab. Stanisław Lewiński (CBK PAN) przedstawił podstawowe zagadnienia związane ze zdjęciami satelitarnymi. Przekonywał także, że jedną z najszybciej rozwijających się obecnie metod klasyfikacji zdjęć satelitarnych jest klasyfikacja obiektowa. Podstawy praktycznego zastosowania oprogramowania eCognition firmy Definiens przeznaczonego właśnie do klasyfikacji obiektowej można było poznać podczas szkolenia.
O zastosowaniu algorytmu MAD (Multivariate Alteration Detection) mówił z kolei Sebastian Aleksandrowicz (CBK). W drugiej połowie lat 90. metodę MAD opracowano specjalnie do detekcji zmian na podstawie zdjęć wielospektralnych i hiperspektralnych. Prelegent zaprezentował też algorytm postępowania zaproponowany oraz zaimplementowany w ramach europejskiego projektu SATChMo/Geoland2 opracowany z zastosowaniem transformacji MAD w CBK we współpracy z IGiK.


Przedstawiciele TPN: czuwająca nad nienagannym przebiegiem spotkania Katarzyna Dąbrowska,
dyrektor TPN Paweł Skawiński oraz kierownik Działu Nauki i Edukacji w TPN dr inż. Marcin Guzik


Dr Bogdan Zagajewski (Katedra Geoinformatyki i Teledetekcji UW) przybliżył teledetekcyjne wskaźniki roślinności służące do badania szaty roślinnej. Łączą one dane teledetekcyjne z biofizycznymi charakterystykami powierzchni roślin. Omówił też klasyfikację zbiorowisk roślinnych Tatr Wysokich na podstawie danych hiperspektralnych oraz biblioteki hiperspektralne roślinności, czyli bazy danych zawierające krzywe spektralne wraz z opisami i metadanymi. W ramach części szkoleniowej zaprezentowane zostały wybrane serwisy bezpłatnych danych satelitarnych do analiz środowiska oraz opensource'owe oprogramowanie BEAM opracowane na zlecenie ESA. Jej uczestnicy mieli okazję wykonać podstawowe procedury z zakresu tworzenia kompozycji RGB, geometryzacji, tworzenia teledetekcyjnych wskaźników roślinności oraz klasyfikacji danych satelitarnych.

Pewnego rodzaju odskocznią od podejścia akademickiego była prezentacja pt. „Na krawędzi voxela” Pawła Strusia (UP), który spojrzał z dystansu na różne metody teledetekcji. Mówił o ich nieszablonowych zastosowaniach, np. wykorzystywaniu zobrazowań z Google Earth do badań archeologicznych czy wykrywania nielegalnych plantacji. Przedstawił też kilka przykładów zaskakującego wykorzystania skaningu laserowego (np. skan laserowy owocu kakaowca).

O serwisach GMES i możliwościach ich wykorzystania w ochronie przyrody mówiła z kolei Elżbieta Wołoszyńska-Wiśniewska z Centrum UNEP/GRID-Warszawa.
Monika Tomaszewska przedstawiła natomiast prace prowadzone przez IGiK m.in. na terenach rolniczych Wielkopolski i obszarach bagiennych Biebrzańskiego Parku Narodowego z wykorzystaniem danych z satelitów wyposażonych w sensory pozwalające badać np. zjawisko suszy rolniczej (NOAA, Terra, Spot) czy oceniać stężenia CO₂ (Sciamachy.Envisat).



Jarosław Chormański (SGGW) poruszył kwestię dokładności wysokościowej NMT opracowywanego w ramach projektu ISOK. Stwierdził, że rejestracja rzędnych punktów chmury otrzymanej z lotniczego skaningu laserowego zachowuje względną dokładność na poziomie milimetrów. Jednak dla obszarów pokrytych roślinnością naturalną o dużej gęstości i nieoznaczoności podłoża jest zdecydowanie niższa. Potwierdziły to badania terenowe w Parku Narodowym Ujście Warty wykonane we wrześniu 2011 r. metodą GPS RTK z poprawkami sieci ASG-EUPOS (ponad 2 tys. pkt pomiarowych). Wyniki porównano z NMT i okazało się, że różnice dla turzycowisk sięgają ok. 30 cm, a dla szuwarów i trzcinowisk nawet 50 cm. Zdaniem autora wystąpienia rozwiązaniem mogłaby być integracja technik lotniczego i naziemnego skaningu laserowego.

W programie nie zabrakło też wystąpień przedstawicieli firm z branży geoinformacyjnej. Prezentacje miały: SmallGIS, MGGP Aero, Taxus SI, Esri Polska. Z oferowanymi przez nie rozwiązaniami można było zapoznać się podczas szkoleń.

Ostatniego dnia spotkania zespół z Uniwersytetu Warszawskiego zaprezentował teledetekcyjne instrumenty do badań terenowych i możliwości ich wykorzystania w analizie stanu środowiska.
Podczas warsztatów rozstrzygnięto też konkurs ogłoszony przez TPN, w którym na fragmentach ortofotomap należało rozpoznać miejsca w polskich Tatrach. Wśród uczestników rozlosowano 30 atlasów fotointerpretacyjnych Polski ufundowanych przez firmę MGGP Aero.

Patronem medialnym warsztatów pn. „Wykorzystanie teledetekcji i fotogrametrii w ochronie środowiska” jest miesięcznik GEODETA oraz portal Geoforum.pl.