powrót

Rozmawiał Damian Czekaj

Z marszu zrobił się bieg

W zakresie rajdów na orientację Polska zdecydowanie wyróżnia się na tle innych krajów – ocenia pasjonat biegania w terenie dr inż. Piotr Kopacz, pracownik Katedry Nawigacji Uniwersytetu Morskiego w Gdyni.

DAMIAN CZEKAJ: Kondycja i wytrzymałość czy umiejętność planowania i czytania map – co jest najważniejsze w imprezach na orientację?

PIOTR KOPACZ: Każda z tych cech jest istotna, przy czym ich znaczenie może być różne w zależności od formuły zawodów i przyjętych zasad. Są takie, które cechuje np. trudna mapa ze zubożoną lub celowo niezaktualizowaną przez organizatorów treścią. Wówczas mniejsze znaczenia ma czas, w jakim uczestnik dotrze na metę – ważne jest tylko to, aby zmieś­cił się w wyznaczonym limicie trwania imprezy. Rośnie natomiast rola skrupulatności w odnajdywaniu poprawnych punktów kontrolnych w terenie, umiejętności analizowania i dostrzegania szczegółów treści mapy. W pobliżu punktów właściwych mogą bowiem znajdować się liczne punkty błędne – wyglądające tak samo i umiejscowione na obiektach terenowych o podobnej charakterystyce. Za ich potwierdzenie w terenie, czyli uznanie za poprawne, otrzymuje się punkty karne lub kary czasowe. Uczestnik dowiaduje się o tym najczęściej dopiero po sprawdzeniu przez organizatorów karty startowej (lub elektronicznego chipa), gdzie rejestrowane są wszystkie potwierdzenia. Wytrzymałość większą rolę odgrywa natomiast podczas zawodów, w których wariant optymalny trasy jest raczej oczywisty albo obowiązuje określona kolejność zaliczania punktów kontrolnych. (...)

W październiku został pan mistrzem Polski w pieszych maratonach na orientację. Trudno było?

Część uczestników rajdu spodziewała się przed startem nawet rekordowo krótkich czasów ze względu na płaski teren Borów Tucholskich i rangę zawodów – mistrzostwa Polski. Tak się jednak nie stało. Czasy ukończenia najdłuższej trasy pieszej (100 km) przekraczały 14,5 godziny. Sporym utrudnieniem była w nocy mgła. Widzialność spadała miejscami do kilku metrów, a światło „czołówki” wzmacniało jeszcze ten efekt. Mimo wszystko gęsta i regularna sieć przecinek na przelotach między punktami kontrolnymi sprawiała, że trasa nie była zbyt trudna nawigacyjnie. Jednak na mapach startowych w skali 1:50 000 sporo szczegółów nie było uwzględnionych. Pozornie najprostsze punkty mog­ły okazać się zgubne. (...)

Na kilka minut przed startem rajdu otrzymuje pan mapę i co dalej?

W pierwszej kolejności należy w miarę szybko z grubsza zaplanować trasę, opracować wariant zaliczania kolejnych punktów kontrolnych. Poważny błąd w planie przejścia może skutkować dodatkowymi kilometrami do pokonania. W terenie niepłaskim bardzo istotne jest uwzględnienie różnic wysokości czy podejść pod górę. Następnie odbywa się weryfikacja wstępnego pomysłu wraz z lokalizacją kolejnych punktów na mapie i przeszkód w terenie. Oczywiście trudno jest rozwiązać idealnie takie zadanie optymalizacyjne dosłownie w parę minut, w dodatku w atmosferze towarzyszącej startowi. W praktyce są to rozwiązania przybliżone i zawodnicy stosują często spersonalizowane metody heurystyczne...

Pełna treść artykułu w styczniowym wydaniu miesięcznika GEODETA

powrót