powrót

Zygmunt Zadora-Paszkowski

Kondominia w Albercie

W kanadyjskiej prowincji Alberta, gdzie od ponad 30 lat pracuję jako geodeta, rejestrację praw do ziemi prowadzi się według systemu Torrensa, który działa z powodzeniem od 1887 roku. Tutejsze kondominia, czyli szczególnego rodzaju wspólnoty, mają o wiele krótszą historię – ustawę o nich (Condominium Property Act) uchwalono w Albercie w 1966 roku.

Istota systemu Torrensa sprowadza się do tego, że państwo jest gwarantem prawa własności. O przeniesieniu prawa własności nie świadczy sam akt (własności) czy wydanie nieruchomości, ale zgłoszenie tego faktu w odpowiednim urzędzie oraz wydanie przez niego dokumentu odnotowującego rejestrację (zmianę stanu prawnego) i niezaprzeczalnego tytułu własności. Urząd z wielką skrupulatnością sprawdza dokumenty dostarczone przez zainteresowanych, upewniając się, że są zgodne z przepisami. Co więcej, projekt aktu jest przesyłany zainteresowanym do akceptacji/sprawdzenia.
Sam akt zawiera wszelkie niezbędne informacje, choć dla polskiego geodety niektóre z nich mogą być mało zrozumiałe. Przyjrzyjmy się zatem, co znajduje się na komputerowym wydruku takiego dokumentu w typowych przypadkach.
1. Prawo własności – dotyczy praw do gruntu/powierzchni lub złóż/minerałów.
2. LINC (Land Identification Numeric Code) – unikalny identyfikator parceli/działki (nadawany automatycznie przez system komputerowy).
3. Short legal – numer, według którego system komputerowy odczytuje tytuł.
4. Numer tytułu prawa własności – każdy tytuł ma inny numer, przeważnie 9-cyfrowy. Pierwsze dwie cyfry oznaczają rok zawarcia transakcji, kolejna – biuro rejestracyjne (1 – Edmonton, 2 – Calgary), następne 6 cyfr to numer bieżący (w danym roku może być aż 999 999 dokumentów).
5. Lokalizacja parceli – opis ten może być podany w systemie ćwiartkowym ATS (Alberta Township System), w którym położenie określane jest według siatki prowincji (sekcja-powiat-zakres-południk), nie ma to jednak wiele wspólnego z siatką współrzędnych.
Inny stosowany sposób to podawanie numerów: mapy-bloku-działki. Można spotkać także opis słowny. W przykładzie przedstawionym na stronie obok jeden z opisów podaje referencje według ATS: 4, 22, 54, 11 RL, a drugi – według numeru mapy: plan 9221781, blok 39, parcela nr 3A.
6. Termin upływu prawa własności – prawo do parceli może być wieczyste – Fee Simple, dożywotnie – Life Estate, może także kończyć się w określonym czasie – Leasehold (po upływie 5, 10, 99 lat itp).
7. Nazwa urzędu administracji – miasto/gmina/powiat, czyli jednostka, w której leży działka i gdzie płaci się od niej podatek.
8. Numer referencyjny – stary numer tytułu, przydatny, gdy trzeba sięgnąć do szczegółów poprzednich transakcji (ułatwia dochodzenia archiwalne)...

Pełna treść artykułu w grudniowym wydaniu GEODETY

powrót