powrót

Jerzy Królikowski

Jak pokazać formy rzeźby?

GUGiK podjął kolejną w ostatnich dekadach próbę opracowania mapy geomorfologicznej dla całego kraju. Wyzwaniem jest tu nie tylko brak pieniędzy, ale też specyfika tych opracowań.

Mapy geomorfologiczne prezentują rozmieszczenie form rzeźby terenu – dowiemy się z nich np., czy dane wzgórze to morena czołowa, a może oz lub kem. Albo czy widoczne za oknem obniżenie to lej krasowy, czy może rynna polodowcowa. Po co nam taka wiedza? Po pierwsze, dla zaspokojenia ciekawości. Po drugie, na potrzeby planowania przestrzennego – wnoszenie budynków na określonych formach rzeźby (np. na wydmach czy obszarach krasowych) jest bowiem ryzykowne. Po trzecie, mapy te mogą pomóc w eksploatacji surowców naturalnych, gdyż z niektórymi formami wiążą się konkretne złoża. Jako czwarte potencjalne zastosowanie można wymienić ochronę przyrody, w szczególności jej nieożywionych elementów.

Dotychczas Polska nie doczekała się jednolitej szczegółowej mapy geomorfologicznej. Jedynym osiągnięciem są dwie serie wydane w latach 1958-69 (30 arkuszy) oraz 1988-94 (4 arkusze), a także setki niejednolitych map o różnej treści, skali czy zasięgu wykonywane w ramach pojedynczych prac naukowych.

W ocenie geomorfologów przełomowym momentem w historii tych opracowań był rok 2011. Weszło wówczas w życie rozporządzenie ws. rodzajów kartograficznych opracowań tematycznych i specjalnych zobowiązujące głównego geodetę kraju do opracowania dla całego kraju cyfrowej mapy geomorfologicznej...

Pełna treść artykułu w marcowym wydaniu GEODETY

powrót