powrót

Adam Klimek, Olgierd Dzięcielski, Marian E. Nikel

Meandry katastralne

Szacuje się, że co dziesiąty właściciel nieruchomości nie płaci podatku od nieruchomości (...); w Warszawie czas oczekiwania na wpis do księgi wieczystej może wynosić ponad rok (...); w związku z trudnościami w opracowaniu planów zagospodarowania przestrzennego przesuwane są ustawowe terminy ich sporządzania (...); w stolicy 70% decyzji związanych z zezwoleniem na budowę jest oprotestowanych (...); w poważnych sytuacjach kryzysowych występują trudności w prowadzeniu akcji ratowniczych, spowodowane ograniczoną orientacją przestrzenną (...).

Te pozornie odległe od siebie, ale powszechnie występujące problemy łączy jeden fakt: decyzje podejmowane we wszystkich powyższych przypadkach opierają się na informacjach o nieruchomościach. Co więcej, problemy te mają również wspólną przyczynę – jest nią, w dużej mierze, brak odpowiedniego systemu informacyjnego o nieruchomościach. Istnieje zatem pilna i uzasadniona potrzeba jego zbudowania. System ten powszechnie utożsamiany jest z katastrem.

Zdefiniować pojęcia
Co to jest kataster? Słownik języka polskiego (PWN, Warszawa 1978) podaje następującą definicję: „kataster – urzędowy opis gruntów i budynków [...] służący za podstawę do sporządzania planów, zakładania ksiąg gruntowych oraz wymiaru podatków”. Do celów budowy systemu katastralnego zasadne wydaje się przyjęcie definicji rozszerzonej na podstawie zapisów Konstytucji RP (art. 21, 64, 94, 166-168): „Kataster jest to oparty na mapie, urzędowy spis i opis gruntów, budynków i lokali, służący za podstawę wykonywania zadań wynikających z Konstytucji RP w zakresie:
- stanowienia i egzekwowania prawa miejscowego, celem zachowania ładu przestrzennego i porządku inwestycyjnego,
- ochrony prawnej praw majątkowych,
- określania podstawy i wymierzania podatków celem finansowania zadań publicznych”.
Taka definicja, aczkolwiek spójna i kompletna, opisuje kataster wyłącznie w aspekcie jego przeznaczenia. Trzeba jasno powiedzieć, iż obecnie nie istnieje ugruntowana definicja katastru, w której określone byłyby zasady jego budowy i funkcjonowania. Fakt ten rodzi poważne problemy i dlatego istnieje pilna potrzeba dyskusji oraz podjęcia decyzji co do przyszłego kształtu systemu katastralnego w Polsce.

Pełna treść artykułu w majowym wydaniu GEODETY

powrót