powrót

Anna Wardziak

Przy grobach generałów

Z okazji 1 listopada wspominamy naszych wielkich poprzedników. Nawiązując do niedawnego odsłonięcia Pomnika Geodezji Europejskiej, który upamiętnia pomiary łuku równoleżnika 52°N prowadzone w drugiej połowie XIX w., odwiedziliśmy w Warszawie groby dwóch generałów zasłużonych dla tego projektu: Carla Friedricha Tennera i Józefa Żylińskiego.

Zainspirował nas Mariusz Meus, inicjator renowacji zabytkowej kolumny na Placu Teatralnym w Warszawie i wyniesienia jej do rangi Pomnika Geodezji Europejskiej, a także opisania jej historii [GEODETA 10/2022]. Odszukał on groby generałów i dotarł do ciekawych informacji na ich temat. Obaj bohaterowie odpowiadali de facto za połowę pomiarów łuku geodezyjnego równoleżnika 52°N, tę w granicach Imperium Rosyjskiego (tj. od Suchej Góry i bazy częstochowskiej przez Warszawę aż do Orska na Uralu). Część łuku stanowiła sieć triangulacyjna założona przez Carla Friedricha Tennera w Królestwie Kongresowym w latach 1843–1853, który takich sieci na terenie całego Imperium Rosyjskiego miał na koncie kilka.

Przy okazji warto wspomnieć, że był on również współtwórcą łuku geodezyjnego południka 25°20’E zwanego Łukiem Struvego (niektóre źródła podają Struvego–Tennera), a konkretnie jego południowej części od Wilna do Delty Dunaju. Pierwotnie Tenner realizował ją jako osobny łańcuch triangulacyjny. Tymczasem Friedrich Georg Wilhelm von Struve rozwijał sieć triangulacji na północy. Ostatecznie w 1829 r. oba niezależne projekty zostały ze sobą połączone i w efekcie powstał łańcuch triangulacyjny łuku południka rozciągający się na długości 2821,833 km od Morza Arktycznego po Morze Czarne. W 2005 roku został on wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Carl Friedrich Tenner urodził się w majątku Auvere w pobliżu miasta Narva (Estonia), a zmarł w wieku 76 lat i został pochowany w Warszawie na cmentarzu ewangelicko-augsburskim....

Pełna treść artykułu w listopadowym wydaniu miesięcznika GEODETA

powrót