powrót

Jerzy Przywara

Na rozgrzewkę

BDOT – drugi z ważnych rejestrów

Dla geodetów podstawą jest osnowa. Dla użytkowników naszych produktów najważniejsze są natomiast kataster i mapa topograficzna. W takiej właśnie kolejności.

Przez prawie dwa wieki w całej Europie mapa topograficzna była produktem typowo wojskowym. Wykonywały ją wojskowe oddziały kartograficzne głównie na potrzeby swych armii. W niepodległej Polsce pierwszym zadaniem utworzonego w 1919 r. Wojskowego Instytutu Geograficznego było założenie osnowy geodezyjnej i właśnie wykonanie mapy topograficznej. Pierwsza mapa topografów Ludowego Wojska Polskiego w 1945 r. miała skalę 1:1 mln i była wykreślona… piórkiem. Po II wojnie światowej produkcją map topograficznych zajmują się w Polsce równolegle wojskowa służba topograficzna i cywilna służba geodezyjna. W 1947 r. wojsko rozpoczęło od wydawania mapy w skali 1:100 000, a w latach 1948-54 opracowało na jej bazie mapę w skali 1:50 000. Służba cywilna przystąpiła z kolei do opracowania mapy w skali 1:10 000 (tzw. mapa użycia powierzchni ziemi) w 1949 r. Prace przerwano w związku z przejęciem przez kraje bloku wschodniego układów odniesień i wzorów map obowiązujących w ZSRR (1952 r.). Wtedy to służba cywilna zaczęła stosować układ 1942. Do „10” w nowej koncepcji powrócono w 1956 roku. Prace nad nią trwały bez mała 20 lat.
Aż do 1989 r. mapy topograficzne były produktami szczególnego rodzaju i korzystanie z nich podlegało restrykcjom. Tak naprawdę cywile nie mieli do nich dostępu. Co ciekawe, większość prac związanych z powstaniem map topograficznych, jak chociażby w skali 1:25 000 w latach 50., czy „10”, zlecał GUGiK, a wykonywały je firmy cywilne.
...

Pełna treść artykułu w listopadowym wydaniu GEODETY 

powrót