|
Robert Olszewski, Paweł Kowalski, Andrzej Głażewski
Do istotnego rozwoju kartografii w ostatnich latach przyczyniło się powszechne stosowanie komputerów oraz wykorzystanie zdjęć lotniczych i obrazów satelitarnych. Zastosowanie techniki cyfrowej pozwoliło na przyspieszenie procesów obliczeniowych, a także podniesienie precyzji wyznaczania wskaźników ilościowych na podstawie map (powierzchni, objętości, gradientu nachylenia itp.). Komputeryzacja nie zmieniła struktury przekazu kartograficznego, usprawniła jedynie technologię i pozwoliła na przekroczenie barier obliczeniowych. Rozwój technologiczny wywarł jednak wpływ na sposób myślenia o mapie i kartografii.
W latach 80. ubiegłego wieku zwrócono uwagę na zależność pomiędzy kartografią a tzw. wizualizacją naukową. Celem wizualizacji jest uzmysławianie – wnioskowanie o strukturze relacji i związków za pomocą grafiki; kartografia zaś pozwala na uwidocznianie relacji przestrzennych.
Relacje pomiędzy wizualizacją naukową a kartografią (wg: M.J. Kraak, F. Ormeling, 1998)
Celem wizualizacji naukowej (uzmysłowienia) jest analiza danych graficznych, zadaniem kartografii jest zaś zarówno przekaz informacji przestrzennych, jak i ich badanie.
Gwałtowny rozwój technologiczny w latach 90. XX wieku i powszechne wykorzystywanie aparatury cyfrowej we wszystkich dziedzinach nauk o Ziemi spowodowały konieczność określenia na nowo ich wzajemnych relacji Szukając rozwiązania tego problemu, wybitny rosyjski kartograf profesor Aleksander M. Berlant zaproponował wprowadzenie nowej dyscypliny naukowej – geoikoniki i nakreślił jej relacje z kartografią, teledetekcją i technologią cyfrową.
Geoikonika w systemie nauk (wg A.M. Berlanta)
Geoikonika definiowana jest jako syntetyczna dziedzina wiedzy o geoprzedstawieniach: mapach, zdjęciach lotniczych i satelitarnych, mapach cyfrowych, blokdiagramach i innych modelach graficznych reprezentujących wybrany fragment przestrzeni geograficznej. Geoikonika zajmuje się badaniem teorii geoprzedstawień, metodami ich analizy i wykorzystania. Według Berlanta „kształtująca się koncepcja geoinformacyjna, rozpatrująca kartografię jako naukę o systemowym modelowaniu informacyjno-kartograficznym i poznawaniu geosystemów, powinna obejmować także poznanie wspólnych właściwości wszystkich geoprzedstawień, tworząc bazę dla rozwiązania fundamentalnego problemu – rozpoznania obrazów graficznych”. Koncepcja ta zakłada unifikację przedmiotu, metodyki i techniki badań w obrębie szeroko rozumianych nauk o Ziemi.
Dr Robert Olszewski, dr Paweł Kowalski i dr Andrzej Głażewski są pracownikami Zakładu Kartografii Politechniki Warszawskiej
Opracowanie zamieszczono na Geoforum w marcu 2006 r.
| 
